3.1 / 3.2 Politieke cultuur en verzuiling

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

VERANDERING

3.1 Politieke cultuur

POLITIEKE CULTUUR

Opvattingen, normen, waarden, houdingen en verwachtingen die in een samenleving bestaan over de politiek.

Noem een kenmerk van de Nederlandse politieke cultuur

Strijd?

Compromis?

INHOUD POLITIEKE CULTUUR

Onder de politieke cultuur vallen vier zaken:

• Inhoud overheidsbeleid;

• Politieke proces;
• Wijze waarop actoren rollen vervullen;
• Beleving van de politiek door het publiek.

https:

VERANDERING

3.2 Verzuiling en pacificatiepolitiek

In welke vier zuilen was de Nederlandse samenleving verdeeld?

VERZUILING & PACIFICATIEPOLITEK

Tot de jaren 60 was er in Nederland sprake van een verzuilde samenleving.

Verzuiling = het uiteenvallen van de samenleving in levensbeschouwelijke of politieke zuilen (katholieke, protestantse, liberale en socialistische zuil)

KENMERKEN VERZUILDE POLITIEKE CULTUUR

1. Politieke betrokkenheid en gedragsgetrouwheid.
2. Politieke elites bereid tot compromissen.
3. Geen spanning tussen zuilen door Pacificatie van 1917, wat tevens de introductie was van de pacificatiedemocratie.

Pacificatie 1917

De Pacificatie van 1917 was een compromis waarmee een einde kwam aan de jarenlange schoolstrijd in Nederland en voor mannen het algemeen kiesrecht werd ingevoerd, twee jaar later gevolgd door het vrouwenkiesrecht

Tijdens de verzuiling schommelen de uitslagen van de Tweede Kamerverkiezingen heel veel

1. Waar
2. Niet waar

De verzuiling is een voorbeeld van individualisering

1. Waar
2. Niet waar

PACIFICATIEDEMOCRATIE

Pacificatiedemocratie (Lijphart):

"Proces waarbij spanningen tussen zuilen op politiek gebied op een vreedzame wijze werden opgelost."

https:

KENMERKEN PACIFICATIEDEMOCRATIE

De pacificatiedemocratie gekenmerkt door (volgens Lijphart):

1. Zakelijke politiek
2. Pragmatische verdraagzaamheid
3. Topoverleg door elite die compromissen sluiten
4. Evenredigheid
5. Depolitisering
6. Geheimhouding
7. De regering regeert

ZAKELIJKE POLITIEK

De politieke elite wilden resultaten bereiken.

PRAGMATISCHE VERDRAAGZAAMHEID

Eigen levensbeschouwelijke principes moesten niet aan anderen worden opgedrongen.

IJskastpolitiek & agreement-to-disagree (!)

Niet de meerderheid beslist, maar rekening houden met elkaar in de besluitvorming.

TOPOVERLEG DOOR ELITE VAN DE ZUILEN DIE NAAR COMPROMISSEN ZOEKEN

EVENREDIGHEID

In een verdeelde samenleving moet iedere bevolkingsgroep naar evenredigheid worden 'bedeeld'.

Denk aan verdelen televisietijd omroepen of financiële bijdrage vanuit de overheid aan scholen of politieke macht.

DEPOLITISERING

Vraagstukken die tot emoties konden leiden onder de bevolking werden zo voorgesteld alsof ze rationeel op te lossen waren.

GEHEIMHOUDING

De elites moesten compromissen sluiten en moesten daarbij door het volk niet op de vingers worden gekeken. Vandaar de voorkeur voor geheimhouding.

'Het grote en ontoegankelijke spel achter de schermen'

DE REGERING REGEERT

Het parlement moest niet te veel kritiek hebben op de regering.

Regering moest resultaten boeken en dat kon alleen met de medewerking van de Kamer die de regering zijn taak liet uitvoeren.