2.1 chemische reacties (polaris)

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

2.1 chemische reacties

Planning

• Terugblik vorige hoofdstuk
• Lesdoelen 2.1 chemische reactie
• Theorie 2.1
• Toepassen theorie 2.1
• Terugkoppeling leerdoelen
  
• Wat begrijp ik al en waar moet ik nog aan werken?
• Blik op de toekomst

Carl voert een proef uit waarbij hij een vloeibaar mengsel laat afkoelen in een reageerbuis. Tijdens de proef houdt hij het temperatuurverloop bij.

Gedurende de faseverandering

............ 

Het temperatuurgebied waarbij de faseverandering plaatsvindt, noem je het .............

daalde de temperatuur

stoltraject

stolpunt

bleef de temperatuur gelijk

Sleep de fase en faseovergang naar de juiste plek.

Ik kan benoemen in welke drie fasen een stof kan voorkomen.

1

Smelten

Stollen

Condenseren

Sublimeren

Rijpen

Verdampen

gas

vloeistof

vaste stof

een emulsie is een zuivere stof/ mengsel en heeft een kookpunt/ kooktraject

1. mengsel/ kooktraject
2. zuivere stof/ kookpunt
3. zuivere stof/ kooktraject
4. mengsel/ kookpunt

Zuivere stof of mengsel?

Zuivere stof

Mengsel

Vaste fase

Vloeibare fase

Gasfase 

Elke scheidingsmethode berust op een verschil in stofeigenschap. Sleep de eigenschappen naar je juiste scheidingsmethode.

Filtreren

Extraheren

Indampen

Bezinken en afgieten

Deeltjesgrootte

Dichtheid

Kookpunt

Oplossingsvermogen

Lesdoelen

Aan het eind van deze les kun je: 

• Weet je waaraan je een chemische reactie kunt herkennen
• een reactieschema opstellen.
  
• een chemische reacties onderscheiden van faseovergangen en scheidingsmethoden.

Moleculen en atomen

Deeltjesmodel - de vereenvoudigde weergave van stoffen.

- Stof: alles wat massa heeft

Molecuul is een bouwsteen van een stof.

- Elke stof is opgebouwd uit moleculen. 

- Elke stof heeft zijn eigen soort moleculen. 

Atoom is een bouwsteen van een molecuul

Faseovergang: eerder gehad

Faseovergang:

water (g) --> water (l)

Chemische reacties

Stel je steekt je stoel in de fik. Het hout zal gaan branden en je houdt as over. Dit is een voorbeeld van een chemische reactie. 

Bij een chemische reactie veranderen de moleculen.

Bij een chemische reactie verdwijnen je beginstoffen (hout) en ontstaan er nieuwe reactieproducten (as)

Reactieschema (chemische reactie)

In een reactieschema zet je de beginstoffen  vóór de pijl

In een  reactieschema zet je de  reactieproducten na de pijl

Vergeet de faseaanduiding niet!

Reactieschema's

beginstoffen -> eindproducten

voorbeeld

methaan (g) + zuurstof(g) -> koolstofdioxide (g) + water (l)

Chemische reactie en faseovergang

Faseovergang:

water (g) --> water (l)

Chemische reactie:

water (l) --> waterstof (g) + zuurstof (g)

elementen

verbindingen

(ontleedbare stof)

Micro- en maconiveau

Zorg ervoor dat je de stof op micro- en macroniveau kunt uitleggen

Chemische reactie of scheiding?

* Bij een chemische reactie verdwijnen beginstoffen en ontstaan reactieproducten. 

* Bij een scheiding worden de stoffen uit gesorteerd op soort, maar de verschillende stoffen veranderen niet.

In de komende slides komen belangrijke begrippen

• Ontleedbare stof
• Niet-ontleedbare stof
• Element
• Verbinding

moleculen met                        moleculen met

2 of meer soorten atomen    1 soort atomen

= verbinding                                = element

= ontleedbare stof                     = niet-ontleedbare stof

Elementen en verbindingen

Behalve over moleculen en atomen, spreken we ook vaak over elementen en verbindingen.

- Elementen zijn stoffen die bestaan uit 1 soort atoom. Element is zichtbaar , een atoom niet

- Verbindingen zijn stoffen die bestaan uit moleculen.  Verbinding is zichtbaar,  een molecuul niet. 

Elementen en Verbindingen

Wat is een element?

• Een element bestaat uit één atoomsoort. 

Wat is een verbinding?

• Een verbinding bestaat uit twee of meer verschillende atoomsoorten.
  

Verbindingen en elementen

Ontledingsreacties

Een kenmerk van een ontledingsreactie is dat je een beginstof hebt en meerdere reactieproducten.

Algemene reactieschema

A                B + C (+D + ...)

Ontledingsreactie

suiker --> koolstof + water + zuurstof

water --> waterstof  + zuurstof

zilverchloride --> zilver + chloor

Aan het werk:

havo

• Lees blz. 42 en 43
  
• Maken blz 44 t/m 46 opdr. 1 tot en met 10 (indien tijd 12 en 13)

Toetsvoorbereiding blz. 38 en 39 opdr. 1 t/m 6 en 9 en 10

vwo

• Lees blz. 42 en 43
• Maken blz 44 t/m 46 opdr. 2 tot en met 10 (indien tijd 12 en 13)

Toetsvoorbereiding blz. 38 en 39 opdr. 1 t/m 6 en 9 en 10

Een ontleedbare stof:

1. Bestaat uit meerdere soorten moleculen
2. Bestaat uit meerdere soorten atomen
3. Kun je scheiden
4. Bestaat uit 1 soort atomen

Een niet-ontleedbare stof ...

1. bestaat uit één atoomsoort
2. bestaat uit meerdere atoomsoorten
3. bestaat uit één soort moleculen
4. bestaat uit meerdere soorten moleculen

Is dit een chemische
reactie?

1. Ja
2. Nee

Kun je ontleden

kun je niet ontleden

Element

verbinding

Ontleedbare stof

Niet

ontleedbare stof

Element of verbinding?

1. Element
2. Verbinding

Is dit een chemische
reactie?

1. Ja
2. Nee

Is dit een verbinding
of element?

1. Verbinding
2. Element

Chemische reactie?

1. Ja
2. Nee

Mengsel

Zuivere stof: element

Zuivere stof: verbinding

Wat is geen chemische reactie?

1. Het verbranden van hout.
2. Het rotten van een appel.
3. Het bakken van een ei.
4. Het mengen van alcohol en water.

Verbinding of element?

1. Verbinding
2. Element

Wat is GEEN chemische reactie?

1. Verbranden van papier
2. Glas maken uit zand en soda
3. Het roesten van je fiets
4. Koffiebonen malen