cursus 4 Moedertaal en spreekwoorden HSX

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

cursus 4 paragrafen 1 en 2

Moedertaal, spreekwoorden en uitdrukkingen

(pagina 88)

Lesdoelen

Je weet wat de termen moedertaal en tweede taal inhouden.

Je weet hoe taalontwikkeling bij de mens plaatsvindt.

Je kent het verschil tussen een spreekwoord en een uitdrukking.

Je kent het verschil tussen iets letterlijk en iets figuurlijk bedoelen.

Vragen

Nu komen er een aantal vragen. Telkens zal ik op basis van de vraag een begrip uitleggen.

Wat is een tweede taal?

1. Engels
2. De taal die je leert naast je moedertaal
3. De taal die je leert op school
4. Straattaal

Wat is moedertaal?

1. de taal die je vanaf je geboorten leert
2. Engels
3. Een soort wiskunde
4. De taal van je moeder

Wat is een vreemde taal?

1. Engels
2. Een taal die je nog niet kent
3. Frans
4. Een taal die je geleerd hebt op school

Wat is een standaard taal?

1. De taal die iedereen in een land spreken kan
2. Engels
3. Een taal die iedereen spreekt
4. Spaans

Wat is dialect?
Meerdere antwoorden mogelijk!

1. Fries
2. Limburgs
3. Een verbastering
4. een speciale taal

Wat is meertalig?

1. Dat je meerderen talen begrijpt
2. dat je meerderen talen spreekt
3. dat je Fries snapt
4. Frans

Wat is een leenwoord?

1. een woord dat uit een andere taal komt
2. Een woord die je nog moet terugbetalen
3. een lening
4. Een woordsoort

Letterlijk of figuurlijk?
Hij zette de beker op z'n kop.
Op z'n kop is hier:

1. Letterlijk
2. figuurlijk

Letterlijk of figuurlijk?
Zijn verraad was een dolk in mijn rug.
De dolk in de rug is:

1. Letterlijk
2. Figuurlijk

Spelen met woorden: rebus

Geef iedereen de kans om de rebus op te lossen: roep je geen antwoorden door de klas, maar doe de rebus het in je hoofd.

• Bekijk eerst de rebus goed en probeer hem in je hoofd op te lossen (schrijf je antwoord eventueel even in je schrift op)
  
• Schrijf je antwoord in de volgende sheet.
  
• Denk aan hoofdletters en leestekens.
  

Uitdrukking of spreekwoord?

Een uitdrukking is een woordcombinatie met een vaste betekenis. Je kunt de uitdrukking een beetje aanpassen.

Het is een combinatie van woorden die samen een eigen (figuurlijke) betekenis hebben

Voorbeeld: `'Je laatste adem uitblazen' is een uitdrukking die in veel talen wordt gebruikt in de betekenis van 'sterven'.Tranen met tuiten-> Tim huilt tranen met tuiten.

Een spreekwoord is korte en krachtige vaste uitdrukking met een algemene waarheid of wijsheid --> heeft een vaste volgorde

Voorbeelden   

' De laatste loodjes wegen het zwaarst' 

Het betekent dat het laatste gedeelte van iets het moeilijkst is en heeft niks met loodjes te maken, dus spreekwoord.

'De appel valt niet ver van de boom.'

Tim valt niet ver van de boom-> kan niet, dus spreekwoord

Spreekwoord of uitdrukking?

Zoals het klokje thuis tikt, tikt het nergens.

1. spreekwoord
2. uitdrukking

Spreekwoord of uitdrukking?

Zo sterk zijn als een leeuw.

1. spreekwoord
2. uitdrukking

Spreekwoord of uitdrukking?

Zoals de waard is vertrouwt hij zijn gasten.

1. spreekwoord
2. uitdrukking

Spreekwoord of uitdrukking?

Honger hebben als een paard.

1. spreekwoord
2. uitdrukking

Resumerend

De lesdoelen waren:

Je weet wat de termen moedertaal en tweede taal inhouden.

Je weet hoe taalontwikkeling bij de mens plaatsvindt.

Je kent het verschil tussen een spreekwoord en een uitdrukking.

Je kent het verschil tussen iets letterlijk en iets figuurlijk bedoelen.

Doelen bereikt?

EINDE