planten H2

• Natuur en techniek
• MBO
• Studiejaar 2

planten (H2)

Denkvierkanten

Denkvierkant

Sta op en schitter!

• Sta op als je graag in de natuur sport/ wandelt
• Sta op wanneer je een (huis)dier hebt waarmee je regelmatig buiten bent
• Sta op wanneer je één of meerdere planten in je kamer thuis hebt staan die je water geeft
• Sta op wanneer je niets met natuur hebt
• Sta op wanneer je het vak biologie interessant vindt
• Sta op wanneer je vragen hebt over de lesstof van vorige week (ontstaan van het leven op aarde/ indeling organismen/ cellen tot organismen)

planning (meerdere weken)

• uitleg over planten
• fotosynthese en andere processen
• soorten planten (indeling)
• voortplanting bij planten

Planten

(producenten)

Vorige les:

4 rijken: bacteriën, schimmels, dieren en planten

(bacteriën/ schimmels: Nuttig en schadelijk/ = Reducenten,

dieren = consumenten)

(AK OF GS?)

Voedselketen

1. begint altijd met een plant (=producent)

2. let op de richting van pijlen; altijd in de richting van de energiestroom 

(bijvoorbeeld alg wordt gegeten door watervlo)

Voedselketen

Voedselketen

• Een voedselketen begint altijd met een plant/producent. 
• Pijlen gaan van links naar rechts!

Fotosynthese!

Nodig bij de fotosynthese:

• water, koolstofdioxide 

(onder invloed van licht)

Ontstaat bij de fotosynthese:

• Zuurstof en glucose

Deels gebruikt de plant dit zelf tijdens de verbranding (energie behoefte van de plant).

Fotosynthese

Planten maken glucose: voedsel voor de plant. Hierdoor kan de plant groeien, zich voortplanten enzovoorts. 

Ze gebruiken de glucose overdag en 's nachts om stoffen te vervoeren en cellen op te bouwen.

Belangrijk voor het leven op aarde!

Fotosynthese en verbranding in een plant

• Overdag (in het licht) ontstaat meer zuurstof en glucose dan de plant bij verbranding overdag verbruikt.
• Zuurstof die niet direct gebruikt wordt, wordt afgegeven aan de lucht.
• Glucose die niet direct gebruikt wordt, wordt omgezet in zetmeel en tijdelijk opgeslagen in de bladeren. 

Fotosynthese

Bladgroenkorrels --> fotosynthese

Nodig voor fotosynthese:

1. Koolstofdioxide
2. Water
3. Zonlicht

Producten van fotosynthese:

1. Glucose (suiker)
2. Zuurstof

Bladgroenkorrels

Plastiden

Bladgroenkorrels

Kleurstofkorrels

Zetmeelkorrels

Mitochondriën: energie- fabriekjes in een cel

• Verbranding -> Energie vrij
  

- Verbranding in Mitochondriën (plant en dier)

-Cellen die meer energie nodig hebben hebben meer mitochondriën

Waar wordt glucose voor gebruikt?

• De glucose die bij de fotosynthese ontstaat wordt gebruikt bij verbranding in de plant (groeien).
• De glucose die niet direct bij de verbranding wordt verbruikt, wordt omgezet in andere organische stoffen. 

Onderdelen blad

Doorsnede blad

Wat is de bovenkant?

Waaraan zie je dit? 

Werking van de huidmondjes

Huidmondjes zijn sluitcellen in de opperhuid van het blad, vaak aan de onderzijde.

Deze sluitcellen bevatten bladgroenkorrels en regelen de hoeveelheid water wat kan verdampen en hoeveel koolstofdioxide er opgenomen kan worden.

Als de vacuoles in de huidmondjes water opnemen gaan ze open en als ze water loslaten gaan ze dicht. 

Opslag glucose

Als de plant te veel glucose maakt wordt dit opgeslagen in de wortels stengels of vruchten

De plant zet deze glucose om in andere stoffen:

Eiwitten om te groeien

Zetmeel en vetten als reserve

Hebben planten alleen glucose nodig?

Glucose: brandstof en bouwstof

Planten kunnen de glucose zelf direct gebruiken voor dissimilatie (verbranden zoals wij)

Planten kunnen de glucose ook omzetten in sacharose, cellulose, zetmeel, lignine eiwitten, vetten, vitaminen: voortgezette assimilatie

bouw eiwit bij autotrofen

• planten kunnen uit glucose 

en nitraat (NO3) eiwit maken

(soms is ook sulfaat (SO4) nodig)

• nitraat en sulfaat wordt opgelost 

via wortels opgenomen 

• voedselketens!

Once the plant has a pool of ammonia to work with, the next phase is synthesis of amino acids.

It is helpful to think of an amino acid as being composed of a carbon skeleton plus nitrogen(s). Metabolism of glucose can form all the carbon skeletons. One of the key carbon skeletons is alpha ketoglutarate.

The entry point for nitrogen is reductive amination of alpha-ketoglutarate to form glutamate:

alpha-ketoglutarate + NH4+ + NADPH → glutamate + NADP+

The side chain of alpha keto glutarate can be amidated to from the other key nitrogen carrier, glutamine. The enzyme is glutamine synthetase:

glutamate + ATP + NH4+ → glutamine + ADP

Nitrogen can then be transferred from glutamate and glutamine to other carbon skeletons that need nitrogen, and in this way all the amino acids can be synthesized. One common reaction is transamination. For example, alanine can be synthesized from pyruvate as follows:

glutamate + pyruvate <=> alpha ketoglutarate + alanine

With the pool of all 20 amino acids, proteins can be synthesized.

Autotroof en heterotroof

• Autotrofe organismen zijn organismen die CO 2 gebruiken als bron van koolstof voor hun cellen. Ze halen hun energie uit anorganische stoffen of uit zonlicht. De energie gebruiken zij om kooldioxide om te zetten in glucose, waarbij zuurstof wordt geproduceerd. Autrotroof betekent "zelfvoedend".
• Heterotrofe organismen zijn organismen die celmateriaal opbouwen uit voedingsstoffen afkomstig van organisch materiaal, materiaal afkomstig van andere organismen. Heterotroof betekent "voedsel zoekend".

Heterotroof

Autotroof

Assimilatie & dissimilatie / opbouwen en afbreken

Assimilatie

Voortgezette fotosynthese (vb. van biosynthese)
Glucose  --> wordt sucrose (transportstof)

• 70 % sucrose --> wordt cellulose (celwanden)​
• 25% sucrose --> wordt zetmeel (wortel)​
  
• <% sucrose --> wordt eiwitten​ (zaden/vruchten)
• <% sucrose --> wordt vetten​ (zaden/vruchten)

​Vetten, eiwitten, zetmeel...

vormen voedingsstoffen voor al het leven .
Maar... hoe maak je dit dan?

Hoe maak je dan bijv. eiwitten?

EIWITPRODUCTIE

1. sucrose/glucose + mineralen en stikstof
   --> aminozuur
   
2. Aminozuur worden gekoppeld tot...
3. Polypeptideketen wordt opgevouwen tot...
4. Eiwit

Het bouwen en koppelen van aminozuren is
een voorbeeld van biosynthese

Welke andere stoffen maakt een plant?

• Een plant haalt energie uit de gemaakt glucose. 
• Al het glucose wat over is wordt opgeslagen als: zetmeel, vetten en eiwitten. 
• Zetmeel en vetten zijn reservestoffen. 
• Eiwitten worden gebruikt voor een goede groei van de plant.

assimilatie

• opbouwen van stoffen
• fotosynthese

voortgezette assimilatie:

• van glucose maakt de plant eiwitten, vetten , koolhydraten, vitamines

dissimilatie

• afbreken van stoffen
• verbranding

• vertering van eiwitten, vetten, koolhydraten

Dus:

• ASSIMILATIE: van kleine stoffen grotere stoffen maken

(bijv. fotosynthese). In de grotere stof zit energie opgeslagen (bijv. energie uit zonlicht zit in glucose)

• VOORTGEZETTE ASSIMILATIE: nog grotere stoffen bouwen 

(bijv. zetmeel maken uit glucose)

• DISSIMILATIE: afbreken van grote moleculen naar nieuwe bouwstoffen

Discussie: Lichtvervuiling

Een oorzaak van licht- vervuiling: glastuinbouw

Nederland is één van de grootste exporteurs van landbouwproducten ter wereld (op de Verenigde Staten na). Het kunstmatige verlichten van de kassen is een grote veroorzaker van lichtvervuiling in Nederland.

Wat vind jij van glastuinbouw?  Voors- en tegens? Invloed milieu/ klimaat?

Hiernaast zie je een afbeelding van een ecosysteem (terrarium) . Leg uit hoe de planten kunnen overleven.

Ecosysteem bouwen

Ecosysteem bouwen

Wat vond je van de les? Heb je er iets van geleerd? Zo ja, wat heb je geleerd?

Tips en tops?

Waardoor kan een plant geen glucose maken?

1. Als het donker is
2. als er geen zuurstof is
3. als er geen glucose is
4. als de plant geen mineralen krijgt

Wat heeft de plant nodig om zelf glucose te kunnen maken?

1. water, zuurstof en zon
2. water, koolstofdioxide en aarde
3. water, koolstofdioxide en energie
4. zuurstof, koolstofdioxide en energie

Planten maken eerst glucose. Hoe heet het proces waarmee planten glucose maken?

1. Verbranding
2. fotosynthese
3. gaswisseling
4. dissimulatie

Wat kan een plant van glucose maken?

1. Mineralen, eiwitten, vetten
2. Mineralen koolhydraten, eiwitten
3. Eiwitten, vetten, koolhydraten
4. Water

Complimentenspel