Workshop 4: Lichaamstaal

• Dierverzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Workshop 4

H6 Lichaamstaal en H7 conflictgedrag

Lichaamstaal

Om de hond te begrijpen en de lichaamstaal te kunnen interpreteren is kennis nodig van het gedrag van de voorvader van de hond: De Wolf.

Veel gedragingen van de hond kun je begrijpen door naar het gedrag van de wolf te kijken

Waarom leeft de hond
in een roedel?

De wolf

De wolf leeft in een roedel, dit is nodig om te jagen, Hierbij is samenwerking belangrijk en samen leven is veiliger

Binnen een roedel heerst een rangorde, deze draagt bij aan het beperken van agressie binnen een roedel.

Wie krijgt in een roedel nakomelingen?

1. Enkele teefjes, geselecteerd door de sterkste reu
2. Alle teefjes doordat er binnen een roedel meerdere reuen leven
3. De oudste teef omdat zij heeft bewezen het sterkste te zijn
4. De alpha teef omdat zij de enige is die in een roedel jongen hoort te krijgen

Leven in een Roedel

Alpha-teef: De teef met de hoogste positie en de enge die jongen krijgt. Zij kiest zelf haar parner, de sterkste reu.

Andere teven: Geen jongen, wel schijndracht zodat ze kunnen meehelpen bij de opvoeding van de jongen

Sterkste reu: Belet andere reuen om te dekken

Risico's binnen een roedel

Leven in groepsverband zorgt ook voor conflicten, voorbeelden:

• Positie binnen de rangorde (her)bepalen
• Verdedigen van prooi of beste ligplaats

De hond

De hond als huisdier leeft in een gezin en dat is 'zijn' roedel.

Daarom is rangorde binnen het gezin juist zo belangrijk, waarbij de hond de laatste positie hoort aan te nemen. Hierdoor leert de hond te gehoorzamen

De houding van de hond

Verschillende posities van lichaamsdelen geeft een bepaalde houding. Hiermee communiceren van oorsprong de wolven maar dus ook honden

4 componenten

De houding bestaat uit 4 componenten:

• Houding van de romp;
• stand van de staart;
• stand van de oren;
• stand van de mondhoeken.

Hiermee communiceert het dier (binnen een groep)

Verschillende houdingen

We benoemen 3 houdingen:

1. Hoge houding
2. neutrale houding
3. lage houding

Hoge houding

Alle componenten zijn omhoog:

• oren naar voren
• staart omhoog
• mondhoeken naar voren
• kop opgeheven
• poten gestrekt

Neutrale houding

Componenten niet hoog of laag

• Ontspannen houding
• Verschillend per hondenras; houdt hier rekening mee

Lage houding

Alle componenten zijn laag:

• Oren naar achteren of plat in de nek
• staart hangt naar benenden of tussen de benen geknepen
• kop is laag en de poten gekromd

Dominantiegedragingen

Bepaalde gedragingen kunnen dienen als dominantie indicatoren:

• Over de snuit bijten;
• overstaan (over andere hond);
• poot opleggen;
• Initiatief nemen;
• Agressie

Onderdanige gedragingen

Ook zijn er bepaalde gedragingen die kunnen dien als onderdanigheid indicatoren:

• Mondhoek likken bij andere hond;
• op de rug liggen;
• wijken, of terug trekken

Dominantiehandelingen

Om aan de hond duidelijk te maken dat hij lager staat in rangorde kunnen je bepaalde dingen doen:

• Recht op lopen;
• rustige en lage stem;
• over de snuit bijten (zachtjes de snuit vastpakken);
• hond komt naar de baas, niet andersom;
• etc.

Conflictgedrag

Wanneer een hond een doel wil bereiken, maar dit wordt gedwarsboomd ontstaat er een (intern) conflict

Tijdens conflictgedrag worden 2 gedragssystemen geactiveerd, zo onstaat er een intern conflict.

Tekst

Benoem verschillende
Soorten conflictgedrag

Soorten conflictgedrag

We kunnen er 5 onderscheiden:

• Oversprong gedrag
• Omgericht gedrag
• Ambivalent gedrag
• Autonoom respons
• Intentiebeweging

Oversprong gedrag

Twee gedragssystemen worden geremd, waardoor een dier gedrag laat zien uit een heel ander gedragssysteem

Omgericht gedrag

Een hond kan zijn gedrag niet uiten bij bijvoorbeeld een object (dat is buiten zijn bereik), daardoor uit hij zijn agressie op een ander object

Ambivalent gedrag

Bij ambivalent gedrag vertoont een dier tegenstrijdige signalen.

Er zijn twee soorten:

1. Simultaan ambivalent gedrag;
2. successief ambivalent gedrag

Simultaan ambivalent gedrag

Een dier vertoont gelijktijdig gedragingen uit verschillende gedragssystemen. Bijvoorbeeld het ontbloten van de tanden maar ook de oren naar voren.

Successief ambivalent gedrag

Gedragingen uit twee verschillende gedragssystemen wisselen elkaar af. Bijvoorbeeld wanneer aanval en vlucht elkaar afwisselen.

Autonome respons

Autonome respons heeft te maken met het autonome zenuwstelsel, die onbewuste handelingen als hartslag  en ademhaling regelt. We maken hier onderscheid tussen:

1. Sympatisch zenuwstelsel: dit zenuwstelsel is actief wanneer dieren in actie zijn en dus energie verbruiken. 
2. Parasympatisch zenuwstelsel: dit zenuwstelsel is juist in actie wanneer dieren in rust zijn. Als dieren in rust zijn moet het lichaam herstellen, hierbij help het parasympathisch zenuwstelsel. 

Autonoom respons bij conflict

Autonome response treden ook op bij een conflict. Dieren worden actief door sympatisch zenuwstelsel. Dit is te zien aan uiterlijke kenmerken zoals: Borstelen, gapen, hijgen, trillen, beven en/of piepen

Intentiebeweging

Intentie gedrag vertoont een dier wanneer hij een inwendig conflict heeft. Hij verraadt dit conflict doordat hij een beginstukje van een bepaald gedrag laat zien.

Gedragingen die worden waargenomen bij intentiebewegingen zijn: poot optillen en tongelen.

Overzicht gedragingen bij conflict

Tekst

Einde

Vragen? Stuur je docent een mailtje