5 gedragswetenschappen hoofdstuk 2 Persoonlijkheidstheorieën

• gedragswetenschappen
• Secundair onderwijs

1. De psychodynamische theorie van Sigmund Freud

Psychoanalyse

• eerste 5 levensjaren belangrijk voor persoonlijkheid
• vroegere biologische en seksuele ervaringen spelen grote rol.
• onbewuste processen belangrijk
  

2.2. De structuur van het bewustzijn.

Onbewuste processen

Heel wat gedrag heeft een dieper liggend motief

2. De structuur van het bewustzijn.

BEWUSTE

VOORBEWUSTE of ONDERBEWUSTE

ONBEWUSTE

2.3. De stuctuur van de persoonlijkheid.

Het Id (es) en de orale fase

2 basisdriften

Lustprincipe

Het Id (es) en de orale fase

Orale fixatie

Het ego (ich) en de anale en fallische fase.

Vroeger beleefde het kind zichzelf en zijn omgeving als één geheel.

Het kind komt via ervaringen te weten dat er ook iets buiten zichzelf is : EGO

De anale fase

Tweede en derde levensjaar

Zindelijkheidstraining (sluitspieren kunnen beheersen)

Fixatie (bijvoorbeeld extreem net, koppigheid, buitensporige aandacht voor geld )

De fallische fase

Derde en zesde levensjaar

Lustgevoelens aan genitaliën

Penisnijd: meisjes minderwaardig ??

Elektra en Oedipus complex.

OEDIPUS COMPLEX

* Koning Laois en Lokaste

* Orakel van Delfi
* Herder van Koning Polybos
* Koning Polybos en Periboa.

* Dronken man

* Orakel van Delfi

* Man met kar

* Gevleugelde Sphinx Thebe

* Welk schepsel loop s"morgens op 4 benen, s'middags op 2 en s'avonds op 3?
* De pest --> zelfmoord lokaste en uitsteken ogen Oedipus.

De mythe van Elektra.

* Dochter Koning Mykine.
* Vader dood
* Elektra wilde met haar broers haar moeder vermoorden.

Het superego en de latentie-genitale fase

De latentiefase

Vanaf 6 jaar rustige fase wat seksuele interesse betreft.

Seksualiteit is nog aanwezig maar op de achtergrond.

Het lagere schoolkind zal vooral energie steken in lezen, schrijven, rekenen,...

De genitale fase

Tijdens de adolescentie (vanaf 12 jaar) genitale fase.
Door lichamelijke veranderingen terug interesse in seksualiteit.
De jongere gaat op zoek naar anderen.

'DE GEEST IS ALS EEN IJSBERG:

EEN ZEVENDE VAN DE MASSA
BEVINDT ZICH BOVEN WATER'

2.4. Het ego verdedigt zich

Het id, ego en het superego kunnen het niet zo goed met elkaar vinden.
Het id is er voortdurend op uit om zijn onbewuste driften te verdedigen. Het superego kan het id niet laten begaan en er ontstaat conflict met angst tot gevolg.

Afweermechanismen van het ego.

RATIONALISATIE
COMPENSATIE
VERPLAATSING
NEGATIE
SUBLIMERING
VERDRINGING
PROJECTIE

RATIONALISATIE

*We leggen de zaken die ons bedreigen zo uit dat ze verklaarbaar zijn en daardoor minder bedreigend.

*We zoeken een rationele (maar vaak onjuiste verklaring) voor ongepaste verlangens of gedachten.

COMPENSATIE

* Om een echt of ingebeeld gebrek te compenseren tracht de persoon zich te laten gelden op dat gebied waar hij zwak is of denkt te zijn.

VERPLAATSING

* Wanneer bepaalde objecten of personen aanleiding geven tot ongewenste reacties, worden de impulsen gericht op een veiliger object of persoon.

NEGATIE

* In een verwerkingsproces gebeurt het vaak dat de persoon weigert te accepteren dat iets bestaat of gebeurd is.

SUBLIMERING

*Reacties die sociaal niet wenselijk zijn worden omgebogen totdat ze voor de persoon en zijn omgeving sociaal aanvaarbaar zijn.

VERDRINGING

* Dit houdt in dat je een herinnering, gedachte of gevoel uit je bewuste probeert weg te houden omdat de inhoud ervan angst of spanning zou teweegbrengen als die aan de oppervlakte zou komen.

* Verdrongen materiaal kan in bepaalde omstandigheden wel tot uiting komen dit noemen we een lapsus.

Projectie

In dit geval worden iemands gevoelens geprojecteerd op iemand anders.
De gevoelens hebben niets met de andere persoon te maken want het betreffen eigen gevoelens.

Open boek opdracht toets

Zoek zelf een voorbeeld bij elk afweermechanisme.

Dit is een individuele opdracht op punten.

Ik kijk mee, je gebruikt geen chatgpt

Je mag je cursus gebruiken.

2.5. De technieken van Freud

Onbewuste --> Bewust maken

Technieken:

Droomanalyse.
Analyse van foute handelingen.
Analyse van vrije associatie.

Genezingsproces

Catharsis: emotionele zuivering.

2.6. De psychodynamische theorie kritisch bekeken

* Kritiek

* Vele hypothesen zijn moeilijk te toetsen --> onwetenschappelijk.

* Aantal ideeën  bleken niet te kloppen... (nadruk van seksuele lusten in sturen van gedrag)

2.6. De psychodynamische theorie kritisch bekeken

Enkele inzichten die overeind blijven:

* Idee van verdringing blijkt te kloppen.

* Vrije associatie wordt nog steeds toegepast: gestructureerd praten.

* Oedipus- en Electracomplex bestaan niet maar achterliggend idee is wel correct.  (hechting en imitatie)

* Overdracht

* Gebruik van afweermechanismen

* Goede relatie tussen patiënt en therapeut.

Humanistische psychologie

De opkomst van de humanistische psychologie

• Ontstond in de jaren 50
• Carl Rogers en Abraham Maslow.
• Niet lang na de 2de WO: verzet tegen autoritaire regimes, tegen de onderdrukking van de mens <--> overleg en inspraak.
• Men had nood aan creatievelingen.

De opkomst van de humanistische psychologie

• Optimistisch antwoord op de kommer en kwel van de voorgaande 30 crisisjaren.
• Positief perspectief op heden en toekomst.
• Door tegenstellingen met psychodynamische en behavioristische theorie --> theorie van de derde weg.

Voorbeeld behavoirisme

De uitgangspunten van de humanistische psychologie

Opdracht

Opdracht 7:
De naam van deze theorie vertelt je veel over de uitgangspunten ervan. Waarom koos men voor die benaming?

Uitgangspunten van de humanistische psychologie:

• Nadruk op belang van persoonlijke groei en zelfrealisatie van de persoon (individuele keuzes <--> psychoanalyse en behaviorisme)

• Nadruk op de subjectieve beleving van de mens.

Carl Rogers

Abraham Maslow

Opdracht 8

Carl Rogers

Aangeboren neiging tot zelfverwezenlijking: belangrijkste motief in elk biologisch wezen.

Opdracht 9: Som enkele activiteiten op waarin de behoefte tot zelfverwezenlijking volgens jou tot uiting komt.

Carl Rogers

• Hij beschouwt ook achting (appreciatie)  en waardering door anderen essentieel.
• Daardoor krijgen we het gevoel ergens bij te horen.
  
  
• Twee vormen: Onvoorwaardelijke en voorwaardelijke waardering.
• Ideaal: een persoon wordt onvoorwaardelijk geaccepteerd, zijn gedrag wordt voorwaardelijk geaccepteerd. (niet altijd eenvoudig)
  

Opdracht 

Opdracht 10
Opdracht 11

De kern van de persoonlijkheid: het zelf.

Het zelf is datgene wat je echt bent, de kern van de persoonlijkheid.

Het zelf is een instabiel gegeven (constant in verandering)
-Het actuele of objectieve zelf
-Het ideale zelf of subjectieve zelf

-CONGRUENTIE EN INCONGRUENTIE

Opdracht

Opdracht 12

Opdracht 13

Opdracht 14

Opdracht 15

Opdracht poster per 2