5. Klieren en hormonen

• Biologie
• Secundair onderwijs

Klieren en hormonen

1.6 klieren en hormonen

Feedforward

1. Je kunt het onderscheid uitleggen tussen excretie en secretie, tussen exocriene en endocriene klieren.
2. Je kunt een aantal exocriene en endocriene klieren aanduiden en benoemen op een figuur.
3. Je kunt van een aantal exocriene en endocriene klieren de klierproducten benoemen.
   
4. Je kunt de delen van een exocriene klier benoemen en aanduiden op een figuur.
5. Je kunt een exocriene klier schetsen.
   
6. Je kunt de delen van een endocriene klier benoemen en aanduiden op een figuur.
7. Je kunt het verband uitleggen tussen de bouw en de functie van klieren.
8. Je kunt de dubbele functie van de alvleesklier omschrijven.
9. Je kunt uitleggen op welke manier cellen kunnen reageren op een hormoon. Je kunt uitleggen wat het sleutel-op slotmodel betekent.
   
10. Je kunt uitleggen hoe de bloedsuikerspiegel op peil wordt gehouden door hormonen.
11. Je kan de werking van de schildklier uitleggen en het negatieve feedback-systeem.
12. Je kan enkele stoornissen in hormonale regelingen aangeven en verklaren (zie BW 'effecten van hormonen op het lichaam')
    

1.6 klieren en hormonen

Geef een prikkel waarbij een klier de effector is: noteer een zinnetje. (vb. de koude wind doet je ogen tranen)

Welke klierproducten ken je?

6.2 soorten klieren, ligging en functie

Ligging en functie van exocriene klieren

Ligging en functie van endocriene klieren

6.2 soorten klieren, ligging en functie

Bouw van exocriene en endocriene klieren

Tekening maken van een exocriene klier: speekselklier

6.3 bouw van exocriene en endocriene klieren

Bouw van de exocriene speekselklier

6.3 bouw van exocriene en endocriene klieren

Zweetklier: buisvormig

Darmwandklier in slijmvlies: zonder afvoergang

6.3 bouw van exocriene en endocriene klieren

Heeft een endocriene klier een afvoergang?

1. ja
2. neen

Bouw van een endocriene klier

6.3 bouw van exocriene en endocriene klieren

Exocrien of endocrien: speeksel

1. exocrien
2. endocrien

Exocrien of endocrien: alvleessap

1. exocrien
2. endocrien

Exocrien of endocrien: insuline

1. exocrien
2. endocrien

Exocrien of endocrien: adrenaline

1. exocrien
2. endocrien

Exocrien of endocrien: tranen

1. exocrien
2. endocrien

Exocrien of endocrien: testosteron

1. exocrien
2. endocrien

Exocrien of endocrien: maagsap

1. exocrien
2. endocrien

Hoe werken hormonen?

6.4 hoe werken hormonen?

Hoe werken hormonen?

1. Trage overdracht (i.vgl.m. Impulsen ZS)
2. Overdracht via bloed
3. Langdurige werking (i.vgl.m. Impulsen ZS)
4. Zie functies autonoom ZS: 
   overlapping + samenwerking!
   (hypothalamus en hypofyse)
   
5. Organen die er gevoelig voor zijn, 
   werken onder invloed van bepaalde hormonen:
6. SLEUTEL – OP - SLOTMODEL (zie filmpje digitale methode!)
   

6.4 hoe werken hormonen?

Bouw van de alvleesklier

Bouw van de alvleesklier: microscopisch

6.4 hoe werken hormonen?

Als je een suikerdip hebt tijdens het sporten, wat doe je dan?

6.4 hoe werken hormonen?

1. spaghetti eten
2. cola drinken
3. druivensuiker eten
4. water drinken

Waar moeten die suikers naartoe in je lichaam?

6.4 hoe werken hormonen?

Hoe geraken die suikers uiteindelijk bij de spieren? Via het...

6.4 hoe werken hormonen?

Hoe kunnen de suikers uit vb. een cola in het bloed terechtkomen?

6.4 hoe werken hormonen?

Werking van de alvleesklier

6.4 hoe werken hormonen?

Werking van de alvleesklier

1.6.4 hoe werken hormonen?

6.4 hoe werken hormonen?

Rondpraat (1357-2468)

Op welke manier heeft jouw foto te maken met diabetes?

6.4 hoe werken hormonen?

GW i.v.m. diabetes

• Zie oefening op smartschool: wachtwoord 'Colaatje?'
• LET OP: er start een timer van 15min.
• Werk goed samen om deze taak tot een goed einde te brengen.
• Elke persoon dient in!

6.4 hoe werken hormonen?

De schildklier

1. Ondersteunt werking GH
2. Ontwikkeling hersenen
3. Celmetabolisme: eetlust, thermoregulatie, hartslag...

6.4 hoe werken hormonen?

Ken je een dier dat in winterslaap gaat?

wild-things.be

Wat gebeurt het in het lichaam bij een winterslapend dier?

6.4 hoe werken hormonen?

1. Het hart stopt met kloppen.
2. De spijsvertering gaat onverstoord verder.
3. De ademhaling vertraagt.
4. Het celmetabolisme stopt.

snel werkende schildklier

traag werkende schildklier

6.4 hoe werken hormonen?

Te snel werkende schildklier

Te traag werkende schildklier

Negatieve terugkoppeling a.d.h.v. de schildklier

6.4 hoe werken hormonen? ZIE SCHEMA CURSUSBLAD

IW: Borstvoeding

• Samenwerking endocrien stelsel en zenuwstelsel

• Geziene leerstof: algemeen schema en negatieve terugkoppeling 
• Leer over twee nieuwe hormonen: oxytocine en prolactine
• Leer over een andere rol van dopamine
• Gebruik wetenschappelijke vaardigheden

Zijn de lessen duidelijk?

Ja

Redelijk

Neen

Waarover heb je nog een vraag?

Heeft de leerkracht het goed aangepakt?

Super

Goed

Neen