H8.3 Wolken en neerslag

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 3

3GT.Nsk12

• Jas in de kluis

• Mobiel in de bak

• Spullen op tafel 

• Tas op de grond

3GT.Nsk13

• Jas in de kluis

• Mobiel in de bak

• Spullen op tafel 

• Tas op de grond

Planning 3GT.nsk12

• H8 Het Weer                        PTA301 op 12 okt
• H3 Krachten                         PTA302 op 30 nov
• H4 Stoffen en materialen     PTA303 op 1 feb
• H5 Elektriciteit in huis          PTA304 op 21 mrt
• H6 Warmte en energie         PTA305 op 25 apr
• H2 Licht en beeld                 PTA306 op 20 juni

Code lesmateriaal

LessonUp:     tlwit

Learnbeat:  6QZKUZ

Planning 3GT.nsk13

• H8 Het Weer                        PTA301 op 12 okt
• H3 Krachten                         PTA302 op 30 nov
• H4 Stoffen en materialen     PTA303 op 1 feb
• H5 Elektriciteit in huis          PTA304 op 21 mrt
• H6 Warmte en energie         PTA305 op 25 apr
• H2 Licht en beeld                 PTA306 op 20 juni

Code lesmateriaal

LessenUp:     cgdmi

Learnbeat:  MD6A82

H8 Het weer

• 8.1 Starten
• 8.2 Temperatuur
• 8.3 Wolken en neerslag
• 8.4 Wind
• 8.5 Extreem weer 
• PTA H8 op 12 oktober 2023

Leuke Weetjes

Hoogste temperatuur ooit gemeten op aarde?

• 56,7°C Death valley (VS)

Laagste temperatuur ooit gemeten op aarde?

• -89,2°C Antarctica

Grootste sneeuwvlok ooit gemeten op aarde?

• 38 cm Montana (VS)

H8.3: Wolken en neerslsag 

Leerdoelen:

• beschrijven wat een wolk en neerslag is
• beschrijven welke vormen van neerslag er zijn

• beschrijven wat de atmosfeer en luchtvochtigheid is

In welke vorm komt
water allemaal voor?

Fasen

Water kan net als veel andere stoffen voorkomen in drie toestanden:

Deze drie verschillende toestanden worden fasen genoemd.

Gas vorm:

• Waterdamp

Vloeibare vorm:

• water

Vaste vorm: 

• IJs

Van wolken tot neerslag

Uitleggen aan de hand van tekst H6.3

Soorten neerslag

Soorten neerslag

Het deeltjesmodel

- Alle moleculen bewegen voortdurend

- Alle moleculen trekken elkaar aan

- De moleculen van een stof veranderd niet

MAAR

Hoe bewegen de moleculen in de verschillende fasen? 

Aan de hand van het deeltjesmodel kunnen we dit zien.

Moleculen veranderen NIET

Vast

- alle moleculen trillen op een vaste plek. 

- aantrekkingskracht is heel groot

Daarom heeft ijs ook 

een vaste vorm en volume.

Vloeibaar

- alle moleculen  bewegen door elkaar maar blijven wel bij elkaar in de buurt. Ze hebben geen vaste plek meer.

- aantrekkingskracht is kleiner dan bij een vaste stof

Daarom heeft een waterdruppel  

ook geen vaste vorm.

Gas

- alle moleculen bewegen los van elkaar. Ze bewegen kris kras door elkaar heen waardoor de onderlinge afstand groot is. 

- de aantrekkingskracht is erg klein

Daarom heeft een gas geen  

vaste vorm en volume.  

Fase en faseovergangen

3 fasen waarin moleculen kunnen zijn

 zorg dat je de faseovergangen kent 

                                                                           

Stoffen lijken te veranderen, 

maar het is een is een 

natuurkundige reactie

Faseovergangen

Aan de slag

• Lees H8.3 goed door; leerboek p. 190
• Maak opdrachten van 8.3 (opg. 4 t/m 11; p. 195)

• Daarna een quiz in LessonUp (8 vragen)

Vast

Vloeibaar

Gas

Zeewater

Sneeuw

Waterdamp

Mist

Hagel

Regenwater

ijsklontje 

Stoffen komen in drie fasen voor. Bij welke fase bewegen de moleculen het snelst?

1. vaste stof
2. vloeistof
3. gasvormige stof

Welke fase is een stof na condenseren?

1. Vaste fase
2. Vloeistof fase
3. Gasfase

Welke fase is sneeuw?

1. gas
2. vloeibaar
3. vast

Welke fase is water als het 105°C is?

1. Vast
2. Vloeibaar
3. Gas

Welke fase is water als het 65°C is?

1. Vast
2. Vloeibaar
3. Gas

Stoffen komen in drie fase voor. Bij welke fase bewegen de moleculen bijna niet?

1. vaste stof
2. vloeistof
3. gasvormige stof

Wat is mist?

1. kleine vlokjes bevroren water
2. kleine druppels vloeibaar water
3. kleine gasvormige waterdampbelletjes
4. waterdampdruppels in gasvormige lucht

Aan de slag

• Lees H8.3 goed door; leerboek p. 190
• Maak opdrachten van 8.3 (opg. 4 t/m 11; p. 195)

• Volgende les: Atmosfeer en luchtvochtigheid

3GT.Nsk12

• Jas in de kluis

• Mobiel in de bak

• Spullen op tafel 

• Tas op de grond

3GT.Nsk13

• Jas in de kluis

• Mobiel in de bak

• Spullen op tafel 

• Tas op de grond

H8.3: Wolken en neerslsag 

Leerdoelen:

• beschrijven wat een wolk en neerslag is
• beschrijven welke vormen van neerslag er zijn

• beschrijven wat de atmosfeer en luchtvochtigheid is

Herhaling H8.3 Wolken en neerslag

De drie eigenschappen van het deeltjesmodel  

• moleculen veranderen niet, bewegen altijd en trekken elkaar aan

De drie fasen van een stof

• vast, vloeibaar en gasvormig

De 6 fase overgangen van een stof

• sublimeren, rijpen
• verdampen, condenseren
• stollen/bevriezen, smelten

Absolute nulpunt

Dit is de temperatuur waarbij de moleculen helemaal stil liggen.

0 Kelvin

=

• - 273 graden Celcius

Atmosfeer

Luchtdruk

De zwaartekracht waarmee de lucht op iedere vierkante centimeter duwt

Tegendruk:

De druk in een voorwerp die terugduwt zodat een voorwerp niet in elkaar wordt gedrukt

Pascal

De eenheid van de luchtdruk (hPa)

1 bar  = 1000 hPa = 100 000 Pa = 1,0 *105 Pa Binas Tabel 2

Dauwpunt en luchtvochtigheid

Warme lucht kan meer waterdamp bevatten dan koude lucht.

Als de lucht afkoelt ontstaat er een relatieve luchtvochtigheid van 100 %                           Dauwpunt

Dan zal de waterdamp condenseren en ontstaat er dauw

 

Luchtvochtigheid

• Geeft het percentage (%) waterdamp in de lucht weer

• Meet je met een hygrometer (%) 

• Past in koude lucht meer of minder vocht?
• minder vocht 

• Stel de luchtvochtigheid is 50% => de lucht bevat helft van de                                                 maximale hoeveelheid waterdamp

luchtvochtigheid

Wat is luchtvochtigheid?

• luchtvochtigheid is de hoeveelheid  waterdamp (g/m3) in de lucht.

Wat is relatieve luchtvochtigheid?

• geeft de hoeveelheid waterdamp, t.o.v. de maximale mogelijke hoeveelheid waterdamp, in procenten

Rel. Luchtvochtigheid = 

         hh waterdamp in lucht : max. hh waterdamp x 100%

Het dauwpunt

• De temperatuur waarbij waterdamp begint te condenseren heet het dauwpunt.
• Wolken ontstaan op hoogten waar de tempereratuur is afgekoeld tot het dauwpunt
• De lucht zit dan "vol" met waterdamp

• Past in warme of koude lucht meer waterdamp?

Opgave

Buiten is het 23 °C warm en bevat de lucht 15 g/m3 waterdamp.

* Wat is de relatieve luchtvochtigheid in de lucht bij deze temperatuur?

• hh waterdamp in lucht = 15 g/m3
• max. hh waterdamp = 20 g/m3
• Rel.lucht = 15 : 20 x 100% = 75% 

* Wat is de relatieve luchtvochtigheid bij 10°C en bij 10 g/m3?

• 100% (= dauwpunt)

Rel. Luchtvochtigheid = 

         hh waterdamp : max. hh waterdamp x 100%

Aan de slag

• Lees H8.3 goed door; leerboek p. 190
• Maak opdrachten van 8.3 (opg. 4 t/m 16; p. 195)

Volgende les: Onderzoeken; 

• Relatieve luchtvochtigheid 

3GT.Nsk12

• Jas in de kluis

• Mobiel in de bak

• Spullen op tafel 

• Tas op de grond

3GT.Nsk13

• Jas in de kluis

• Mobiel in de bak

• Spullen op tafel 

• Tas op de grond

Practicum: Relatieve luchtvochtigheid

Lees eerst het hele practicum door:

Weet wat je moet doen!

Ruim daarna alles weer op => werkplek ook schoon

Maak de vragen

Klaar => in learnbeat => "zelf oefenen" H8.2 + H8.3 (online op de laptop)

 

vragen Relatieve luchtvochtigheid

Wat is de temperatuur van het water, wanneer je condens zag?

• Je raakt je zweet minder goed kwijt, huid voelt klam aan

Waarom moet het water worden afgekoeld?

• Dauwpunt ligt lager dan de temperatuur in het lokaal. 

Waarom komt er aan de buitenkant condens op het bekerglas?

• Waterdamp uit de lucht botst tegen het koude bakje => condenseert

 

extra vragen Relatieve luchtvochtigheid

Waaraan kun je merken dat de luchtvochtigheid op bepaalde dagen hoog is? Noem minimaal 1 kenmerk!

• Je raakt je zweet minder goed kwijt, huid voelt klam aan

Hoe noem je het punt waarop er waterdruppels (condensvorming) in de lucht ontstaan?

• Dauwpunt

Wat is het percentage vocht in de lucht als het dauwpunt bereikt is?

• 100%