Paragraaf 3.3 - Schakelingen

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 2

H6.3 - Schakelingen

Leerdoelen van paragraaf 6.3

• Je kent de symbolen die je gebruikt om een schakelschema te maken. 
• Je kunt het verschil tussen een parallelschakeling en een serieschakeling uitleggen. 
• Je kunt het schakelschema tekenen van een eenvoudige serie- of parallelschakeling. 

Schakelschema

Een schakeling bestaat uit verschillende elektrische onderdelen. Als je wilt uitleggen hoe een schakeling in elkaar zit, kun je het best een tekening gebruiken. Er zijn speciale symbolen bedacht om overzichtelijke tekeningen van schakelingen te kunnen maken (zie figuur). Zulke tekeningen noem je schakelschema’s.

Schakelschema's 

 

.Schakelschema’s zijn onmisbaar bij proeven met elektriciteit. Het schema vertelt je welke onderdelen je nodig hebt en hoe je die met elkaar verbindt. Bij veel proeven is een schakelschema gegeven. Soms moet je zelf een schakelschema tekenen. Nadat je alle onderdelen hebt verzameld, bouw je de schakeling aan de hand van het schema.

 

Serieschakelingen 

 In figuur hiernaast ie je een serieschakeling. Een serieschakeling heeft geen vertakkingen: er is maar één stroomkring. De stroom gaat door alle onderdelen van de schakeling. Als er één lampje in een serieschakeling doorbrandt, is de stroomkring verbroken: alle lampjes gaan dan uit. Het is daarom niet handig om lampen in serie te schakelen.

Klik op de volgende dia.

Maak nu een serieschakeling met minimaal 3 lampjes.

Als deze klaar is laat je dit controleren en bewaar deze voor een volgende opdracht, dus niet weg klikken.

https:

Je gebruikt nu serieschakeling uit de vorige opracht. 

Plaats er nu schakelaar tussen. Nog even bewaren.

Wat gebeurd er als je schakelaar in schakelt?

1. er gebeurd niets
2. de lampjes gaan branden

Wat gebeurd er als je er 1 lampje uit de stroomkring haalt? in schakelt?

1. er gebeurd niets
2. de lampjes blijven branden
3. alle lampjes gaan uit

Stroomsterkte in een serieschakeling

De stroomsterkte in een serieschakeling is overal even groot. Het maakt niet uit waar je de stroomsterkte meet: tussen de batterij en het eerste lampje, tussen het eerste en het tweede lampje, tussen het tweede en het derde lampje of tussen het derde lampje en de batterij. Je krijgt steeds dezelfde meetwaarde.

Parallelschakelingen 

 

In het volgende figuur zie je een parallelschakeling. De schakeling vertakt zich om elk lampje apart van elektrische energie te kunnen voorzien. Elke vertakking is, samen met de batterij, een aparte stroomkring.

Klik op de volgende dia.

Maak nu een paralelchakeling. met minimaal 3 lampjes.

Als deze klaar is laat je dit controleren en bewaar deze voor een volgende opdracht, dus niet weg klikken.

https:

Je gebruikt nu paralelschakeling uit de vorige opracht. 

Plaats er nu schakelaar tussen. Nog even bewaren.

Wat gebeurd er als je schakelaar in schakelt?

1. er gebeurd niets
2. de lampjes gaan branden

Wat gebeurd er als je 1 lampje uit de stroomkring haalt? in schakelt?

1. er gebeurd niets
2. 2 lampjes blijven branden
3. alle lampjes gaan uit

Stroomsterkte in een parallelschakeling

In een parallelschakeling kun je elk lampje apart aan en uit doen. Dat is handig. Daarom worden lampen vaak parallel geschakeld. Als een lamp doorbrandt, blijven de andere gewoon branden. In een serieschakeling is dat onmogelijk: of de lampen branden allemaal, of ze zijn allemaal uit. 

Op de plaats waar een parallelschakeling zich vertakt, splitst de stroom zich. In figuur 5 zie je drie stroomkringen. De stroomsterkte in de onvertakte gedeelten (bij 1 en 5) wordt de totale stroomsterkte genoemd. De stroomsterkte in de takken (bij 2, 3 en 4) is steeds 1/3 van de totale stroomsterkte. De stroomsterkte is dus niet overal even groot, zoals in een serieschakeling.

Koppel de tekening aan een van de twee soorten schakelingen.

Serieschakeling

Parallelschakeling

Wat geeft dit symbool aan?

1. Stroommeter
2. Lamp
3. Spanningsmeter
4. Bel

Wat geeft dit symbool aan

1. Stoommeter
2. Lamp
3. Spanningsmeter
4. Bel

Je ziet een schakelschema met een batterij, twee lampjes en een schakelaar.
Brandt lampje 1?

1. Ja
2. Nee

Wat geeft dit symbool aan?

1. Stroommeter
2. Schakelaar
3. Spanningsmeter
4. Bel

Je ziet vier symbolen voor schakelschema's. 

Sleep de naam van het onderdeel onder het juiste symbool.

Batterij

Schakelaar

Snoer

Lampje

In een serieschakeling is de stroomsterkte ........

1. Over al hetzelfde
2. Verdeeld over de verschillende vertakkingen

In een parallelschakeling is de stroomsterkte ............

1. Overal hetzelfde
2. Verdeeld over de verschillende vertakkingen