KT1th en pr - Diabetes en insuline

• KT1 theorie
• MBO
• Studiejaar 1

AFP/ TRG BBL module 4

Diabetes

Hoe zit het ook al weer?

Wanneer het glucosegehalte in het bloed te hoog is noemen we dit een .......

We spreken hiervan vanaf de volgende waarde: .....? 

Welke symptomen horen hier bij? 

Hyperglykemie

> 15 mmol/L ( bij triage houden dit dit aan)

Dorst, veel plassen, moeheid, jeuk

Ernstig --> zwakte, kortademigheid diepe en snelle ademhaling (lijkt op hyperventilatie, sufheid, uitdroging, coma --> verzuring (hier komen we later op terug)

Symptomen die je moet herkennen. 

Glucagon

Glycogeen

Insuline

glucose

suiker in het bloed

suiker dat is opgeslagen

Bloedsuiker verhogend

Bloedsuiker verlagend

Welke van onderstaande stoffen is een hormoon

1. Insuline
2. Glycogeen

insuline is als sleuteltje nodig voor de cellen om glucose als brandstof te kunnen gebruiken.

Hoe herken je ketoacidose?

Je hebt dorst en moet veel plassen

Je hebt hoofdpijn en bent moe of slaperig

Je hebt een droge tong en huid

Je hebt buikpijn en spierpijn

Je bent misselijk en/of moet braken

Je lichaam droogt uit (door veel plassen en braken)

Je hebt een snelle ademhaling en zoet ruikende adem (acetongeur)

Je hebt verwijde pupillen en wazig zicht

Kinderen kunnen ineens gaan bedplassen, last krijgen van buikpijn of huilerig worden

Bloedsuikerwaarde 

Een normale nuchtere waarde ligt tussen de 4 en de 8 mmol/l. 

Een normale waarde ligt in mg/dl tussen de 80 en 140.

Type I:

•  lichaam maakt (zeer weinig tot) geen insuline aan. 
  
• “absoluut tekort”
• auto-immuunziekte.
  
• diagnose meestal 0-35 jaar (piek 12 jaar)
• komt meestal niet in de familie voor
• behandeling: subcutaan insuline
  toedienen, zodat glucose alsnog naar de cellen kan.

Type II:

•  meer insuline nodig door overgewicht óf meer insuline nodig door afnemende gevoeligheid voor insuline door verouderingsproces (ouder worden)
  
•  “relatief tekort”
  
•  Erfelijkheid speelt een grotere rol

ketoacidose is verzuring van het bloed.

Hoe herken je ketoacidose?

Je hebt dorst en moet veel plassen

Je hebt hoofdpijn en bent moe of slaperig

Je hebt een droge tong en huid

Je hebt buikpijn en spierpijn

Je bent misselijk en/of moet braken

Je lichaam droogt uit (door veel plassen en braken)

Je hebt een snelle ademhaling en zoet ruikende adem (acetongeur)

Je hebt verwijde pupillen en wazig zicht

Kinderen kunnen ineens gaan bedplassen, last krijgen van buikpijn of huilerig worden

Maar wat nu als de hypo zo ernstig is dat de patiënt al erg suf is of zelfs buiten bewustzijn, wat zou je dan voor actie inzetten om het suikergehalte omhoog te krijgen? 

112 bellen --> U1 urgentie (ernstige hypo vermoed)

Honing of stroop aan binnenkant wang smeren met je vinger

Glucagon injectie toedienen!! (zie volgende dia)

Behandeling

1. Diabetes zo goed mogelijk instellen om klachten te voorkomen:

• Medicijnen, zoals insuline/metformine
• Gezonde leefstijl (afvallen, bewegen, dieet)

Bloedsuiker zo stabiel mogelijk houden om complicaties te voorkomen

Behandeling

2. Complicaties zo vroeg mogelijk opsporen:

-Driemaandelijkse controle bloedsuiker

-Dagelijks controleren van voeten

-1/2/3-jaarlijks oogonderzoek

-Regelmatig bloeddruk meten

3. Behalve de diabetes andere risicofactoren van hart- en vaatziekten in kaart brengen en indien mogelijk daar iets aan doen 

Driemaandelijkse controle bloedsuiker

Dagelijks controleren van voeten

1/2/3-jaarlijks oogonderzoek

Regelmatig bloeddruk meten

Hyperglykemie: te hoge bloedsuiker

• Te weinig insuline of nog geen behandeling
  

• Kan leiden tot hyperglykemisch coma (lage bloeddruk, acetongeur)

Hypoglykemie: Te lage bloedsuiker

• Teveel sporten, teveel insuline of te weinig eten
• Hongergevoel, bibberen, transpireren, onrust, agressie
• Eventueel een hypoglykemisch coma...

Complicaties 

Hyperglykemisch aciodotisch coma

- Coma met te hoge bloedsuikerspiegel en te zure (‘acid’) samenstelling van het lichaamsvocht

- Ontstaat heel geleidelijk

- Behandeling ingewikkeld en gebeurt in het ziekenhuis

Hypoglykemisch coma

- Patiënt voelt het vaak aankomen

- Kan snel ontstaan

- Suiker eten of intraveneus toedienen suikeroplossing of intramusculair glucagon

Complicaties op lange termijn

Normale functioneren van lichaam is verstoord:

• Verhoogde kans op infecties 
• Diabetische voet/ open been (neuropathie)
• Oogafwijkingen (retinopathie)
• Nefropathie
• Vaatafwijkingen (hart- en vaatziekten,
    necrose aan been)

H 5.7.3 medische kennis 

Met name in combinatie met andere risicofactoren is het risico opa Atherosclerose(slagaresverkalking) vergroot en dus de gevolgendaarvan.

Neuropathie: beschadiging van zenuwen in het lichaam. Verminderde gevoeligheid (sensibiliteit) in de benen.

Nefropathie: achteruitgang nierfunctie. Regelmatig controleren op hypertensie. Diabetische nefropathie voorkomen -> regelmatig controle op eiwitten

Retinopathie: beschadiging van het netvlies, regelmatig controle oogarts Diabetische retinopathie

Infecties: relatieve lage weerstand omdat witte bloedcellen minder goed functioneren. Bijv. urineweginfecties, furunkels (steenpuisten)

Diabetische voet: door neuropathie vallen wondjes niet op door artheosclerosein bloedvoorziening slecht. Bemoeilijkt wondgenezing. Gangreen= afgestorven weefsel.

Vooral als DM samen gaat met andere risicofactoren is de kans op artherosclerose en daaruit voortkomende complicaties vergroot.

Insuline

subcutaan

100 IE/ml

 

Subcutaan: omdat het een eiwit is en anders wordt afgebroken in maag/darm kanaal

Insuline is wereldwijd ALTIJD 100 internationale eenheden per milliliters, de patiënt dient vaak toe in eenheden met een insulinepen 

insuline 

WEWe

Welke soort insuline zou je wanneer toedienen?

UKW: ultra kort werkend

KW: kort werkend

MLW: middel lang werkend

LW: lang werkend

Insuline

Werking	Stofnaam	merknaam
snelwerkend	Insuline lispro	Humalog
middellang werkend	Insuline aspart	Novorapid
Langwerkend	Insuline glargine	Lantus
Mix		Novomix

Wat is de belangrijkste bijwerking van insuline therapie

1. Hyper
2. Hypo

Wat is de belangrijkste voorwaarde voor het gebruik van bloedglucoseverlagende middelen?

1. Dat de lever nog deels werkt
2. Dat de lever dit niet afbreekt
3. Dat het duodenum insuline kan opnemen
4. Dat de alvleesklier nog werkt

Instructie bij ontregeling DM 

- Bloedsuiker meten

- Toezicht houden

- Hypo? --> ieder half uur prikken

- Hyper? --> iedere 2 uur prikken

In sommige gevallen is het normaal dat de DM wat ontregeld - bijvoorbeeld bij infecties en/of gebruik Prednison

Insuline gebruik:

- Als je niet weer hoeveel er precies is gespoten - niet zomaar bij laten spuiten

Na 4 uur bloedsuiker meten (dan is kortwerkende insuline uitgewerkt) 

En wat nu als je het niet weet??

Wat doe je als je niet weet of je met een hypo of een hyper te maken hebt en de patiënt heeft wel allerlei klachten, maar is niet in staat te meten? 

Wat doe je dan? 

En waarom? 

Behandelen als een hypo en dus suiker toedienen...

Bleek het een hypo, dan zal de patiënt opknappen.

Bleek het toch een hyper, dan zal het extra toegediende suiker niet zo veel uitmaken

2-4-6 regel bij klachten hyper

(nooit zelfstandig adviseren - altijd in overleg met arts of POH/verpleegkundige) 

- Eerst gemaakte plan opvolgen - dit niet doorkuizen

Iedere 2 uur meten

> 15 mmol/L - 4 EH spuiten (kortwerkende insuline)

>20 mmol/L - 6 EH spuiten (kortwerkende insuline)

Vragen vragen vragen!!!

Bij dit onderwerp is het heel erg van belang dat je een goed toestandsbeeld krijgt: vragen vragen vragen dus!

Welke vragen zijn sowieso van groot belang om altijd te stellen bij DM? 

ABCD veilig stellen - bewustzijn (D) AVPU

(Kortademigheid (bij insulinegebruik) (B) 

WHAM:

Waarde!!! METEN IS WETEN!! (vraag ook door, wanneer is dit gemeten? nog niet gemeten? waarom niet? kan dat nu alsnog?)

Tabletten of insuline?? Vraag DOOR:

Is dit al ingenomen, wanneer? hoeveel? dit is voor de arts/POH erg belangrijke informatie 

Wat is er anders dan anders?

Beloop?

Wat voor actie heeft patiënt al ingezet? met welk resultaat? 

Hoe is het gedrag van de patiënt

triagewijzer.nhg.org