Les 4: tijdvak 3 Monniken en ridders

• Geschiedenis
• MBO
• Studiejaar 3

Les 4: tijdvak 3 Monniken en ridders

Vandaag

Terugblik +/- 5 min.

Monniken en ridders +/- 30 min.

Samenvatten +/- 5 min.

Historisch denken +/- 20 min.

Lesdoelen

Aan het einde van de les: 

kun je uitleggen met welke redenen het leenstelsel en hofstelsel zijn ingevoerd

Kun je uitleggen op welke manier het christendom en de islam zich heeft weten te verspreiden

Terugblik

 Hoe heeft de Grieks-Romeinse cultuur en het christendom zich kunnen verspreiden rondom de middellandse zee en Europa?

Kenmerkende aspecten tijdvak 3

• Verspreiding van het christendom in Europa en ontstaan en verspreiding van de Islam.

• Ontstaan van het hofstelsel (leven op het platteland)

• Ontstaan van het leenstelsel en de macht van de adel

Samenvatten

Schrijf de volgende vragen op: 

Met welke redenen zijn het leenstelsel en hofstelsel ingevoerd?

Op welke manier heeft het christendom en de islam zich weten te verspreiden?

Opdracht tijdens het luisteren: maak een tijdlijn

Eerst de naam: 

De Middeleeuwen

• De tijd na het Romeinse Rijk (Oudheid) en vóór de Nieuwe Tijd (Renaissance) 

• Het ligt in het midden van die twee perioden: tussenperiode

• Ongeveer tussen 500 en 1500

• Vroege Middeleeuwen: 500-1000
• Hoge Middeleeuwen: 1000-1250
• Late Middeleeuwen: 1250-1500

Onrustige tijden in Europa

500-800

Welke ontwikkelingen waren er in deze tijd:

• Na de val van het West-Romeinse Rijk waren er veel oorlogen
  
• Reizen was gevaarlijk en de meeste mensen leefden in dorpjes.

• Grote steden, zoals Rome, waren er niet (meer)
  

Ontstaan van hofstelsel

 De veiligheid verdween, de handel liep terug en meer en meer mensen werden zelfvoorzienende boeren. Deze boeren konden zichzelf niet beschermen en zochten daarom op dorpsniveau bescherming bij de adel. 

Ze kregen een stukje grond in bruikleen, moesten belasting betalen en klusjes voor de heer doen.

Het Frankische Rijk (751-870)

• Het Frankische volk kreeg de macht over een groot deel van Europa.
  

• De bekendste Frankische koning was Karel de Grote (742-814).  

Het leenstelsel

• Karel de Grote kon zijn land niet alleen besturen.
  
• Daarom kreeg hij hulp van vazallen: mannen die met hem meevochten
  

• Zijn trouwste vazallen kregen als beloning ieder een gebied in leen. 
  
• Zij mochten dit namens hem besturen: zij werden zijn leenmannen.
• Het leenstelsel heet ook wel feodalisme

Oorzaak en gevolg

Door het wegvallen van centraal gezag en de toenemende onveiligheid ontstond dus het leenstelsel.

De leenman

De leenheer:

Karel de Grote

Het leen (de grond) dat de leenman 'in leen' krijgt.

De vier plichten van een leenman:

• Hij moest trouw zweren aan de koning; 
  
• Hij moest zijn gebied besturen en er recht-spreken;
  
• Hij moest jaarlijks belasting aan de koning betalen; 
  
• Als er oorlog was in het Rijk, moest hij met zijn eigen soldaten meevechten in het leger van de koning.

De leenman zweert trouw aan zijn leenheer, Karel de Grote.

Land in ruil voor raad en daad

Verspreiding van het christendom in Europa 

• Het leven van de mensen in de vroege Middeleeuwen was zwaar.
  
• Veel van de dingen om hen heen begrepen ze niet.
  

• Bij ziektes, natuurrampen of hongersnoden vroegen ze God om hulp.
  
• De mensen van de kerk, de geestelijken, hielpen hen hierbij.
  
• Hiervoor moesten de boeren wél belasting betalen...
  

0

Willibrord was een Engelse missionaris die probeerden de Friezen tot het Christendom te bekeren. De Friezen zaten daar niet op te wachten.

Bonifatius was ook een Engelse missionaris die probeerde de Friezen te bekeren. Dit lukte niet: in 754 werd hij door Friezen in Dokkum vermoord.

Ontstaan en verspreiding van de Islam

• Mohammed was een handelaar uit Mekka. 
• In een droom, een visioen, vertelde een engel dat er maar één god is: Allah (omstreeks 610 n.Chr).
• Mohammed vertelde de mensen in Mekka over zijn droom, maar bijna niemand wilde naar hem luisteren. 
• De meeste mensen moesten niets van Mohammed hebben en joegen hem en zijn volgelingen de stad uit.

Afbeelden van de profeet Mohammed

De reden dat veel (soennitische) moslims tegen het afbeelden van Mohammed zijn, is dat deze afbeeldingen zouden kunnen leiden tot aanbidding van de profeet, wat niet toegestaan is. God is binnen de islam de enige die aanbeden mag worden.

Van Mekka naar Medina

622

• Mohammed vlucht naar Medina
  
• Dit is het begin van de islamitsche jaartelling
• In deze stad woonden veel joden en christenen, ook zij geloven in één god (monotheïsme).
• Mohammed, die zich profeet van Allah noemde, kreeg veel aanhangers. 
• Zij noemden zich moslims en hun godsdienst de islam.

Verspreiding van de islam

Vanaf 632

• Na de dood van Mohammed (632) veroveren zijn opvolgers, kaliefen, grote delen van het Midden-Oosten en Noord-Afrika
• De meeste mensen in deze gebieden worden moslim
• Toen de Arabieren ook een groot deel van Spanje en Portugal veroverden, grensden het Frankische Rijk en het Arabische Rijk aan elkaar.

Slag bij Poitiers 

732

• Franken en Arabieren vielen regelmatig elkaars gebied binnen.

• In 732 vochten hun legers bij de Franse plaats Poitiers.

• De Franken wonnen. 
• Gevolg: Het arabische leger trok zich terug - einde van de islamtische opmars in Europa.

Samenvatten

Schrijf uit: 

1. Met welke redenen zijn het leenstelsel en hofstelsel ingevoerd?

2. Op welke manier heeft het christendom en de islam zich weten te verspreiden?

Opdracht:

Historisch denken en redeneren

Verbanden leggen

- Werk in tweetallen

- Zoek de begrippen op de die je niet kent

Lesdoelen

Aan het einde van de les: 

kun je uitleggen met welke redenen het leenstelsel en hofstelsel zijn ingevoerd

Kun je uitleggen op welke manier het christendom en de islam zich heeft weten te verspreiden