6.4: De macht van vorsten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

6.4: De macht van vorsten

Deze les:

• controle lesdoelen 6.3 de machtige kerk
• uitleggen vaardigheid gebondenheid aan tijd en plaats
• Lesdoelen paragraaf 6.4: de macht van vorsten.
• uitleg zelf doornemen en vragen maken in LessonUp
• werken aan je eindopdracht

Aan het einde van deze les:

heb je aan mij laten zien:

• Dat je de lesdoelen van paragraaf 6.3 beheerst.

heb je geleerd: 

• Waardoor Duitse vorsten minder machtig bleven.
• hoe vorsten samenwerkten met de drie standen
• het begin van staatsvorming en centralisatie
• begrippen: keurvorsten, investituurstrijd, staatsvorming, centralisatie, derde stand 

😒🙁😐🙂😃

Gotische kerk

Romaanse kerk

Welke 3 namen hadden de groepen die anders waren volgens de kerk?

wat hebben de begrippen: Pogrom en Antisemitisme met elkaar te maken?

Vaardigheid: Gebondenheid aan tijd en plaats

Vaardigheid: Gebondenheid aan tijd en plaats

.

plaats --> waar je leeft.

tijd --> wanneer je leeft.

achtergrond --> bijv. geloof.

normen --> wat mensen normaal vinden.

waarden --> wat mensen belangrijk vinden.

Een paar voorbeeldjes

Aan de slag:

Bouwopdracht :

1. Ontstaan van de stad

2. Markt met geldwisselaar.

3. 2 werkplaatsen met woningen voor ambachtlieden.

4. Stadsmuur met een stadspoort.

5. Gotische of Romaanse kerk. 

Lesstof H6:

Lezen witte dia's vanaf dia 17,  Blauwe dia's maken in lessonUp.

6.4: De macht van vorsten:

Leerdoelen:

• Hoe werden Engelse, Franse en Bourgondische vorsten machtiger?
• Hoe werkten vorsten samen met de drie standen?
• Hoe kon het dat Duitse koningen minder machtig bleven?
• begrippen: keurvorsten, investituurstrijd, staatsvorming, centralisatie, derde stand.

Het Duitse rijk:

• Hertogen, graven en bisschoppen (godsdienstig leider van een kerkprovincie) die de gewesten (ook in de Nederlanden) bestuurden waren leenmannen van de Duitse koning
• De koning leek heel machtig maar was dat eigenlijk niet. In het Duitse rijk werd een koning namelijk gekozen door vier hoge edelen en drie bisschoppen, deze mannen noemen we keurvorsten

Wat is het verschil tussen hoe de Duitse koning aan de macht komt en hoe in andere landen een koning aan de macht komt?

Duitse koningen willen meer macht..

dit doen ze door zelf bisschoppen te benoemen. Deze bisschoppen kregen een deel van het rijk in leen en zouden bij het kiezen van een nieuwe koning stemmen op de keuze van de oude koning. 

Bisschoppen waren meestal trouwe leenmannen, omdat de koning ze zelf had gekozen. Ook mochten ze niet trouwen en kregen ze dus geen kinderen en konden ze hun leen dus ook niet doorgeven. De koning hield dus de controle

De paus....

vond dat hij als leider van de Katholieke kerk als enige bisschoppen mocht benoemen. Hij vond dit niet de taak van een koning maar een taak van de kerk. 

De strijd over de benoeming van bisschoppen die uitbrak tussen de paus en de Duitse koning noemen we: de investituurstrijd.

Waarom zou de paus het niet goed hebben gevonden dat de koning bisschoppen ging benoemen?

Wie heeft de investituurstrijd gewonnen?

1. De paus
2. De Duitse koning

Investituurstrijd:

Betekenis: Strijd tussen kerk (paus) en staat (koning) over de benoeming van bisschoppen. Eindigde in 1122 met een overwinning voor de paus.  De Duitse koning verloor hierdoor veel macht.

Drie vorsten

Deze paragraaf gaat over het ontstaan van staten (landen) we gaan deze paragraaf kijken naar 3 vorsten uit verschillende gebieden. Dit zijn:

1. De Franse Koningen

2. De Engelse Koningen

3. De Hertogen van Bourgondië

Vorsten

Werden in de tijd van steden en staten steeds rijker en machtiger. Dit kwam vooral door het verkopen van stadsrechten en door het invoeren van belastingen. Met het geld dat een koning verdiende kon hij ambtenaren in dienst nemen die hem hielpen bij het bestuur van zijn gebied. Ook betaalden koningen van het geld voor een eigen leger. Koningen gingen in deze tijd hun gebieden steeds meer besturen als een eenheid, dit noemen we staatsvorming.  Ook kozen koningen steeds vaker één plek uit van daaruit hun gebied te besturen, dit noemen we centralisatie.

Begrip: Staatsvorming

Betekenis: als een land steeds meer als eenheid wordt bestuurd.

Met ambtenaren en een eigen leger waren vorsten minder afhankelijk van de hulp van leenmannen. Ook voerden koningen in deze tijd rechtbanken en wetten in voor het hele gebied, je had dus vanaf nu overal dezelfde wetten ipv. per gebied verschillende wetten en straffen.

Leg uit waarom het hebben van dezelfde wetten belangrijk is geweest voor staatsvorming.

Kun je een voorbeeld noemen van staatsvorming in Nederland nu?

Begrip: Centralisatie

betekenis: als een land steeds meer vanuit één plek wordt bestuurd.

Vorsten gingen vanuit één plek hun gebied besturen, vaak bouwden ze in deze 'hoofdstad' een groot paleis. 

Leg aan de hand van deze afbeelding uit dat er in Nederland nog steeds sprake is van centralisatie.

In de Nederlanden:

Nederland als land bestond nog niet in deze tijd. Nederland bestond uit verschillende gewesten. 

In de tijd  van steden en staten kregen de hertogen van Bourgondië steeds meer gebieden onder hun heerschappij door oorlog en huwelijken, erfenissen en oorlogen. Ook een groot deel van Nederland viel hier onder ( zie afbeeldingen op de volgende dia) 

Filips de Goede 

• vanaf 1419 hertog en graaf van veel gewesten in de Nederlanden.
• instelling van één rechtbank voor alle gewesten
• instelling van belasting die betaald moest worden aan de centrale regering.
• ambtenaren voor taken in het bestuur en de rechtspraak.

Noem een voorbeeld van staatsvorming door Filips de Goede.

Welke stand zie je op deze afbeelding?

Wie horen er bij de derde stand?

Drie standen:

• Burgers van steden wilden meer inspraak, ze willen meepraten als er beslissingen worden genomen.
• Vorsten gingen de burgerij daarom als de derde stand behandelen, ze kregen nu ook wat te zeggen.
• Vorsten riepen als ze geld of advies nodig hadden vertegenwoordigers van de drie standen bij elkaar.
• Zo'n vergadering werd in Engeland parlement en in Frankrijk en de Nederlanden de Staten- Generaal genoemd.

Wat is er voor de derde stand eigenlijk verandert in de tijd van steden en staten ten opzichte van de tijd van monniken en ridders (vorige hoofdstuk) ?

6.4: De macht van vorsten:

Leerdoelen:

• Hoe werden Engelse, Franse en Bourgondische vorsten machtiger?
• Hoe werkten vorsten samen met de drie standen?
• Hoe kon het dat Duitse koningen minder machtig bleven?
• begrippen: keurvorsten, investituurstrijd, staatsvorming, centralisatie, derde stand.

Dit is hoe ik denk dat ik de lesdoelen beheers

😒🙁😐🙂😃

Extra uitleg filmpjes

filmpje 1: Staatsvorming en centralisatie

filmpje 2: De investituurstrijd.