NN7 - Meer dan lezen §5 - opdracht 6 + 7 - 2V

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

opdracht 6 + 7

NN7 - Meer dan lezen §5 - 2V

Wat gaan we vandaag doen

• Vandaag gaan we verder met Meer dan lezen §5. 
• We lezen zo Tekst 3 en we maken samen opdracht 6 en 7.
• Je hebt behalve je laptop ook je lesboek nodig en een pen.

Je leest straks tekst 3. Om de tekst goed te kunnen begrijpen, moet je weten wat onderstaande zes woorden betekenen. Maak de juiste combinaties.

verzet; tegenstand

reactie op een oproep

bitterder; gevoellozer, sarcastischer

niet fatsoenlijk; in strijd met wat goed is

namaak; nep

bedriegen; frauderen

verweer (al. 4)

cynischer (al. 4)

respons (al. 6)

immoreel (al. 5)

imitatie (al. 4)

sjoemelen (al. 2)

De uitdrukking ‘roomser dan de paus’ wordt in de tekst gebruikt. Wat betekent dit?

De uitdrukking ‘je grenzen verleggen’ wordt in de tekst gebruikt. Wat betekent dit?

Is dit waar of niet waar, denk je?
Een leugentje om bestwil brengt minder schade aan dan een grote leugen.

waar

niet waar

Is dit waar of niet waar, denk je?
De opvoeding speelt een rol bij het leren liegen.

waar

niet waar

Is dit waar of niet waar, denk je?
Jonge kinderen zijn vatbaarder voor leren liegen dan oudere kinderen.

waar

niet waar

Is dit waar of niet waar, denk je?
Leugenaars denken negatiever over hun omgeving dan mensen die eerlijk zijn.

waar

niet waar

Is dit waar of niet waar, denk je?
Liegen is schadelijk voor je hersenen.

waar

niet waar

Ga nu naar blz.  37 van je boek. 

We lezen tekst 3 - Liegen tast je hersenen aan.

We lopen nu nog eens door de tekst heen.
Pak je pen (of merkeerstift), markeer per alinea de hoofdzaken. Let op de voorkeursplaatsen en signaalwoorden.

Tekst 3 - Liegen tast je hersens aan

[1] Ik heb in mijn werk heel wat ondernemers en managers ontmoet die het eigenlijk maar dom vinden om je altijd braaf aan alle regels te houden. Je moet niet roomser dan de paus zijn. Af en toe de grenzen oprekken, een beetje rommelen? Moet kunnen. Toch laat recent onderzoek zien dat liegen, al is het maar een beetje, je hersenen letterlijk aantast.

Tekst 3 - Liegen tast je hersens aan

[1] Ik heb in mijn werk heel wat ondernemers en managers ontmoet die het eigenlijk maar dom vinden om je altijd braaf aan alle regels te houden. Je moet niet roomser dan de paus zijn. Af en toe de grenzen oprekken, een beetje rommelen? Moet kunnen. Toch laat recent onderzoek zien dat liegen, al is het maar een beetje, je hersenen letterlijk aantast.

[2] Een paar jaar geleden interviewde ik psycholoog en gedragseconoom Dan Ariely, expert in onderzoek naar leugen en bedrog. Volgens hem zijn er allerlei factoren die oneerlijk gedrag bevorderen, maar een belangrijk kenmerk is altijd dat het van kwaad tot erger gaat. Wie bij een bepaalde klus begint met sjoemelen, laat het meestal niet bij een enkele leugen. Zelfs wanneer je niet eens zelf kiest voor de eerste stap op het sjoemelpad, maar meegelokt wordt door een ander, is de kans groot dat ook jij je grenzen uiteindelijk verlegt.

[2] Een paar jaar geleden interviewde ik psycholoog en gedragseconoom Dan Ariely, expert in onderzoek naar leugen en bedrog. Volgens hem zijn er allerlei factoren die oneerlijk gedrag bevorderen, maar een belangrijk kenmerk is altijd dat het van kwaad tot erger gaat. Wie bij een bepaalde klus begint met sjoemelen, laat het meestal niet bij een enkele leugen. Zelfs wanneer je niet eens zelf kiest voor de eerste stap op het sjoemelpad, maar meegelokt wordt door een ander, is de kans groot dat ook jij je grenzen uiteindelijk verlegt.

[3] In een onderzoek van Ariely en zijn collega’’s kregen proefpersonen een zonnebril van het luxe modemerk Chloé op tijdens een experiment. Het ging om een echt exemplaar, maar tegen een deel van de mensen werd gezegd dat het een nepper was. In de testen die daarna volgden, bleek de groep met neppers 2,5 keer meer te sjoemelen dan de groep met mensen die geloofden dat ze een echte merkbril droegen.

[3] In een onderzoek van Ariely en zijn collega’’s kregen proefpersonen een zonnebril van het luxe modemerk Chloé op tijdens een experiment. Het ging om een echt exemplaar, maar tegen een deel van de mensen werd gezegd dat het een nepper was. In de testen die daarna volgden, bleek de groep met neppers 2,5 keer meer te sjoemelen dan de groep met mensen die geloofden dat ze een echte merkbril droegen.

[4] Opmerkelijk: in een vervolgonderzoek werden deelnemers ondervraagd over vrienden en kennissen. Hieruit bleek dat de mensen die een imitatie-Chloé dachten te dragen, hun omgeving veel cynischer bekeken. Ze beoordeelden hun vrienden en kennissen, veel meer dan de andere testgroep deed, als oneerlijk en onoprecht. Zo van: ‘Niet alleen ik ben een oplichter, mijn vrienden zijn ook niet te vertrouwen.’ Een verweer dat je vaak hoort van betrapte sjoemelaars: iedereen doet het.

[4] Opmerkelijk: in een vervolgonderzoek werden deelnemers ondervraagd over vrienden en kennissen. Hieruit bleek dat de mensen die een imitatie-Chloé dachten te dragen, hun omgeving veel cynischer bekeken. Ze beoordeelden hun vrienden en kennissen, veel meer dan de andere testgroep deed, als oneerlijk en onoprecht. Zo van: ‘Niet alleen ik ben een oplichter, mijn vrienden zijn ook niet te vertrouwen.’ Een verweer dat je vaak hoort van betrapte sjoemelaars: iedereen doet het.

[5] Hoe het ‘van kwaad tot erger’-principe werkt in ons brein, werd vorig jaar onderzocht door psycholoog Neil Garrett en zijn collega’s (onder wie opnieuw Ariely), aan het University College in London. Volgens dit onderzoek wennen onze hersenen niet alleen aan omgevingsfactoren, zoals het tikken van een klok, maar ook aan eigen immoreel gedrag, zoals liegen.

[5] Hoe het ‘van kwaad tot erger’-principe werkt in ons brein, werd vorig jaar onderzocht door psycholoog Neil Garrett en zijn collega’s (onder wie opnieuw Ariely), aan het University College in London. Volgens dit onderzoek wennen onze hersenen niet alleen aan omgevingsfactoren, zoals het tikken van een klok, maar ook aan eigen immoreel gedrag, zoals liegen.

[6] Bij een eerste leugen, zo werd met MRI-scans vastgesteld, reageert het emotionele centrum van ons brein nog hevig. Maar bij herhaald liegen neemt de gevoeligheid van dat centrum af en vermindert onze emotionele reactie. Hoe meer deze respons verminderde, des te groter werden de leugens van de deelnemers aan het onderzoek. Volgens Garrett en zijn collega’’s is dit de biologische basis voor het bekende hellende vlak. Door te liegen breek je het morele onderscheidingsvermogen van je brein af.

[6] Bij een eerste leugen, zo werd met MRI-scans vastgesteld, reageert het emotionele centrum van ons brein nog hevig. Maar bij herhaald liegen neemt de gevoeligheid van dat centrum af en vermindert onze emotionele reactie. Hoe meer deze respons verminderde, des te groter werden de leugens van de deelnemers aan het onderzoek. Volgens Garrett en zijn collega’s is dit de biologische basis voor het bekende hellende vlak. Door te liegen breek je het morele onderscheidingsvermogen van je brein af.

[7] Wat betekent deze kennis in de praktijk? Volgens Ariely moeten we ons realiseren dat de eerste oneerlijke actie die iemand onderneemt, altijd de belangrijkste zal zijn. Vaak zijn we nogal vergevingsgezind bij een eerste kleine overtreding, vooral naar onszelf. Maar juist hier opent zich de poort naar de dark side. Volautomatisch.

[7] Wat betekent deze kennis in de praktijk? Volgens Ariely moeten we ons realiseren dat de eerste oneerlijke actie die iemand onderneemt, altijd de belangrijkste zal zijn. Vaak zijn we nogal vergevingsgezind bij een eerste kleine overtreding, vooral naar onszelf. Maar juist hier opent zich de poort naar de dark side. Volautomatisch.

[8] Wie hecht aan waarden als rechtvaardigheid en betrouwbaarheid, doet er – heel ouderwets – goed aan zijn aandacht te richten op het voorkomen van kleine, eerste misstappen. Ook al maak je je daarmee niet in élke omgeving populair.

Naar: Ben Tiggelaar, nrc.nl

[8] Wie hecht aan waarden als rechtvaardigheid en betrouwbaarheid, doet er – heel ouderwets – goed aan zijn aandacht te richten op het voorkomen van kleine, eerste misstappen. Ook al maak je je daarmee niet in élke omgeving populair.

Naar: Ben Tiggelaar, nrc.nl

Noteer het onderwerp.

Uit welke alinea(’s) bestaat de inleiding?

1. alinea 1
2. alinea 1, 2
3. alinea 1, 2, 3
4. alinea 1, 2, 3, 4

Uit welke alinea(’s) bestaat het slot?

1. alinea 6, 7, 8
2. alinea 7, 8
3. alinea 8

Welke twee conclusies kun je trekken uit de eerste onderzoeken van Ariely?

Welke conclusie kun je trekken uit het onderzoek van Neil Garrett?

Leg in eigen woorden uit wat er in je hersenen gebeurt wanneer je liegt.

Citeer de zin uit alinea 1 die het beste de hoofdgedachte van de tekst weergeeft.

En dat was 'm weer voor vandaag!