06. Ik kan het wel, maar ik heb gewoon geen zin

• Mentorles
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Ik kan het wel, maar ik heb gewoon geen zin

Waarom luiheid soms eigenlijk angst is – en hoe je daar doorheen komt

Wat gaan we doen vandaag?

Startvraag: wat is ‘luiheid’ eigenlijk?
Wat zit er soms achter niets doen?
Leesfragment + gesprek
Waarom het mechanisme niet werkt
Jouw eigen vermijding
Afsluiting

Wakker worden:
Is niet je best doen altijd luiheid?

Ja

Nee

Wanneer doe jij expres niet mee?

Wat voel je dan vooral?

Schaamte

Gemak

Opluchting

Trots

Wat zit er soms achter niets doen?

• Voor veel leerlingen (vooral slimme jongens) is ‘intelligent zijn’ een identiteitsanker
• Moeite doen voelt dan als risico: als het misgaat, zie je waar je grens ligt
• Door niets te doen, houd je die grens onzichtbaar → je blijft ‘die slimme gast die niks doet’
• Maar: dat is geen bescherming, maar een masker met een houdbaarheidsdatum

Leesblokje

Wat wordt er in deze tekst bedoeld met 'identitaire zelfbescherming'?

1. Jezelf beschermen tegen lichamelijke pijn op school
2. Jezelf beschermen tegen de angst dat je minder slim bent dan je dacht
3. Je proberen te onderscheiden van anderen door je uiterlijk
4. Je best doen om je cijfers geheim te houden

Wat wordt bedoeld met self-handicapping?

1. Je maakt expres fouten om ervan te leren
2. Je maakt altijd de moeilijkste opdrachten eerst
3. Je stelt een doel dat je eigenlijk niet kunt halen
4. Je beperkt je eigen inzet zodat je een excuus hebt als iets mislukt

Wat is volgens Carol Dweck het verschil tussen een fixed mindset en een growth mindset?

1. Een fixed mindset is beter geschikt voor exacte vakken, een growth mindset voor talen
2. Een fixed mindset gaat ervan uit dat je altijd kunt groeien, een growth mindset denkt dat je slim geboren moet zijn
3. Een fixed mindset richt zich op slim lijken, een growth mindset op durven leren en groeien
4. Een fixed mindset betekent dat je niet kunt leren, een growth mindset dat je nooit faalt

Waarom dit mechanisme niet werkt

• Eerst denken mensen: hij is slim, maar lui
• Daarna: hij doet nooit wat
• En uiteindelijk: niemand weet meer wat hij kan – zelfs hijzelf niet
• Bovendien: je ontwikkelt geen vaardigheden, geen zelfvertrouwen, geen identiteit

Persoonlijke reflectie (stil werken)

Denk aan een moment waarop je iets niet deed terwijl je het misschien wel kon. Wat speelde er mee? Beschrijf dit in een korte tekst.
– Wat hield je tegen?
– Was het echt luiheid? Of iets anders?
– Wat zou er gebeurd zijn als je het wél had gedaan?

Afsluiting:
Wat doe jij nu nog te weinig omdat je bang bent dat je niet goed genoeg bent?

Einde

“Hij keek weg toen ik zei dat we gingen beginnen. Hij deed niks verkeerd, maar ook niks mee. Hij was slim – dat wisten we. Of… dat dachten we. Want na een maand wist niemand dat meer zeker. Na een jaar dachten sommigen: misschien was hij niet zo slim als we dachten. En na een tijdje dacht ik: misschien weet hij het zelf ook niet meer.”