BSR 26/5 2ha Grammatica WS 12

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, t
• Leerjaar 2

Bestudeer de theorie op blz. 228.

Beantwoord beide startvragen.

Klaar? Begin alvast aan paragraaf 
5.12 in je (online) boek. 

Herhaling 5.6 werkwoorden,
5.8 telwoorden en 5.10 voegwoorden

 

Starten met 5.12 Werkwoorden in samengestelde zinnen.

Startopdracht:

GRAMMATICA

Woordsoorten

Splits de samengestelde zin op in twee enkelvoudige zinnen en bepaal de werkwoordsoorten (zww, kww, hww). Gebruik de theorie op blz. 228.

Havo: Luiaards hebben een extra wervel, waardoor ze hun kop minstens 180 graden kunnen draaien. 

Vwo: 'Toen de IJslandse geiser Geysir nog actief was, , kon zijn water tot een hoogte van 70 meter spuiten.' 

Planning

Uitleg werkwoordspelling 

Zelfstandig met de oefeningen aan de slag

P L A N N I N G

Cursus 5 - Grammatica

1. Lesdoelen.

2. Herhaling werkwoordsoorten (5.6), telwoorden (5.8) en voegwoorden (5.10).

3. Uitleg 5.12: de werkwoordvormen in samengestelde zinnen.

4. Klassikale check.

5. Tijd voor huiswerk (zelfstandig of in tweetallen).

6. Afsluiten.

• Je weet het verschil tussen de drie werkwoordsoorten.
• Je kunt in een samengestelde zin vaststellen of een werkwoord een zelfstandig, hulp- of koppelwerkwoord is.

Lesdoelen

Startvraag vwo:

- Toen de IJslandse geiser Geysir nog actief was. (naamwoordelijk gezegde).

- Kon zijn water tot een hoogte van 70 meter spuiten. (werkwoordelijk gezegde).

was = kww

kon = hww

spuiten = zww

Startvraag havo:

- Luiaards hebben een extra wervel. (werkwoordelijk gezegde).

- Waardoor ze hun kop minstens 180 graden kunnen draaien. (werkwoordelijk gezegde).

hebben = zww

kunnen = hww

draaien = zww

Grammatica woordsoorten

Zinnen bestaan uit woorden. Die woorden kun je indelen in soorten. Je kunt van elk woord in een zin bepalen bij welke woordsoort het hoort. Zo ontdek je hoe een taal is opgebouwd.

bepaald rangtelwoord

onbepaald rangtelwoord

onbepaald hoofdtelwoord

Bepaald hoofdtelwoord

In het beslag moet 1/4 liter melk in.

Sommige mensen vinden het leuk om te sporten.

De laatste die de finishlijn raakt is een ezel.

Ik ben als eerste klaar met mijn huiswerk.

bepaald hoofdtelwoord

onbepaald hoofdtelwoord

bepaald rangtelwoord

onbepaald rangtelwoord

2274

middelste

vijftiende

sommige

Jan gaat wel eens naar de HEMA

verrast zijn vrouw met een taart

ze verdrietig is,

zij zich vaak opwindt over het feit

hij alleen appeltaart meeneemt,

hij dat zelf lekker vindt.

Maar taart is taart,

vergeeft ze hem met gemak.

Onderschikkende voegwoorden

Nevenschikkende voegwoorden

hoewel

en

als

omdat

dus

Herhaling 5.6: Zelfstandig, koppel- en hulpwerkwoord

blz. 216-217

Wie heeft nog een vraag over
de drie soorten werkwoorden?

5.12: Zelfstandig werkwoord, hulpwerkwoord en
koppelwerkwoord in samengestelde zinnen.

blz. 228-229

Zelfstandig werkwoord, koppel-werkwoord en hulpwerkwoord in samengestelde zinnen

{hz Katrien Duck is ziek ( bz doordat ze gisteren iets verkeerds heeft gegeten), ( bz zodat ze vandaag niet zal kunnen optreden in Disneyland Parijs).

Deze samengestelde zin bevat zes werkwoorden.
Hoe stel je dan van elk werkwoord de woordsoort vast: zelfstandig werkwoord (zww), koppelwerkwoord (kww) of hulpwerkwoord (hww)?

Vaststellen

{hz Katrien Duck is ziek (bz doordat ze gisteren iets verkeerds heeft gegeten), (bz zodat ze vandaag niet zal kunnen optreden in Disneyland Parijs).

De voorbeeldzin bestaat uit drie delen: een hoofdzin en twee bijzinnen. Elk van die delen is zelf een enkelvoudige zin. Je hebt geleerd hoe je in zo’n enkelvoudige zin vaststelt of een werkwoord een zww, kww of hww is. Die aanpak gebruik je ook gewoon bij enkelvoudige zinnen die samen een samengestelde zin vormen.

Zo bepaal je in een samengestelde zin met welk soort werkwoord je te maken hebt:

1. Verdeel de samengestelde zin in enkelvoudige zinnen. Zet strepen tussen de zinnen.

2. Stel van elke enkelvoudige zin het gezegde vast: werkwoordelijk gezegde (wg) of naamwoordelijk gezegde (ng).

3. Pas daarna per zin de regels van pararaaf 5.6: zelfstandig, koppel- en hulpwerkwoord toe.

Stap 1: De samengestelde zin bestaat uit de enkelvoudige zinnen:

Katrien Duck is ziek, (1) /

doordat ze gisteren iets verkeerds heeft gegeten (2) /

zodat ze vandaag niet zal kunnen optreden in Disneyland Parijs. (3)

Stap 2: zin 1: ng: is [ziek]

zin 2: wg = heeft gegeten

zin 3: wg = zal kunnen optreden

Stap 3: zin 1: ng met één werkwoord → is = kww

zin 2: wg met twee werkwoorden → heeft (= pv) = hww, gegeten = zww

zin 3: wg met drie werkwoorden → zal (= pv) = hww, kunnen = hww, optreden = zww

Een hoofdzin ...

Een bijzin ...

Kun je als losse zin opschrijven.

Kun je niet als losse zin opschrijven.

PV en OND staan naast elkaar.

PV en OND staan 

uit elkaar.

Begint met een onderschikkend voegwoord.

Is een onderdeel 

van de hoofdzin.

Uitlegfilmpje!

Samen maken:
Oefenblad
vraag 1 t/m 3.

Oefenen

Wat?	5.12 Zelfstandig werkwoord, koppel- en hulpwerkwoord in samengestelde zinnen. Havo: Maak opdracht 1 t/m 3 op blz. 228-229. Vwo: Maak opdracht 1 t/m 3 op blz. 228-229.
Hoe?	Keuze: zelfstandig of in tweetallen.
Hulp	De 4 B's, vraagteken en de theorie in LessonUp.
Tijd	Timer.
Klaar?	Lees de theorie van paragraaf 5.14 alvast of herhaal paragraaf 5.2, 5,4, 5,6, 5,8 en 5.10.

Hulp

• Je weet het verschil tussen de drie werkwoordsoorten.
• Je kunt in een samengestelde zin vaststellen of een werkwoord een zelfstandig, hulp- of koppelwerkwoord is.

Lesdoelen

''Ik kan aan iemand anders uitleggen wat het verschil is tussen de drie soorten werkwoorden.''
0 = echt (nog) niet / 100 = zeker wel

0100

''Ik kan de werkwoordvormen herkennen in samengestelde zinnen.''
0 = echt (nog) niet / 100 = zeker wel

0100

Sleep alle werkwoorden naar "hulpwerkwoord" en "zelfstandig werkwoord" of "koppelwerkwoord".

hulp-
werkwoord

zelfstandig
werkwoord

koppel-
werkwoord

hebben

gisteren

Jan en Piet

gevoetbald.

Sleep alle werkwoorden naar "hulpwerkwoord" en "zelfstandig werkwoord" of "koppelwerkwoord".

hulp-
werkwoord

zelfstandig
werkwoord

koppel-
werkwoord

zal

ongetwijfeld

Voetballen

zijn hobby

blijken

te zijn.

Sleep alle werkwoorden naar "hulpwerkwoord" en "zelfstandig werkwoord" of "koppelwerkwoord".

hulp-
werkwoord

zelfstandig
werkwoord

koppel-
werkwoord

is

altijd

Isabel

aardig

voor ons

geweest.