Feest in de wereld

• Burgerschapskunde
• Levensbeschouwing
• Basisschool
• Groep 7,8

Introductie – Feesten in de wereld: diversiteit en verbinding

het volgende concept kerndoel komt in deze les aanbod.

Kerndoel 2: De leerling handelt respectvol vanuit kennis over de diverse samenleving, met oog voor de ervaringen en perspectieven van anderen.

Over de hele wereld vieren mensen feest – groot of klein, uitbundig of juist heel ingetogen. Feesten zijn er om iets te herdenken, iets te vieren, of om gewoon samen te zijn met anderen. Ze horen vaak bij een bepaalde cultuur of geloofsovertuiging, en laten zien wat mensen belangrijk vinden in het leven.

Elke cultuur viert op zijn eigen manier, maar er is ook iets wat feesten met elkaar verbindt:

Ze zorgen voor verbinding.

Of het nu met muziek is, eten, dans, rituelen of lichtjes – feesten brengen mensen samen, binnen gezinnen, gemeenschappen of zelfs over landsgrenzen heen.

In deze les staan we stil bij hoe mensen over de hele wereld feestvieren.

We ontdekken:

welke feesten er zijn,

wat ze betekenen,

en vooral: wat we daarvan kunnen leren over elkaar.

Zo leer je niet alleen over feesten, maar ook over diversiteit, respect voor verschillen, en de kracht van verbinding.

Aan het einde van de les herkennen de leerlingen culturele diversiteit aan de hand van verschillende feestdagen en begrijpen zij het belang van tradities.

In plaats van een presentatie kunnen de leerlingen ook één van deze feesten kiezen en deze organiseren voor de klas. Hierbij is het een mooie optie om ook ouders uit te nodigen. Het is daarbij aan te raden een feest te kiezen dat nog minder bekend is, zodat de leerlingen zich extra kunnen verdiepen om het feest op een authentieke en respectvolle manier te verzorgen.

Wat is jouw favoriete feest?

Laat de leerlingen in het woordweb invullen welke feestdagen hun favoriet zijn. Als een leerling een feest benoemt dat niet in de presentatie voorkomt, kun je dit gebruiken als differentiatiemogelijkheid door de leerling een korte presentatie over dat feest te laten voorbereiden en geven. Op deze manier speel je direct in op de diversiteit binnen de groep en maak je bovendien een persoonlijke verbinding met de leerling.

Door de leerlingen het woordweb online te laten invullen, komt er vaak meer informatie naar voren dan wanneer je dit klassikaal bespreekt en als leerkracht invult.

Divali, ook wel geschreven als Diwali, is één van de belangrijkste en vrolijkste feesten in het hindoeïsme. Het wordt gevierd in India en in veel andere landen waar hindoes wonen. Divali staat bekend als het feest van het licht: het symboliseert de overwinning van het goede op het kwade, van het licht op de duisternis.

Het feest is gewijd aan Lakshmi, de godin van rijkdom, geluk en voorspoed. Volgens het geloof brengt Lakshmi haar zegen aan mensen die schoon, gastvrij en vredelievend leven.

Hoe wordt Divali gevierd?

Overal worden lichtjes en lampjes (diya’s) geplaatst, zowel binnen als buiten het huis. Deze lichtjes verwelkomen Lakshmi en jagen symbolisch het kwaad weg.

Huizen worden grondig schoongemaakt, versierd met bloemen, rangoli (gekleurde patronen op de vloer), en soms zelfs opnieuw geverfd.

Mensen dragen hun mooiste – vaak nieuwe en kleurrijke – kleding, als teken van vernieuwing en feestelijkheid.

Families maken allerlei lekkere gerechten en zoetigheden, die gedeeld worden met buren, vrienden en familie.

Er worden gebeden (puja) uitgesproken, vooral voor de godin Lakshmi, om haar te danken en om zegen voor het komende jaar te vragen.

Vuurwerk en feestelijke optochten maken Divali extra spectaculair en feestelijk.

Divali is een tijd van samen vieren, delen, schoonmaken (ook van binnenuit – in gedrag en denken), en het verspreiden van licht en positiviteit.

Belangrijke weetjes over Divali:

Divali duurt meestal vijf dagen. Elke dag heeft zijn eigen rituelen en betekenis.

Het feest vindt plaats in de maand oktober of november, afhankelijk van de hindoeïstische maankalender.

In veel steden zijn er lichtshows, dansoptredens, optochten en muziek – het is echt een groot cultureel spektakel.

Divali wordt vaak gezien als het begin van een nieuw jaar in de hindoeïstische traditie.

Rangoli, kleurrijke patronen van poeder of bloemen op de vloer, zijn een belangrijk symbool van gastvrijheid en geluk.

Divali wordt niet alleen gevierd door hindoes: ook jains, sikhs en sommige boeddhisten vieren het feest op hun eigen manier.

Het Suikerfeest, in het Arabisch Eid al-Fitr, is één van de belangrijkste feesten in de islamitische traditie. Het wordt gevierd aan het einde van de Ramadan – een heilige maand waarin moslims overdag vasten, dus niet eten, drinken of snoepen tussen zonsopgang en zonsondergang.

Maar de Ramadan draait niet alleen om vasten. Het is ook een tijd van bezinning, bidden, liefdadigheid en denken aan mensen die het moeilijk hebben. Door het vasten leren mensen zich beter inleven in anderen en worden ze zich bewuster van wat ze zelf hebben. Het is een periode van zelfdiscipline, solidariteit en dankbaarheid.

Zodra de nieuwe maan wordt gezien en de Ramadan ten einde komt, begint het Suikerfeest. Dat is een feestelijke dag – en soms zelfs meerdere dagen – waarop mensen samenkomen met familie en vrienden om het einde van de vastenmaand te vieren.

Wat gebeurt er tijdens het Suikerfeest?

De dag begint meestal met een speciaal feestgebed in de moskee.

Mensen trekken hun mooiste of nieuwe kleding aan, als teken van respect en vreugde.

Er worden allerlei heerlijke gerechten bereid en gedeeld met familie, buren en vrienden.

Kinderen krijgen vaak cadeautjes, geld of lekkernijen – daarom noemen we het ook wel ‘Suikerfeest’.

Een belangrijk onderdeel is zakaat al-fitr: het geven van geld of voedsel aan mensen die het minder hebben, zodat iedereen het feest mee kan vieren.

Het Suikerfeest staat in het teken van dankbaarheid, verbondenheid en zorg voor anderen. Het is een tijd om samen te zijn met geliefden, om te delen en om stil te staan bij wat echt belangrijk is in het leven.

Belangrijke weetjes over het Suikerfeest:

Het Suikerfeest markeert het einde van de Ramadan, de negende maand van de islamitische kalender.

De exacte datum verschilt elk jaar, omdat de islamitische kalender gebaseerd is op de maanstand.

In sommige landen duurt het Suikerfeest één dag, in andere landen wordt het drie dagen gevierd.

Het is gebruikelijk om elkaar te groeten met: Eid Mubarak! – dat betekent “Gezegend feest!”

Vriendelijkheid, gastvrijheid en vrijgevigheid staan centraal tijdens deze dagen.

Hoewel het “Suikerfeest” wordt genoemd, gaat het niet alleen om zoetigheid, maar vooral om samen zijn, vergeving, en verbondenheid.

Kerstmis is een feest dat wereldwijd wordt gevierd op 25 december. In de christelijke traditie is dit het feest van de geboorte van Jezus Christus, de Zoon van God. Zijn geboorte wordt gezien als een moment van groot belang: een teken van hoop, liefde en vrede voor de hele wereld.

Volgens de Bijbel werd Jezus geboren in een stal in Bethlehem, omdat er geen plaats meer was in de herberg. Zijn moeder Maria wikkelde Hem in doeken en legde Hem in een kribbe. Engelen brachten het nieuws van Zijn geboorte aan herders op het veld. Voor christenen is dit het begin van Gods reddingsplan voor de mensheid.

Wat vieren christenen met Kerst?

De komst van Jezus als “het Licht van de wereld”.

Een boodschap van vrede op aarde en goedheid voor alle mensen.

Hoop voor een nieuwe toekomst, waarin liefde en gerechtigheid centraal staan.

Hoe wordt Kerst gevierd?

Veel christelijke gezinnen gaan naar een speciale kerstdienst in de kerk, waar het kerstverhaal wordt gelezen, gezongen en herdacht.

In huis worden kerststallen neergezet met figuren van Maria, Jozef, Jezus, de herders en de wijzen.

Samen zingen van kerstliederen en het luisteren naar het kerstverhaal speelt een belangrijke rol.

In bredere kring draait Kerstmis ook om gezelligheid, samen eten, cadeautjes geven, en lichtjes en versiering in huis.

Kerstbomen, lichtjes en kaarsen maken het warm en sfeervol in de donkere wintertijd.

Hoewel niet iedereen Kerstmis viert vanuit geloof, is het voor veel mensen een tijd om stil te staan bij wat echt belangrijk is: omzien naar elkaar, delen wat je hebt, en tijd maken voor familie en vrienden.

Belangrijke weetjes over Kerstmis:

Kerstmis begint op 25 december, vaak met een kerstavondviering op 24 december.

In Nederland zijn er twee kerstdagen: eerste en tweede kerstdag.

De adventstijd, die voorafgaat aan Kerst, is een periode van voorbereiding en verwachting.

Veel basisscholen houden een kerstviering of -maaltijd, vaak met een kort toneelstuk of het voorlezen van het kerstverhaal.

Typische symbolen zijn: de kerstboom, de kerstster (die herinnert aan de ster boven Bethlehem), en de engel (die het goede nieuws aankondigde).

De boodschap van Kerst raakt ook aan thema’s als liefdadigheid, vergeving en verbondenheid.

Holi, ook wel Phagwa genoemd, is een vrolijk en kleurrijk hindoeïstisch feest dat vooral in India, Suriname en bij Hindoestaanse gemeenschappen over de hele wereld wordt gevierd. Het is een feest dat het nieuwe voorjaar inluidt, maar het heeft ook een diepe symbolische betekenis.

Holi staat voor de overwinning van het goede op het kwade. Volgens een oud hindoe-verhaal wilde een kwade koning dat iedereen hem zou aanbidden. Zijn zoon, Prahlad, wilde dat niet, omdat hij trouw bleef aan de god Vishnu. De koning probeerde hem te straffen, maar het goede won: Prahlad werd beschermd, en het kwade werd verslagen.

Om dit te herdenken, wordt er tijdens Holi een grote brandstapel aangestoken: het Holika-vuur. Dit vuur staat symbool voor het verbranden van het kwade.

De avond vóór Holi wordt het Holika-vuur aangestoken, met zang en gebed erbij.

De volgende dag begint het kleurrijke deel van Holi: mensen gaan naar buiten en gooien gekleurd poeder (gulal) en gekleurd water naar elkaar.

Iedereen – jong en oud – doet mee. Er wordt gedanst, gezongen en gelachen.

Mensen dragen vaak witte kleding, zodat de kleuren goed zichtbaar zijn.

Ook is er veel lekkers te eten, en mensen bezoeken familie en vrienden.

Holi laat zien dat het goede altijd sterker is dan het kwade. Het gaat ook over vernieuwing, vergeving en samen vieren. Tijdens Holi worden ruzies bijgelegd en mensen beginnen opnieuw – net zoals in de lente alles weer opnieuw groeit.

Het feest is vrolijk, kleurrijk en vol energie – en het is ook een moment van spiritualiteit, hoop en verbondenheid.

Chanoeka, ook wel het Lichtjesfeest genoemd, is een belangrijk Joods feest dat acht dagen duurt. Tijdens deze dagen herdenken Joodse families een bijzondere gebeurtenis uit hun geschiedenis. Ruim 2000 jaar geleden werd de grote tempel in Jeruzalem heroverd door de Makkabeeën, een kleine groep Joodse strijders. Ze hadden gevochten tegen de Griekse overheersers, die het Joodse geloof verboden en de tempel ontheiligd hadden.

Toen de tempel eindelijk was teruggewonnen, wilden de Joden hun heilige rituelen weer uitvoeren. Voor deze rituelen was er zuivere olie nodig om de menora (de heilige kandelaar in de tempel) te laten branden. Ze vonden slechts één kruikje olie – genoeg voor slechts één dag. Maar tot hun verbazing bleef het licht acht dagen lang branden, precies de tijd die nodig was om nieuwe olie te maken. Dit wonder wordt nog elk jaar herdacht tijdens Chanoeka.

Elke avond van Chanoeka wordt er een kaarsje aangestoken op een speciale kandelaar, de chanukia, die acht armen heeft (en meestal een negende kaarsje in het midden: de sjamasj, die wordt gebruikt om de andere kaarsen aan te steken). Op de eerste avond brandt er één kaarsje, op de tweede twee, en zo verder, totdat op de achtste avond alle kaarsjes branden. Zo wordt het licht elke dag een beetje sterker – een mooi symbool voor hoop, vrijheid en doorzettingsvermogen.

Belangrijke weetjes over Chanoeka:

Chanoeka duurt acht dagen en begint meestal in december (volgens de Joodse kalender op de 25e van de maand Kislev).

Het feest wordt vooral thuis gevierd, met liedjes, verhalen, spelletjes en lekkernijen.

Typisch voor Chanoeka zijn gerechten die in olie zijn gebakken, zoals latkes (aardappelpannenkoekjes) en soefganiot (gevulde donuts).

Kinderen spelen vaak het spelletje met een tolletje, de dreidel, waarop Hebreeuwse letters staan. Deze letters vormen samen de afkorting voor: "Een groot wonder gebeurde daar."

Tijdens Chanoeka geven sommige families kleine cadeautjes aan elkaar, vaak elke avond eentje.

Hoewel Chanoeka soms wordt vergeleken met Kerstmis vanwege de lichtjes en cadeautjes, heeft het een heel andere oorsprong en betekenis.

Nu jullie meer hebben gehoord over verschillende feesten uit de wereld – zoals Divali, het Suikerfeest, Kerstmis en Holi Phagwa – is het tijd om zelf aan de slag te gaan!

Kies met je groep één feest uit dat jullie het meest interessant, bijzonder of mooi vinden. Dat mag een feest zijn waar je al iets over wist, of juist een feest dat nieuw voor je is.

Jullie maken samen een korte presentatie van maximaal 5 minuten over het gekozen feest. Laat daarin duidelijk zien:

Wat het feest betekent

Waar en door wie het wordt gevierd

Welke rituelen, gebruiken, gerechten, kleding of muziek erbij horen

En: wat dit feest te maken heeft met verbinding tussen mensen

Hebben jullie iets ontdekt over het feest dat nog niet eerder verteld is? Super! Laat dat vooral horen in jullie presentatie – zo leren we allemaal weer iets nieuws.

Jullie mogen creatief zijn: gebruik afbeeldingen, vertel een verhaal, laat een liedje horen of toon symbolen van het feest. Zorg ervoor dat de informatie klopt en dat je publiek iets leert én geraakt wordt.

Veel succes en plezier – we zijn benieuwd naar jullie verhalen uit de wereld!

Alternatief voor presentaties: samen een feest organiseren in de klas

Als leerkracht kun je er ook voor kiezen om in plaats van individuele groepspresentaties met de hele klas gezamenlijk één feest te kiezen en dit samen te organiseren.

Laat de leerlingen stemmen of overleggen welk feest zij het liefst willen vieren in de klas. Dit kan één van de feesten zijn die in de les besproken zijn:

Chanoeka

Kerstmis

Suikerfeest (Eid al-Fitr)

Divali

Holi Phagwa

Stel vooraf duidelijke voorwaarden aan het doel van de activiteit:

Het gaat niet alleen om “feest vieren”, maar ook om begrijpen wat het feest betekent, hoe het gevierd wordt, en vooral: wat het zegt over verbinding tussen mensen.

Laat de leerlingen samen nadenken over de betekenis, symbolen, rituelen, muziek, eten en kleding die bij het feest horen.

Verdeel taken binnen de klas, zodat iedereen bijdraagt (denk aan: versieren, informatie opzoeken, iets maken of voordragen, muziek kiezen, e.d.).

Je kunt ervoor kiezen om ook ouders uit te nodigen bij het vieren van het feest, bijvoorbeeld als afsluiting van het project of als viermoment op een vrijdagmiddag.

Tip: Bespreek vooraf met de klas wat het betekent om respectvol om te gaan met elkaars cultuur en geloof. Zo wordt het feest niet alleen leerzaam, maar ook verbindend.

Afronding van de les / het project: reflectie en verbinding

Sluit de les of het project af met een korte, bewuste reflectie. Geef de leerlingen de ruimte om na te denken over wat ze vandaag hebben gehoord, gezien, gedaan en besproken. Dit helpt om de opgedane kennis en ervaringen echt te laten landen.

Je kunt de reflectie op verschillende manieren vormgeven:

* Klassikaal in een kringgesprek

* In tweetallen of kleine groepjes

* Door de leerlingen kort iets te laten       opschrijven of tekenen

Gebruik onderstaande vragen als leidraad:

Wat hebben feesten met verbinding te maken?

Denk aan samen zijn, delen, vieren met anderen – binnen een gezin, een gemeenschap of zelfs wereldwijd. Hoe zorgen feesten ervoor dat mensen zich met elkaar verbonden voelen?

Wat viel je op?

Was er een feest dat je nog niet kende? Iets wat je bijzonder vond? Een ritueel, gerecht of gewoonte die je verraste? Of viel het je juist op hoeveel feesten iets met elkaar gemeen hebben?

Herken je iets uit je eigen achtergrond?

Vier jij zelf een van deze feesten? Of lijken bepaalde gewoontes op wat jij thuis doet, bijvoorbeeld bij een verjaardag, een religieus feest of een nationale feestdag?

Laat de leerlingen hun gedachten eventueel opschrijven, tekenen of kort delen in een gespreksronde. Zo ontstaat er ruimte voor persoonlijke verbinding, begrip voor elkaars achtergrond en waardering voor culturele diversiteit.

Deze reflectie helpt om niet alleen informatie te verwerken, maar ook in te zien hoe feesten bijdragen aan verbondenheid tussen mensen – in de klas, in de buurt, en wereldwijd.