1.2.4. Trauma schedel + ABCDE

• Triage
• MBO
• Studiejaar 1

Triage DA leerjaar 1

Periode 1.2 les 4

Herhaling stof en trauma schedel  

                                                                         

                                                                  

Wat gaan we behandelen?

• Herhaling hoofdpijn aan de hand van ABCD- en open  vragen
• Schedeltrauma aan de hand van vragen en casussen

De letter C in de ABCDE-check staat voor het beoordelen van de circulatie. Wat is een teken van een bedreigde circulatie?

1. Massale bloeding
2. Blauwe huid
3. Beide antwoorden
4. Geen van beide antwoorden

Welk symptoom past bij een 'bedreigde D' in ABCD triage?

1. Verlamming
2. Snelle pols
3. Snelle ademhaling
4. Speeksel niet kunnen inslikken

Welk symptoom past niet bij een verstoring in Exposure (E)

1. Paniek
2. Sufheid
3. Suicidaliteit
4. Blootstelling aan giftige dampen

Waarvoor staat de letter V in de afkorting AVPU?

1. Vesiculair ademgeruis
2. Reactie op aanspreken
3. Reactie op schudden
4. Vitale functies

Wat zijn WHAM vragen en wat is hier het doel van?

Vragen om een zo goed en duidelijk mogelijk toestandsbeeld te krijgen

Wie, wat, waar, wanneer, waarom, beloop, wat al gedaan, medicatie, hoe, hoe lang etc. 

Waarvoor staat de afkorting LSD?
Waarom is dit belangrijk?
Hoe doe je dit?

Luisteren Samenvatten Doorvragen

Je wilt een zo goed en duidelijk mogelijk beeld van de situatie krijgen. Wees nieuwsgierig. Wanneer iemand iets aan informatie geeft....vraag door, wat wil je er nog meer over weten? Neem niet gelijk genoegen met een antwoord. Laat merken dat je luistert door af en toe te hmm-en en te reageren op de patiënt. Stel geen dubbele vragen!

Samenvatten om te checken of je de informatie juist hebt begrepen en of er nog dingen missen. 

'U gaf net aan dat....kunt u hier iets meer over vertellen' 

'Wat bedoelt u precies met....' 

'U zegt dat u pijn heeft....waar zit de pijn, pijnladder, wordt het erger, heeft u er al iets aan gedaan, helpt dat dan ook?' 

'Dus als ik u goed heb begrepen...' 

Welke oorzaken van hoofdpijn zijn er?

Migraine 

Duur:4-72uur. Een kant van je hoofd. Vaak ook misselijk en braken, lichtschuw. 15 tot 45 minuten voor een aanval kun je zogeheten Auraverschijnselen krijgen; blinde vlekken, doof gevoel of minder kracht aan 1 kant lichaam, spraakstoornissen. Deze verschijnselen stoppen vaak als migraine aanval begint. Migraine is echt heftiger dan spanningshoofdpijn.

Spanningshoofdpijn

Dof drukkende pijn aan beide kanten van het hoofd. Enkele uren tot dagen. Geeft een strakke band gevoel. Leidt tot schouder- en nekklachten. Dit zonder misselijkheid of braken. Spanningshoofdpijn geeft geen extreme pijn.

Clusterhoofdpijn

Acuut ontstane, zeer ernstige hoofdpijn (U1)

hevige pijn vaak 1 kant hoofd, rondom je slaap. Straalt door naar oogkas en uitbreiden nekpijn. Duur; 15 minuten tot 3 uur en kan 1 tot 8 keer per dag optreden. Killing-hoofdpijn. Vaak ook verschijnselen als: verstopte neus, tranend oog, rood oog, verkleinde pupil en hangend ooglid aan 1 zelfde kant van hoofd waar pijn zit.

Hoofdpijn door pijnstillers

Als je vaak pijnstillers voor je hoofdpijn slikt, raakt je lichaam hieraan gewend. Je krijgt dan hoofdpijn als je de pijnstiller een keer niet slikt. De hoofdpijn komt steeds terug. Tot je weer een pijnstiller slikt. Misschien wordt je ook meer gevoelig voor de pijnprikkel.

. 

Ook deze dingen kunnen soms hoofdpijn geven:

- slecht slapen 

- cafeïne 

- verkoudheid of griep

- niet scherp  zien (visus)

- pijn in uw nek, waardoor je hoofdpijn

   krijgt

- ontsteking van een bloedvat aan de

   zijkant van je hoofd.

- problemen met  kaakgewrichten

- medicijnen waarvan hoofdpijn een

  bijwerking is. Dit kan bijvoorbeeld bij

  deze medicijnen: bètablokkers, nitraten,

  calciumblokkers of medicijnen tegen

  depressie.

- soms hoofdpijn tijdens of net na seks.

Soms kan hoofdpijn door een ernstige oorzaak komen. Bijvoorbeeld een te hoge bloeddruk, een beroerte of kanker. 

- Meningitis

- SAB (subarachnoïdale bloeding) Begint als een donderslag bij heldere hemel en wordt soms als een knapje gevoeld. Komt ook bij relatief jonge mensen voor

Hevige onbekende hoofdpijn - welke urgentie hoort hierbij?

1. U1
2. U2
3. U3
4. U4

Welke urgentie hoort er bij: hoofdpijn met een ernstig zieke indruk?

1. U3
2. U5
3. U2
4. U1

Hoofdpijn met een recent schedeltrauma (< 2 weken) is welke urgentie?

1. U3
2. U1
3. U4
4. U2

Waar denk je aan in de volgende situatie: Treedt op als donderslag bij heldere hemel - wordt soms als knapje gevoeld. Acuut optredende zeer hevige hoofdpijn

1. Migraine
2. Clusterhoofdpijn
3. Meningitis
4. SAB

Waar denken we aan bij hevige hoofdpijn en meningeale prikkeling?

1. Clusterhoofdpijn
2. Migraine
3. Meningitis
4. Spanningshoofdpijn

Recent schedeltrauma gehad? Waarom stellen we die vraag bij hoofdpijn?

Waarom zouden we die vraag stellen?

Mogelijk is er sprake van een subduraal hematoom. Dit treedt op na een schedeltrauma. Soms pas na dagen tot weken. 

De kans op een subduraal hematoom neemt toe wanneer iemand bloedverdunners gebruikt. 

Na verloop van tijd kunnen verlammingsverschijnselen, gedrags-bewustzijnsveranderingen ontstaan.

Trauma schedel

Vertel maar... wat houdt deze afkorting in?

Hoog-energetisch trauma (HET)

Hiermee wordt bedoeld dat er sprake is van een letsel waarbij groot geweld (veel energie) op het lichaam is ingewerkt. De context bepaalt of een HET acuut is of niet.

Een HET kan voorkomen in verschillende omstandigheden. 

- Onder andere val van grote hoogte (2-3 maal lichaamslengte), 

- ongeval met snelheid > 45 km/u (met autogordel om), 

- auto contra voetganger > 10 km/u,

-ongeval fietser/ motorrijder > 30 km/uur, ster in de voorruit (door hoofd), 

ongeval met beknelling.

Geheugenverlies

Bij U2:  ​Retrograde amnesie > 30 min

               ​Anterograde amnesie > 4 uur

BIj U3:

​Retrograde amnesie < 30 min

​Anterograde amnesie < 4 uur

• Waarom stellen we deze vragen? 
• Hoe stellen we deze vragen?

Retrograde amnesie > 30 minuten retrograde amnesie verlies je je geheugen van voordat je het trauma kreeg die het geheugenverlies veroorzaakt heeft.

Anterograde amnesie > 4 uur  Anterograde amnesie betekent dat je vanaf het moment van trauma je niks meer in je geheugen kunt opslaan.

Amnesie

U2	U3
Retrograde amnesie > 30 minuten Anterograde amnesie > 4 uur	Retrograde amnesie < 30 minuten ​Anterograde amnesie < 4 uur

Wat betekent retro- en anterograde?

Hoe stellen we deze vragen?

Retrograde amnesie 

retrograde amnesie verlies je je geheugen van voordat je het trauma kreeg die het geheugenverlies veroorzaakt heeft.

Anterograde amnesie 

Anterograde amnesie betekent dat je vanaf het moment van trauma je niks meer in je geheugen kunt opslaan.

Wat is ook alweer een subduraal hematoom? Leg eens uit

Bloeduitstorting n.a.v. een schedeltrauma. Kan soms pas na dagen tot weken na een schedeltrauma optreden. Kans op subduraal hematoom is groter bij gebruik van bloedverdunners. 

Casus

Je ziet hier op het plaatje dat mw. v. Peters is gevallen met de fiets op hard zand.

 

Wat zijn hierin mooie ABCD vragen?

Welke gerichte WHAM vragen stel je? 

Mocht ze op haar hoofd zijn gevallen, is dit dan een U3?

Waarom wel of juist niet?

Casus

Jorn is gevallen op zijn hoofd en zit, samen met zijn moeder, bij de huisarts. Na onderzoek geeft de huisarts bij de assistent aan het schaafwondje schoon te maken + wekadvies te geven aan moeder. 

• Welk wekadvies geef je?

24  -  6  - 1 -  2

De patiënt moet de eerste 24 uur in de gaten worden gehouden. Een hersenbeschadiging blijkt binnen 24 uur. Een wekadvies wordt altijd pas gegeven na beoordeling door de huisarts. Het advies is als volgt: controleer de patiënt de eerste zes uur elk uur, daarna om de twee uur, ook 's nachts. Zet de wekker en laat de patiënt niet alleen. Controleer bij kinderen, die na een schedeltrauma vaak in slaap vallen, regelmatig of zij gewekt kunnen worden.

NHG-Richtlijnen

Hoofdtrauma

klassikaal casussen oefenen

• Docent is patiënt

• 2 studenten beoordelen a.h.v. het beoordelingsformulier

• Rest typt/schrijft mee in het SOEP formulier

Voordat dit gestart wordt nogmaals het docenten- beoordelingsformulier gezamenlijk doornemen (op de beamer)

na het gesprek klassikaal de casus bespreken.