3.1 Genotype en fenotype

• Biologie
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 1

Verwachtingen vandaag!

• KB: Mijn boek en schrift liggen open op: 3.1 blz 170
• Ik heb alleen de benodigde spullen op tafel: Boek, etui en schrift
• Als ik wat wil zeggen steek ik mijn hand op 
• Als de docent praat ben ik stil
• Ik respecteer een ander en zijn eigendommen

3.1 Genotype en fenotype

Thema 3 Erfelijkheid en evolutie

Leerdoelen 3.1

• Je kunt omschrijven wat een genotype, wat een fenotype en wat een gen is.
• Je kunt beschrijven hoe organisme informatie over erfelijke eigenschappen overdragen aan hun nakomelingen via chromosomen.

Chromosomen

• Elke lichaamscel in jouw lichaam bevat 46 chromosomen. 
• Ze liggen in de celkern en bestaan uit de stof DNA.
• Deze stof bevat informatie over je erfelijke eigenschappen.
• De stukjes DNA die samen de informatie bevatten voor één eigenschap, noem je een gen.
• Elk chromosomenpaar bevat een groot aantal genen.
• Deze genen kunnen 'aan' of 'uit' staan.

Allel

• Elk chromosomenpaar bestaat uit twee dezelfde chromosomen.
• Elk gen bestaat daardoor uit twee allelen, één op elk chromosoom.
• Een allel is een bepaalde variant van een gen.
• De twee allelen van een gen kunnen verschillen.

Genotype

• Alle informatie voor je erfelijke eigenschappen samen noem je jouw genotype.
• Het genotype ontstaat op het moment dat een eicel wordt bevrucht door een zaadcel. 
• Bij de bevruchting komen de chromosomen samen en bevat de bevruchte eicel weer chromosomenparen. 
• Elk gen bestaat dan uit een allel van de vader en moeder

Fenotype

• Alle eigenschappen die je ebt, noem je jouw fenotype.
• Bij het fenotype horen je zichtbare eigenschappen, zoals je oogkleur en haarkleur.
• Maar ook je onzichtbare eigenschappen horen erbij, zoals je bloeddruk, je karakter en bouw van je organen.
• Je fenotype kan veranderen door bijvoorbeeld het verven van je haar, maar je genotype blijft hetzelfde.

Invloeden uit het milieu

• Het fenotype wordt niet alleen bepaald door je genotype.
• Ook de leefstijl en de omgeving hebben er invloed op.
• Dat noem je invloeden uit het milieu.
• Invloeden uit het milieu zijn bijvoorbeeld mensen waar je mee omgaat, zon (of geen zon) en wat je eet en drinkt.
• Het fenotype van een organisme komt tot stand door het genotype en door invloeden uit het milieu.

Aan het werk!

Maken opdrachten 3.1: 1, 2, 4, 5 en 6

Klaar?

Laten checken bij docent, bij goedkeuring nakijken.

Klaar?  Werk laten zien aan docent.

 

Leerdoelen herhalen

• Je kunt omschrijven wat een genotype, wat een fenotype en wat een gen is.
  
• Je kunt beschrijven hoe organisme informatie over erfelijke eigenschappen overdragen aan hun nakomelingen via chromosomen.