Les 3 Poëzie - Judith Herzberg

Judith Herzberg
(* Amsterdam,  3 november 1934)


Nederlands dichteres en toneelschrijfster


Zij ontving in 1997 de P.C. Hooftprijs voor poëzie en in 2018 de Prijs der Nederlandse Letteren.





Uitleg P.C. Hooftprijs
1 / 29
next
Slide 1: Slide
NederlandsMiddelbare schoolvmbo g, t, mavo, havo, vwoLeerjaar 3

This lesson contains 29 slides, with interactive quizzes, text slides and 2 videos.

time-iconLesson duration is: 50 min

Items in this lesson

Judith Herzberg
(* Amsterdam,  3 november 1934)


Nederlands dichteres en toneelschrijfster


Zij ontving in 1997 de P.C. Hooftprijs voor poëzie en in 2018 de Prijs der Nederlandse Letteren.





Uitleg P.C. Hooftprijs

Slide 1 - Slide

Slide 2 - Slide

Slide 3 - Video

Kila:


Babsie:

''Grote bedden associeer ik met geluk. Er is weinig fijner dan liggen in groot, zacht, warm bed. Vooral samen met iemand die lief voor je is."
"Dit gedicht ademt luxe en luiheid. Voor mij klinkt het als een zondag waarop je niets hoeft te doen. "

Slide 4 - Slide

Kila:


Babsie:

''Taart eten in bed heb ik al heel lang niet meer gedaan. Laat staan dat iemand die taart kwam brengen. Maar ik kan me voorstellen hoe het zou zijn, dankzij Judith Herzberg."
"Er zit bijzonder veel in dit gedicht, terwijl het maar een heel korte tekst is. Eenvoud, rijkdom, rust, ga zo maar door."

Slide 5 - Slide

Uit hoeveel woorden bestaat het gedicht van Judith Herzberg?

Slide 6 - Open question

Hoeveel regels telt het gedicht van Judith Herzberg?

Slide 7 - Open question

Hoeveel woorden staan er vaak op een regel?

Slide 8 - Open question

Uit hoeveel zinnen bestaat dit gedicht?

Slide 9 - Open question

Theorie 
In poëzie bestaat er een verschil tussen een zin en een regel.
Een zin loopt van een hoofdletter tot een punt/uitroepteken/vraagteken.
Terwijl een regel van helemaal links op de pagina tot helemaal rechts op de pagina loopt. Als er geen interpunctie (leestekens) wordt gebruikt in een gedicht, kun je zelf bedenken waar de hoofdletter en de punt zouden staan om te weten waar de zin begint en eindigt. 
Dit betekent dat een zin uit meerdere regels kan bestaan, maar ook dat een regel uit meerdere zinnen kan bestaan. 

Slide 10 - Slide

Theorie 
Het gedicht van Judith Herzberg bestaat bijvoorbeeld in totaal uit één zin
("Zullen we zei ze samen in een groot bed in een hotelkamer gaan liggen met pyjama's aan en dan de knecht taart laten brengen?")
maar uit twaalf regels. Dat betekent dat het gedicht elf regelafbrekingen heeft. Die worden enjambementen genoemd. 

Slide 11 - Slide

Theorie 
Sommige mensen zeggen dat de regelafbreking het belangrijkste kenmerk van poëzie is.
In een roman besluit de zetter waar de zinnen worden afgebroken, terwijl in poëzie de dichter dat besluit. 
In dit idee is de lay-out (de opmaak) van de tekst het belangrijkste argument om tot een definitie van poëzie te komen. 

Slide 12 - Slide

Wat zou je het allerliefst aankomende zondag doen?

Slide 13 - Mind map

Wat zou je het allerliefst aankomende zondag doen?

Waar zou je het liefst willen zijn?

Slide 14 - Mind map

Wat zou je het allerliefst aankomende zondag doen?

Met wie zou je het liefst zijn?

Slide 15 - Mind map

Wat zou je het allerliefst aankomende zondag doen?

Wat zou je het liefst eten?

Slide 16 - Mind map

Wat zou je het allerliefst aankomende zondag doen?

Wat zou je het liefst dragen?

Slide 17 - Mind map

Wat zou je het allerliefst aankomende zondag doen?

Wat zou je het liefst voelen?

Slide 18 - Mind map

Slide 19 - Slide

Schrijfopdracht 
'Schrijven is schrappen!' roepen dichters vaak en dat doen ze niet alleen omdat het mooi klinkt.

Om in een gedicht de essentie te vatten van wat je wilt zeggen, kun je werken volgens een stappenplan. 

Slide 20 - Slide

Schrijfopdracht 
Schrijf een gedicht over jouw ideale zondag dat
bestaat uit 50 woorden.

Herschrijf het gedicht tot 35 woorden.

Herschrijf het gedicht tot 25 woorden.

Slide 21 - Slide

Schrijfopdracht 
Hoeveel woorden kun je weghalen zonder dat de essentie van je gedicht verloren gaat?

Vind je dat het gedicht er beter op geworden is? 

Slide 22 - Slide

Schrijfopdracht 
Tip: over hoeveel regels verspreid jij je woorden?
Judith Herzberg plaatst soms maar één woord op een regel, zie je dat? En ze breekt soms een regel af midden in een woord! 
Kijk maar:

Slide 23 - Slide

                                  Straatpoëzie 
Uitleg gedicht

Slide 24 - Slide

Stiftgedicht 
Het stiftgedicht is een nieuwe en vrije dichtvorm. Bij dit gedicht wordt er eigenlijk niet geschreven, maar het onstaat door te schrappen.
Een stiftgedicht wordt gemaakt door met een dikke zwarte stift in een bestaande, gedrukte tekst woorden of delen van woorden weg te strepen, net zolang tot wat overblijft een gedicht is. Dit uiteindelijke gedicht heeft (vaak) niets meer met de oorspronkelijke tekst te maken. 
Het stiftgedicht is een voorbeeld van een readymade: kunst die ontstaat uit iets bestaands.

Slide 25 - Slide

Tips
- Scan de tekst totdat je een zin of woord vindt dat je raakt.
Kijk of je vanuit dat woord of die zin naar enkele andere woorden of zinnen kunt springen, zodat je het begin van je gedicht krijgt.
- Blijf vrij in de associaties die je maakt. Je kunt in de tekst naar vergelijkbare woorden gaan zoeken, maar blijf open staan voor verrassende wendingen.
- Je kunt ook een gedicht maken met twee verschillende artikelen.
Bedenk eerst het volledige gedicht in je hoofd. Omlijn daarna met potlood de passages die je wilt gebruiken. Op het laatst begin je pas met het daadwerkelijk wegstrepen.

Slide 26 - Slide

Slide 27 - Slide

Slide 28 - Video

Dossieropdracht 6
Voeg je gedicht over jouw ideale zondag  en een foto van je 
stiftgedicht toe aan je poëziedossier. 



Slide 29 - Slide