Les 4: Politiek en samenleving

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Burgers en stoommachines

(confessionelen, conservatieven, socialisten en feministen)

De leerdoelen

1. Je kunt beschrijven welke denkrichtingen zich keerden tegen de invloed van de verlichting.

2. Je kunt beschrijven hoe katholieken en protestanten (confessionelen) opkwamen voor hun belangen.

3. Je kunt beschrijven hoe socialisten opkwamen voor hun belangen

4. Je kunt beschrijven hoe vrouwen opkwamen voor hun belangen

Groepen

Liberalen: vonden vrijheid belangrijk

Conservatieven: wilde niets veranderen

Confessionelen: wilden uitgaan van het geloof

Socialisten: komen op voor de arbeiders

We gaan terug naar de periode rond 1900 ...

De conservatieven

Conservatisme

De conservatieven waren lange tijd de belangrijkste tegenstanders van de liberalen en de socialisten. Zij wilden niets veranderen en verdedigde de koning, adel en kerk.

De confessionelen

Besturen vanuit het geloof

Veel gelovige mensen vonden de ideeën van de liberalen en de socialisten maar niets. Dit waren de confessionelen. Zij vonden dat je het land moest besturen vanuit het geloof (confessie).

Bijzondere scholen

De groep confessionelen bestond uit katholieken en protestanten. Zij waren blij met de vrijheid van onderwijs en konden daardoor hun eigen bijzondere scholen oprichten.

De Schoolstrijd

Maar bijzondere scholen kregen geen geld van de overheid. De confessionelen zijn jaren bezig geweest om dit voor elkaar te krijgen. In 1917 was de schoolstrijd eindelijk voorbij.

Eerste politieke partij

Om meer te bereiken richtte de protestante leider Abraham Kuyper de eerste politieke partij van Nederland (ARP) op in 1879

Verzuiling

• Abraham Kuyper legde de basis voor de verzuiling 

• Alles gescheiden per godsdienstige of politieke overtuiging.

• Protestantse zuil, katholieke zuil, liberale zuil en socialistische zuil.

Arbeiders

• Kamerleden (uit de elite) hadden vaak geen oog voor de arbeidersnoden.
• Vanaf 1870: verenigingen actief die de arbeidersomstandigheden wilden verbeteren.
• Belangrijkste woordvoerder: Domela Nieuwenhuis

Partij

• 1882: Sociaal Democratische Bond opgericht.

• Domela Nieuwenhuis kwam in de Tweede Kamer, maar werd niet serieus genomen. 

• Hij werd Anarchist en wilde een revolutie.

Socialisten

• 1894: Sociaal-Democratische Arbeiders Partij (SDAP) opgericht.
• Onder leiding van Pieter Jelles Troelstra zette zij zich in voor de invoering van het algemeen kiesrecht. 

Pacificatie van 1917

In 1917 kwam er een nieuwe Grondwet. Hierdoor werd de schoolstrijd definitief beëindigd. De overheid betaalde ook voor de katholieke en protestante scholen.

Pacificatie van 1917

In 1917 werd ook algemeen mannenkiesrecht ingevoerd (een wens van de socialisten). 

De feministen

Emancipatie

Vrouwen hadden in de 19e eeuw eigenlijk nog niets te vertellen en dus minder rechten dan mannen. Vanaf 1870 kwamen de vrouwen in verzet. Zij eisten gelijke rechten (emancipatie).

                                 <--

                                  Meisjes op de 

                                Hogere Burgerschool (1893)

Vrouwenkiesrecht

Feministen van de Eerste Feministische Golf zetten zich vooral in voor vrouwenkiesrecht, zodat vrouwen in de politiek terecht kunnen komen en vandaaruit de positie proberen te verbeteren

Het feminisme

Mensen die opkomen voor gelijke rechten tussen man/vrouw zijn feministen. De bekendste feminist was Aletta Jacobs. Zij was de eerste vrouw op een universiteit en later huisarts.

                                                                       -->

                                                                       pessarium

Bij opdracht 3

Samengevat:

Een aantal groepen voelden zich achtergesteld (om verschillende redenen):

-Socialisten (arbeiders): kiesrecht mannen

-Katholieken (eigen scholen)

-Protestanten (eigen scholen)

-Vrouwen: kiesrecht en gelijke rechten

Bij opdracht 3

Kies een van deze groepen voor opdracht 3.

Gebruik Lessonup en het werkpad voor informatie.

3.Je laat zien hoe een bepaalde

 bevolkingsgroep achtergesteld werd.