Les 3 prikkeloverdracht

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Arctische inktvissen

Impulsgeleiding verloopt snel bij inktvissen die in tropische wateren leven doordat de Na+- en K+-kanalen in de axonen snel werken bij de daar heersende watertemperaturen.
De inktvissen in polaire wateren hebben

speciale aanpassingen nodig, want in de kou functioneren deze kanalen traag.

Garrett en Rosenthal vonden dat de Antarctische octopus aangepast is aan de kou door kleine veranderingen in de Na+- en K+-kanalen in de axonen.
Bijzonder is dat deze veranderingen tot stand komen door een

epigenetische aanpassing: ‘RNA-editing’.

STARTOPDRACHT

vanaf het punt dat de drempelwaarde wordt overschreden. Uit onderzoek aan geïsoleerde neuronen blijkt dat in neuronen van inktvissen drie processen langzamer verlopen of langer duren in de kou:

1 de depolarisatie;

2 de repolarisatie;

3 de refractaire periode (periode van repolarisatie tot en met

hyperpolarisatie).

Vooral de K+-kanalen in de axonen blijken gevoelig voor een lage temperatuur.

vraag: Welk of welke van de drie genoemde processen verloopt langzamer bij een vertraagd functioneren van de K+-kanalen?

Sarin gas

• wereldwijd verboden
• remt acetylcholine-esterase

Leg uit welke effecten Sarin gas heeft op de werking van het menselijk lichaam.

BRON: BINAS 88 GHI

Doel 

• Je kunt uitleggen hoe de impulsoverdracht tussen twee neuronen plaats vindt.
• Je kunt uitleggen hoe inhiberende en exciterende neurotransmitters uit verschillende neuronen de impulsfrequentie van het pos synaptisch neuron beïnvloeden. 
• Je kunt op basis van informatie over specifieke neurotransmitters de werking van verschillende toxines, medicijnen en drugs verklaren

theorie 18.2.4 en 18.2.5 + BINAS GHI

programma

overzichtsvideo

stap voor stap uitleg

overzichtsvideo

werking Sarin gas verklaren

Zelf toepassen

BINAS 88G

Opdracht

kijk nu in de overzichtsvideo of je de verschillende stappen van de impulsoverdracht kunt herkennen. Let op:

Hoe wordt een impuls zichtbaar gemaakt?

Welke kleur hebben calcium-ionen in deze video?

welke kleur hebben de neurotransmitters?

Welke kleur heeft natrium?

Welke stap mist nog?

-Hoe wordt een impuls zichtbaar gemaakt?
-Welke kleur hebben calcium-ionen in deze video?
-welke kleur hebben de neurotransmitters?
-Welke kleur heeft natrium?
-Welke stap mist nog?

Sarin gas

• wereldwijd verboden
• remt acetylcholine-esterase

Leg uit welke effecten Sarin gas heeft op de werking van het menselijk lichaam.

BRON: BINAS 88 GHI

Ritalin bevat de stof methylfenidaat. Deze stof heeft een remmende werking op de opname van Dopamine uit de synapsspleet. Verklaar op welk orgaan ritalin werkt. Lijdt dit tot meer of minder impulsen in dit orgaan?

Het uiteinde van een motorische zenuwcel (motorisch eindplaatje) geeft de neurotransmitter acethylcholine af, dat voor een reactie van de spiervezel zorgt. Bij de spierziekte myasthenia gravis, een vorm van spierzwakte, is een deel van de acetylcholinereceptoren bezet door antistofmoleculen, waardoor zich onvoldoende acetylcholine kan binden. Bij lijders aan deze ziekte leidt toediening van acetylcholinesterase-remmende stoffen tot vermindering van de spierzwakte. Waardoor verminderen acetylcholinesterase-remmers de spierzwakte?

samengevat

alle neuronen

• 1 neuron maakt verbindingen met meerdere andere neuronen
  
• impulsen verplaatsen zich maar in 1 richting langs een zenuwcel

presynaptisch neuron

• Ieder neuron maakt aan alle uiteinden dezelfde neurotransmitter
• De synapsen zijn dus allemaal exciterend, of allemaal inhiberend.

postsynaptisch neuron

• kan impulsen ontvangen van verschillende neuronen
• exciterende en inhiberende impulsen kunnen bij elkaar opgeteld worden.

Zet in de goede volgorde:
a. De neurotransmitter wordt afgegeven.
b. De synaptische blaasjes gaan naar het celmembraan.
c. De impuls komt aan bij de synaps.
d. De synaptische blaasjes openen.
e. De neurotransmitter wordt afgebroken.
f. De impuls gaat verder over de tweede cel.

Onder normale omstandigheden verdwijnt het acetylcholine na het opwekken van een actiepotentiaal, onder andere doordat het wordt omgezet met behulp van het enzym acetylcholinesterase. Bepaalde zenuwgassen remmen de werking van acetylcholinesterase. Het is mogelijk het effect van deze zenuwgassen teniet te doen door toediening van een juiste hoeveelheid curare. Curare is een stof die de werking van de acetylcholinereceptoren blokkeert.
Leg uit, met behulp van bovenstaande informatie op welke wijze curare de werking van dergelijke zenuwgassen teniet doet.

toetsvragen 18.2
5. Welke van deze beweringen is juist?

1. A
2. B
3. C
4. D

In de synaps tussen neuron p en neuron q wordt een neurotransmitter afgegeven. De potentiaal van neuron q is links afgebeeld.

Heeft deze neurotransmitter een inhiberend of een exciterend effect op neuron q of is dat niet te bepalen?

Huiswerk

Maak de toetsopgaven bij 18.2 die je niet herkent uit de les