Observeren les 1

• observeren
• MBO
• Studiejaar 1

Module Observeren

(Gespecialiseerd) pedagogisch medewerker

docent Maud Slutter

Programma module

Informatie verzamelen

Ontwikkelplan schrijven

Sociale kaart

Product proces evaluatie

Piramide van Maslow

Methodisch werken

Methodisch werken 

Als pedagogisch werker handel je volgens vooraf bepaalde stappen. Deze manier van werken heet methodisch handelen. Door methodisch te handelen leer je op een gestructureerde manier je doel te bereiken. De structuur zit 'm in een vast stappenplan.

Praktijksituatie 

Cindy werkt methodisch

Cindy werkt als pedagogisch medewerker op een medisch kinderdagverblijf. Zij werkt op een groep van acht kinderen in de leeftijd van 3 tot 5 jaar. Sinds kort is er een nieuw meisje in de groep, Kiara. Kiara is 3 jaar oud en wil niet met andere kinderen spelen of meedoen met groepsactiviteiten. Huilend rent zij rondjes als Cindy haar toch iets met de anderen wil laten doen. Haar ouders maken zich ernstig zorgen. Het is tenslotte belangrijk voor de   ..................   ontwikkeling van Kiara dat zij met andere kinderen leert omgaan. Welk ontwikkelingsgebied wordt hier bedoeld ?

In een vergadering met het multidisciplinaire team is het gedrag van Kiara eerst besproken. Daarna is er gezamenlijk een doel bepaald. Het team heeft de input geleverd voor een behandelplan met daarin de activiteiten die nodig zijn om dit doel te bereiken. Cindy en haar collega's kunnen hier gericht mee aan de slag.

Over enkele maanden zal ze rapporteren aan het team zodat ze samen kunnen beoordelen of de methodische aanpak werkt.

Stel, jij zit in dit team. Beschrijf welk doel je zou opstellen en omschrijf 2 activiteiten die daarbij aansluiten

Antwoorden praktijksituatie

sociale ontwikkeling

doel: Kiara leren omgaan met andere kinderen.

4 kenmerken van methodisch werken

Doelgericht

Doelgericht handelen is vooruitkijken: wat is het doel, waar werken we naartoe, waar willen we uitkomen, wat willen we bereiken? Doelgericht handelen is ook terugkijken: hebben we het doel bereikt en zijn we uitgekomen waar we wilden uitkomen?

Planmatig

De weg waarlangs je gaat werken, beschrijf je in een plan. Dat kan een lesplan zijn, de beschrijving van één activiteit, een volledig activiteitenplan, een ontwikkelplan of zelfs een beleidsplan.

Planmatig betekent ook dat elke stap die je zet, te maken heeft met de vorige stap en met de volgende stap. Alle stappen zijn met elkaar verbonden, er zit een logische lijn in.

Procesmatig

Tijdens de uitvoering van een activiteit werk je naar het doel toe. Als pedagogisch werker houd je in het oog of je nog op de goede weg zit, of dat je moet bijsturen.

Bewust

Bij het aanbieden van activiteiten denk je na over de doelen die je wilt bereiken. Je houdt tijdens de uitvoering het proces in de gaten. Dit betekent dat je bewust bezig bent. Je bent je niet alleen bewust van de situatie van het kind of de groep, de doelen, de werkwijze en het proces, maar ook van je eigen gevoelens. Ook ben je je bewust van de invloed van je eigen gedrag

Methodisch werken

Opvallend aan methodisch werken is dat het vier belangrijke kenmerken heeft.

Bespreek in tweetallen welke kenmerken dit zijn

Waarnemen en observeren is hetzelfde

1. Waar
2. Niet waar

Waarnemen 

Waarnemen doe je onbewust en bewust 

Waarnemen doe je altijd (werk, school, thuis)

Je hersens geven betekenis aan wat je ziet (referentiekader)

Waarnemen doe je met al je zintuigen. Wat zijn de 5 zintuigen?

Observeren

Observeren is doelgericht 

Observeren doe je bewust 

Met observeren wil je een specifieke vraag beantwoorden. Voorbeelden?

Objectief observeren 

Feitelijk. Dat wat daadwerkelijk gebeurt.

Objectief is waarnemen zonder oordeel, gevoel, verklaring of betekenis. 

''M. staat op, loopt naar de stoel en gaat zitten''.

 

Subjectief observeren

Subjectief = je eigen mening

''Ik denk dat Meike verkouden is''. 

1. Finn Loopt het lokaal in en geeft de meester een hand

1. Subjectief
2. Objectief

2. Isa trekt een boos gezicht naar Eva die daarop onverschillig reageert

1. Subjectief
2. Objectief

3. Lars draagt een broek met vieze vlekken

1. Subjectief
2. Objectief

4. Lucas zit tien minuten op de rand van de zandbak en kijkt naar de kinderen die op de tractor rijden

1. Subjectief
2. Objectief

Hoe belangrijk is observeren op de werkvloer

-1100

Observeren met een stappenplan

Stappenplan geeft je een houvast en zorgt ervoor dat je niets over het hoofd ziet

Observeren met vast stappenplan = methodisch observeren

Methodisch observeren levert een betrouwbaar resultaat op. Iemand anders zou op hetzelfde resultaat moeten komen. Daarom is het betrouwbaar.

Vul in: Stappenplan observeren

Stap 1. ...............................

Stap 2. ..............................

Stap 3. ..............................

Stap 4. ...............................

Stap 5. ...............................

Stap 6. ..............................

Stap 7. ...............................

Stappenplan observeren

Stap 1. Waarom ga je observeren 
Stap 2. Achtergrondgegevens 
Stap 3. Vraagstelling 
Stap 4. Observatiemethode en hulpmiddelen
Stap 5. Voer de observatie uit
Stap 6. Orden de gegevens 
Stap 7. Geef antwoord op de vraagstelling

Stap 1. Aanleiding

De aanleiding; waarom heb je gekozen om dit kind te observeren?

De aanleiding hoeft niet altijd een probleem te beschrijven, het kan ook een positieve situatie zijn.

Positieve situatie: Tom wordt vaak gekozen om mee te spelen 
Probleem situatie: Meike weet vaak niet wat ze moet doen bij een activiteit

Bv: waarom is M altijd zo onrustig tijdens rekenen of waarom reageert M soms agressief op het plein.

Stap 2. Achtergrondgegevens

Je schrijf gegevens van het kind op. Dingen die te maken hebben met de reden waarom je observeert.

Leeftijd

Gezinssamenstelling

Gegevens thuissituatie Kind ziek geweest? Verhuizing? Geëmigreerd? Gevlucht?

Welke groep zit het kind

De situatie/les waar het gedrag zich vaak voordoet

De achtergrondgegevens kunnen erg belangrijk zijn bij het antwoord geven op je observatievraag.

Stap 3. Vraagstelling

Voordat je observeert; schrijf je een vraagstelling op

Je kunt gerichter observeren. Wat wil je precies observeren?

In de vraagstelling staat:
1. Wie ga je observeren M. Fictieve naam of alleen voorletter

2. Welk aspect van het gedrag je gaat observeren Aandacht. Je wilt namelijk weten waar de aandacht van Meike op gericht is

3. In welke situatie je gaat observerenTijdens de uitleg van een activiteit. Dit is de situatie waar het opvallende gedrag zich voordoet

Oefenen met een vraagstelling

Stap 4. Observatiemethode & hulpmiddelen

Welke methode je kiest hangt af van wat je wilt weten​

Kwalitatief = alles letterlijk opschrijven 
Kwantitatief = turven 

Hulpmiddelen: potlood, papier, laptop, tablet, stopwatch, observatieformulieren, camera, geluidsrecorder​

Stap 5. Voer je observatie uit 

Wanneer? Welk tijdstip? Welke dag? Waar?​

Bespreek dit met collega’s (stagebegeleidster), stel betrokkenen (ouders)op de hoogte​

Wees objectief.  Vergeet meningen en gedachten, noteer waargenomen feiten!

Je beschrijft hier ofwel voluit of in een schema je waarnemingen op

Stap 6. Orden de gegevens

Maak een ‘samenvatting’ van je observatieverslag​​

Ruimte om notities te ordenen​

Verzamel de meest opvallende dingen​Voorbeelden​

Kijk naar wat je juist niet had verwacht?​

Komt iets vaak voor of juist heel weinig?​

NOG GEEN MENING

Stap 7. Geef antwoord op de vraagstelling

Herhaal de vraagstelling: waar ga je antwoord op geven?​

Interpreteren: je gaat betekenis geven aan het gedrag dat je hebt geobserveerd​

Wees heel voorzichtig met interpreteren! Geef aan dat het jouw interpretatie is:​Ik denk…​Volgens mij…​Ik heb de indruk dat…​

Maak duidelijk onderscheid tussen feiten uit de observatie en jouw interpretatie​Ik kreeg de indruk dat Roos erg afgeleid was tijdens de uitleg van de activiteit. Zij keek vaak (ong. 10 keer) naar buiten.​

De gegevens die je in dit hoofdstuk gebruikt:​1. Feiten observatieverslag​2. Achtergrondgegevens​3. De situatie waarin je hebt geobserveerd

Observatie opdracht

1. Kies een kind uit het filmfragment op de volgende sheet.

(klik op het gele vakje of ga naar NPO - het geheime leven van een vierjarige)

2. Observeer hem/haar A.D.H.V. de 7 stappen uit het observatieplan.

3.Kun je bepaalde (achtergrond) informatie nog niet invullen? geef dit dan in het  rood aan.

https:

Observeren in de praktijk

Je MAG observeren in de praktijk 

Dit observatieplan mag je daarvoor gebruiken

Mocht je feedback willen dan kan ik het voorzien van feedback

Een mooi hulpmiddel om te oefenen met observeren

Deze workshop was interessant:

😒🙁😐🙂😃

Deze workshop was te kort

0100