H9.1 werken met weerstanden

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 3

Hst 9.1 "werken met weerstanden"

vandaag

- Opstarten: planning doornemen

- Wat weet je al?

- Uitleg 9.1

- Aan het werk: opdrachten of proefjes

- Afsluiten: reflectiewiel

H9 Schakelingen

Het doel is dat jullie uiteindelijk ingewikkelde schakelschema's kunnen maken en aflezen.

Dit hoofdstuk bestaat vooral uit het gebruiken van je kennis uit H1 Elektriciteit voor het maken van schakelingen.

Een schakelschema met transistor

- Elektrische schakelaar

- Werkt met elektromagneet

Leerdoelen

• Je kunt het begrip elektrische weerstand uitleggen.
• Je kunt de grootte van een weerstand vaststellen met behulp van een kleurcode.
• Je kunt een opstelling maken waarmee je de weerstand van een weerstandje meet.
• Je kunt berekeningen maken met het verband tussen weerstand, stroomsterkte en spanning.
• Je kunt de vervangingsweerstand in een serieschakeling berekenen.
• Je kunt de werking van een variabele weerstand uitleggen. 
• Je kunt benoemen hoe de weerstand van een LDR verandert, als de sterkte van het licht verandert. 
• Je kunt benoemen hoe de weerstand van een NTC verandert, als de temperatuur verandert. 
• Je kunt beschrijven wat de doorlaatrichting en de sperrichting van een diode en led is. 

Waar denk je aan bij weerstand?

Weerstanden

De weerstand geeft aan hoe moeilijk de elektrische stroom door een stroomkring (of apparaat) gaat. 

Alle apparaten hebben een weerstand. 

Hoe hoger de weerstand, des te moeilijker de stroom er door heen gaat.

Er zijn speciale weerstandjes die je in een schakeling kan zetten om er voor te zorgen dat er niet te veel stroom door een schakeling loopt.

Weerstand

De weerstand heeft het symbool R (Resistance) en de eenheid voor elektrische weerstand is Ohm, met het symbool Ω

We zeggen dus bijvoorbeeld: 

Een weerstandje kan een weerstand hebben van 20 ohm. 

Of R = 20 Ω

Symbool weerstand

Hoe teken je een weerstand in een schakelschema? 

Je gebruikt het symbool in het plaatje hiernaast. 

Wat is het symbool voor de weerstand

1. W
2. R
3. Ω
4. D

Wat is de eenheid voor de weerstand

1. W
2. R
3. Ω
4. D

Wat doet een weerstand

1. De stroom zo snel mogelijk doorlaten
2. De stroom helemaal tegenhouden
3. de stroom een beetje tegenhouden (vertragen van de stroom
4. de stroom versnellen

00:42

De gouden of zilveren ring houdt je altijd...

1. rechts
2. links

01:54

Wat betekenen ring 1 t/m 4?

1. getal-nullen-nullen-afwijking
2. getal-getal-nullen-afwijking
3. getal-getal-getal afwijking

Een weerstandje

Dus...

Bij een weerstand let je op de ringen. Deze weerstand heeft vier ringen, er zijn ook weerstanden met vijf ringen.

De ringen hebben een betekenis welke een

codering is voor de grootte van de weerstand.

We hebben ring 1, 2 (en soms 3)

Daarnaast ring A en B

Waarde van een weerstandje

De waarde van een weerstandje kun je bepalen aan de hand van de gekleurde ringen. 

Ring 1, 2 (en 3) slaan op een getal, schrijf dit getal op.

Ring A geeft aan hoeveel nullen er achter het getal staan.

Ring B geeft de nauwkeurigheid aan 

Hier zie je kleuren van de ringen

De groene ring geeft een 5 aan

De blauwe ring geeft een 6 aan

De rode ring (A) geeft 2 nullen aan

Bijna klaar

De laatste ring (B) is goud. Dit geeft dus aan dat er een afwijking kan zijn van 5%. 

R = 5600 Ω ± 5 %

R = 5600 Ω ± 280 Ω

Nu zelf doen!

Bij elke vraag staan de ringkleuren.

Reken ze uit en geef het antwoord.

Deze hoef je voor het proefwerk niet uit je hoofd te kennen, maar moet je wel kunnen gebruiken.

Wat is de weerstand?
Ring 1 = geel, ring 2 = rood,
ring A = oranje, ring B = zilver
Schrijf alleen het getal op.

Wat is de weerstand?
Schrijf alleen het getal op.

Wat is de weerstand?
Schrijf alleen het getal op.

Hoeveel ringen heeft een weerstand?

1. 3 of 4
2. 4 of 5
3. 5 of 6
4. 6 of 7

De eerste 2 of 3 ringen geven een .... weer

1. getal
2. aantal nullen
3. nauwkeurigheid

De laatste ring (B) geeft .... weer

1. het getal
2. het aantal nullen
3. de nauwkeurigheid

Weerstand berekenen!

De weerstand kunnen we ook berekenen.

Daarvoor moeten we eerst de spanning en

de stroomsterkte meten. Dat doen we met

een schakeling.

Berekenen daarna de weerstand met de formule:

weerstand=​stroomsterkte​​spanning​​

R=​I​​U​​

Weerstand berekenen!

Voorbeeld:

U = 6 V

I = 0,1 A

                                                          Ω

R=​I​​U​​=​0,1​​6​​=60

Spanning (U) = 12V
Stroom sterkte (I) = 0,5 A
Wat is de weerstand

1. R= U x I R= 12V x 0,5 A R= 6 Ω
2. R= I/U R = 0,5A / 12V R = 0,042 Ω
3. I = U / R I= 12V /12 Ω I= 1A
4. R = U/I R= 12V /0,5A R=24 Ω

Spanning is 230 Volt en de stroom is 10 Ampère.
Wat is de weerstand van het apparaat?

1. 2,3 Ω
2. 2300 Ω
3. 23 Ω
4. 0,04 Ω

Wat is de weerstand als een lampje op 6V werkt en er een stroom van 200mA doorheen gaat?

1. 60 ohm
2. 0.06 ohm
3. 30 ohm
4. 0.03 ohm

Stroomsterkte berekenen!

Voorbeeld:

U = 50 V

R = 100 Ω

I=​R​​U​​=​100​​50​​=0,5A

Spanning berekenen!

Voorbeeld:

R = 60 Ω

I = 0,25 A

U=R⋅I=60⋅0,25=15V

Een weerstand van 100 ohm is aangesloten op een spanning van 50V. Wat is de stroomsterkte?

1. 0,5 A
2. 5000 A
3. 2 A
4. 20000 A

Bijzondere weerstanden

Potentiometer

LDR

NTC

Diode

LED

Potentiometer

• In het kort potmeter.
• Door aan de loper te draaien kun je de weerstand kleiner en groter maken.
• Gebruik: volumeknop of dimmer.

LDR

De LDR is een weerstand die gevoelig is voor licht, het is dus een lichtsensor.

De LDR heeft een hoge weerstand als het donker is en een lage weerstand bij licht.

NTC

De NTC is een weerstand die gevoelig is voor warmte, het is dus een temperatuursensor.

De NTC heeft een hoge weerstand als het koud is en een lage weerstand bij warmte.

Diode en LED

Diode

• Een weerstandje die de stroom in een richting doorlaat

LED: 

• Een diode die licht geeft. 

Wat is een LDR

1. een weerstand die reageert op warmte
2. een weerstand die reageert op stof
3. een weerstand die reageert op licht
4. een weerstand die reageert op water

Welke weerstand zit er in een thermometer?

1. NTC
2. POTMETER
3. LDR
4. CONDENSATOR

Wat betekent LDR

1. Licht Door Resistent
2. Light Dependant Resistor
3. Ligt Daar te Rusten
4. Langs De Regenboog

Een potmeter is een regelbare weerstand.

1. Waar
2. Niet waar

Wanneer er meer licht op een LDR valt, wordt de weerstand ...... en de stroomsterkte door de LDR ......

1. Groter, Kleiner
2. Kleiner, Groter
3. Groter, Blijft Gelijk
4. Kleiner, Kleiner

bij een NTC..

1. stijgt, als de temperatuur daalt
2. stijgt, als de temperatuur stijgt
3. daalt, als de temperatuur stijgt
4. daalt, als de temperatuur daalt

Welk soort weerstand wordt hiernaast
afgebeeld?

1. weerstand
2. NTC
3. LDR
4. potmeter

Wat is een NTC

1. een weerstand die reageert op warmte
2. een weerstand die reageert op stof
3. een weerstand die reageert op licht
4. een weerstand die reageert op water

Leerdoelen

• Je kunt het begrip elektrische weerstand uitleggen.
• Je kunt de grootte van een weerstand vaststellen met behulp van een kleurcode.
• Je kunt een opstelling maken waarmee je de weerstand van een weerstandje meet.
• Je kunt berekeningen maken met het verband tussen weerstand, stroomsterkte en spanning.
• Je kunt de vervangingsweerstand in een serieschakeling berekenen.
• Je kunt de werking van een variabele weerstand uitleggen. 
• Je kunt benoemen hoe de weerstand van een LDR verandert, als de sterkte van het licht verandert. 
• Je kunt benoemen hoe de weerstand van een NTC verandert, als de temperatuur verandert. 
• Je kunt beschrijven wat de doorlaatrichting en de sperrichting van een diode en led is.