Mentortraining 7 maart 2023

• Executieve Functies
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Workshop:

Plannen en

Timemanagement

Mentortraining:

De diepte in met EF

Opzet vanmiddag:

• Korte terugblik eerste bijeenkomst
• Inzoomen op de volgende EF: 

     - planning/timemanagement

     - volgehouden aandacht/taakinitiatie 

     - emotieregulatie/responsinhibitie* 

Introductielessen EF:

• Wie heeft er iets mee gedaan?
• Wat zijn de bevindingen?
• Waar loop je tegenaan?
• Wat mis je nog?

Probeer EF te verbinden aan vakgebieden:

Leerlingen maken niet automatisch een transfer van geleerde EF naar de verschillende vakken.

Kennis is context gebonden

Vaardigheden zijn context specifiek

Als omstandigheden anders worden, blijven de vaardigheden (deels) achter

blz 43

1 Planning

• Wat is het?
  
• Wat zijn de kenmerken?
  
• Wat zeggen de leerlingen zelf?
  
• Interventies

Planning

Het maken van een goede planning is van belang om het schoolwerk goed te organiseren. 

Zowel docenten als leerlingen geven aan dat dit een van de lastigste vaardigheid is voor leerlingen. 

Zichtbare kenmerken planning

• Leerling heeft moeite met langetermijnopdracht
  
• Leerling heeft moeite met beslissen wat eerst moet gebeuren en wat daarna komt
  
• Leerling is niet in staat om een tijdsplanning te maken en zich daaraan te houden
  
• Leerling vergeet taken op tijd af te maken
  
• Leerling werkt onvoldoende systematisch
  

Wat zeggen leerlingen zelf?

"Heel vaak maak ik mijn huiswerk niet, omdat ik niet precies weet wat ik moet doen of hoe ik moet beginnen"

"Het is zoveel dat ik nog moet doen, ik weet niet waar ik moet beginnen"

Planning interventies:

Opgeven en bespreken van:

1. Huiswerk
2. Lange termijn opdrachten
3. Toetsen

Welk plantool gebruiken de leerlingen op jullie school?

Planning - opgeven huiswerk

Als leerlingen het opgegeven huiswerk direct inplannen, ontwikkelen ze de vaardigheid plannen en maken dit eigen.

Welke stappen kun je met de leerlingen doorlopen?

1. Laat de leerlingen het huiswerk opschrijven in de agenda
2. Laat de leerlingen bedenken wanneer ze het gaan maken en hoeveel tijd het gaat kosten
3. Plan het in en schrijf het op!

Geef de leerlingen 5 minuten om dit te doen!

Planning - lange termijn opdrachten

Ondersteun leerlingen bij het inplannen van lange termijnopdrachten, bijvoorbeeld door samen te kijken welke deelopdrachten er zijn en daarna af te spreken welke week wat af moet zijn (tussentijdse deadlines).

Leerlingen leren door dit schema een lange termijn opdracht in te plannen

Planning - toetsweekplanning

Begeleid de leerlingen in het plannen van een toets(week), door middel van het verdelen van de taken.

Het opdelen van de leerstof in kleine stukken is voor veel leerlingen nog niet vanzelfsprekend.

Op deze manier leren leerlingen het leerwerk voor een toets of toetsweek goed in te plannen.

2: Timemanagement

• Wat is het?
  
• Wat zijn de kenmerken?
  
• Wat zeggen de leerlingen zelf?
• Interventies

2 Timemanagement

Het slim en goed indelen van je tijd is belangrijk voor het indelen van je dag. 

Zichtbare kenmerken timemanagement

• Leerling heeft moeite met het tijdig afmaken van een taak
  
• Leerling mist de deadline van opdrachten
  
• Leerling vindt het moeilijk in te schatten hoe lang iets duurt
  
• Leerling maakt taken vaak niet op tijd af
  
• Leerling kan geen prioriteiten stellen en inschatten welke taken belangrijk zijn
  
• Leerling kan langetermijnopdrachten niet of met moeite verdelen over verschillende dagen
  

Wat zeggen leerlingen zelf?

"Ik weet niet hoeveel tijd het kost om te leren voor geschiedenis, het is zo veel"

"Ik kom vaak te laat op school, het duurt uiteindelijk toch veel langer om mijn tas in te pakken en alle spullen bij elkaar te zoeken"

"Ik begin vaak te laat met leren en denk dan: 'nu heeft het toch geen zin meer' en dan doe ik het helemaal niet meer"

"Ik begin vaak te laat met leren en denk dan: 'nu heeft het toch geen zin meer' en dan doe ik het helemaal niet meer"

Timemanagement interventies

- Hoe ziet jouw tijd eruit? 

- Inschatten van de tijd van een taak

- Pomodoro techniek

Timemanagement - hoe ziet jouw tijd eruit?

Timemanagement - inschatten van de tijd

Neem met de leerlingen door:

• Hoeveel tijd heb je nodig voor het huiswerk?
• Hoeveel tijd heb je nodig voor het leren van de toets?
• Hoeveel tijd heb je per paragraaf nodig?

Als ze dit niet weten: een timer zetten tijdens het maken en/of leren, zodat ze hier steeds meer inzicht in krijgen.

Timemanagement - aandachtscurve

Timemanagement - pomodoro techniek

3: Volgehouden aandacht

• Wat is het?
  
• Wat zijn de kenmerken?
  
• Wat zeggen de leerlingen zelf?
• Interventies

Zichtbare kenmerken volgehouden aandacht

• Leerling krijgt het werk niet op tijd af
  
• Leerling houdt op voordat het werk af is
  
• Leerling wisselt vaak tussen verschillende activiteiten
  
• Leerling is tijdens het werken afgeleid door dingen die in de omgeving gebeuren
  
• Leerling geeft op wanneer hij/zij moe is, geen zin meer heeft of iets anders interessants ziet
  

Wat zeggen leerlingen zelf?

Ik ben heel snel afgeleid. Bijvoorbeeld als er iemand langsloopt of als ik een geluid hoor.

Ik denk  altijd heel veel als ik leer of als ik oplet. En dat leid mij af. Ik ben er dan helemaal niet bij.

Volgehouden aandacht interventies

Samen gaan we door een aantal werkvormen die ingezet kunnen worden om leerlingen hierin te trainen en/of ze hier zelf bewust van te maken:

• Aandachtscurve
• Concentratietijd trainen
• Concentratietips
• multitasking test

Concentratietijd - aandachtscurve

Gemiddelde aandacht van 20-25 minuten.

Breng met leerlingen in kaart: hoe lang is jouw concentratie? 

Verschilt het per vak?

Verschilt het in huis- en leerwerk? 

Wat zou je (als leerling) willen?

Concentratietips

Neem met de leerlingen de concentratietips door en laat ze dan 1 of 2 kiezen om de komende week aan te werken. Hierdoor kunnen ze bewust werken aan hun concentratie.

Multitasking test:

even zelf uittesten.....

4 Taakinitiatie

• Wat is het?
  
• Wat zijn de kenmerken?
  
• Wat zeggen de leerlingen zelf?
  
• Interventies

Wat zeggen leerlingen zelf?

"Ik heb geen zin om te starten, omdat ik geen idee heb waar ik mee moet beginnen"

"Als ik eenmaal bezig ben, lukt het wel. 

Maar het starten is voor mij heel moeilijk.

"Ik stel eigenlijk altijd alles uit, ook al weet ik dat ik hierdoor in problemen raak. Pas als ik een cijfer ergens voor krijg, werk ik door vlak tot aan de deadline"

"Ik begin vaak te laat met leren en denk dan: 'nu heeft het toch geen zin meer' en dan doe ik het helemaal niet meer"

Taakinitiatie - wat zit erachter?

Is vaak veelvoorkomende EF.,

We noemen het ook wel een lege EF.

Ga altijd een gesprek aan. Dan kom je er vaak achter wat er speelt en kun je hierop verder doorgaan:

• Het is te veel
• Het is te lastig
• Het is niet overzichtelijk
• Leerling kan zich niet focussen

Aantal tips om uitstellen te voorkomen

Goede structuur: 

wanneer doe je wat en hoe pak je het aan?

Als - dan regel

Pomodoro techniek*

2 minuten regel

En andere tips...

Taakinitiatie - uitstelgedrag voorkomen

Er zijn verschillende tips om uitstelgedrag te voorkomen. Bespreek dit met leerlingen en laat ze zelf uitkiezen welke van deze tips ze gaan uitproberen. Dit kun je dan bijvoorbeeld afspreken om een week te gaan proberen, om daarna te bespreken hoe dit is gegaan en wat er beter ging.

Taakinitiatie - aantal tips

Goede structuur: wanneer doe je wat en hoe pak je het aan

Als - dan regel

Pomodoro techniek

2 minuten regel

En andere tips...

5 Emotieregulatie:

• Wat is het?
  
• Wat zijn de kenmerken?
  
• Wat zegt de leerling hierover?
  
• Interventies 

Zichtbare kenmerken emotieregulatie

• Kan last hebben van woede aanvallen
• Denkt negatief en vindt het moeilijk om te denken in oplossingen
• Maakt zich druk, verliest het geduld en is onrustig
• Black-out tijdens de toetsen

Wat zeggen leerlingen zelf?

Als iets niet meteen lukt denk ik: Ik kan dit toch niet

Ik word zo gefrustreerd van sommige vakken, dat ik er maar niet aan begin of het afmaak.

Emotieregulatie interventies

Volgende onderdelen bespreken:

Fixed en growth mindset

Learning pit

Zelf vervullende voorspelling

Fixed mindset VS Growth mindset

p.109

bladen van zelf vervullende voorspelling laten zien.

Self fulfilling prophecy

De self fulfilling prophecy, ook wel de zelfvervullende voorspelling, is een theorie die voor leerlingen inzichtelijk maakt: wat je denkt, dat zie je terug in je resultaten.

Breng dit samen met leerlingen in kaart: hoe zit dat bij jou? Wat kun je het beste denken? Wat helpt je verder? Hoe hebben je gedachten invloed op je gevoel, acties en resultaten?

Afsluiting

Zijn er nog vragen?