Inleiding Liberalisme

• Filosofie
• Hoger onderwijs

Doel

• De centrale coherentie van liberalisme introduceren
• 6 delen 

Wat is liberalisme?

• (1) Liberalisme is een politieke filosofie die 
• (2) de vrijheid van het individu als moreel goed en als doel op zich acht, 
• (3) waarbij deze individuele vrijheid, naar een wenselijke samenleving leidt 
• (4) met gelimiteerde, maar potente & robuuste instituties die
• (5) regels respecteren en creëren, die eigendom en vrijheid beschermen.  

Overzicht

• Wat doet politieke filosofie?
• De moraliteit van vrijheid
• De regels van het spel 
• Samenleving als coördinatieprobleem
• Het probleem van politieke macht
• De toepassing van de theorie

Wat doet politieke filosofie?

2 (verwante) vraagstukken

- Samenleven tussen en mét een grote groep anonieme mensen

- Hoe kunnen we hen incentiviseren om welvaart te creëren?

- Hoe kunnen we hen informeren over hoe welvaart te creëren?

(Kennis & Incentive probleem) 

Overzicht

• Wat doet politieke filosofie?
• De moraliteit van vrijheid
• De regels van het spel 
• Samenleving als coördinatieprobleem
• Het probleem van politieke macht
• De toepassing van de theorie

Macro versus Micro

If we were to apply the unmodified, uncurbed, rules of the micro-cosmos (i.e., of the small band or troop, or of, say, our families) to the macro-cosmos (our wider civilization), as our instincts and sentimental yearnings often make us wish to do, we would destroy it. Yet if we were always to apply the rules of the extended order to our more intimate groupings, we would crush them. So we must learn to live in two sorts of world at once. To apply the name `society' to both, or even to either, is hardly of any use, and can be most misleading.

De moraliteit van vrijheid

- Tolerantie

- Handelingsvrijheid

- Negatieve rechten

              - Eigendom, Vrijheid van Meningsuiting, Vrijheid van                              vereniging, etc. 

De moraliteit van vrijheid

- Alle drie: 

- Hoe kunnen we samenleven?

- Sferen van verantwoordelijkheid

- *In principe* geen reden tot conflict

- Sociale rechten: creëren conflict, politieke strijd, de staat die bepaalt welke rechten prioriteit krijgen en welke niet

Overzicht

• Wat doet politieke filosofie?
• De moraliteit van vrijheid
• De regels van het spel 
• Samenleving als coördinatieprobleem
• Het probleem van politieke macht
• De toepassing van de theorie

De regels van het spel

• Autonomieprincipe
• Eigendomsrechten
• Handelingsvrijheid (contractuele vrijheid) 
• Aansprakelijkheid (intentioneel en accidenteel) 

De regels van het spel

Vrijheid voor liberalen betekent: de vrijheid om met het eigen lichaam,de eigen eigendomsrechten te doen en laten wat je wilt behoudens dat je de (legitieme) eigendomsrechten en autonomie van anderen niet schendt. 

Samenleving als coördinatieprobleem

Samenleving als coördinatieprobleem

• Coördinatie/kennisprobleem van welvaart

Coördinatie/kennisprobleem van welvaart

Samenleving als coördinatieprobleem

• Coördinatie/kennisprobleem van welvaart
• Prijzen = incentives verpakt in kennis (feedbackmechanisme!)

Prijzen = feedbackmechanisme

Samenleving als coördinatieprobleem

• Coördinatie/kennisprobleem van welvaart
• Prijzen = incentives verpakt in kennis (feedbackmechanisme!)
• Marktproces = sociale coöperatie

Marktproces = sociale coöperatie

Samenleving als coördinatieprobleem

• Coördinatie/kennisprobleem van welvaart
• Prijzen = incentives verpakt in kennis (feedbackmechanisme!)
• Marktproces = sociale coöperatie
• Marktfalen = coördinatiefalen

Marktfalen = coördinatiefalen

Samenleving als coördinatieprobleem

• Coördinatie/kennisprobleem van welvaart
• Prijzen = incentives verpakt in kennis (feedbackmechanisme!)
• Marktproces = sociale coöperatie
• Marktfalen = coördinatiefalen
• Conclusie? Waarom markten?

Waarom Markten?

• *Een* proces moet bepalen wat er geproduceerd wordt. 
• *Een* proces moet verdelen hoe schaarse middelen gealloceerd worden
• Productie = allocatie 
• We produceren het meeste voor anonieme anderen zonder rechtstreekse toegang tot hun intieme voorkeuren en afwegingen. 

Het probleem van politieke macht

• Moeilijk om het goed te krijgen

Het probleem van Politieke macht

1. Het probleem van sociale processen 

Het probleem van sociale processen

• Complexe processen
• Niet vrijwillig (absoluut vs relatief) 
• Complexe doelen, complexe beoordelingen
• Coalition making
• 'Seeing it like a state' 

Het probleem van Politieke macht

1. Het probleem van sociale processen 
2. Het probleem van politieke actoren

Het probleem van politieke actoren

• Kennis- en incentive problemen
• Tijdshorizon: korte versus lange termijn
• Private vs publieke goederen 

Het probleem van Politieke macht

1. Het probleem van sociale processen 
2. Het probleem van politieke actoren
3. Creatie van wanorde door 'teveel overheid'

Creatie van wanorde

• Slechte (geen) feedback/geen respect voor handelingen
• Verstoring van coördinatie en competitie mechanismen
• Regime onzekerheid 

Het probleem van Politieke macht

1. Het probleem van sociale processen 
2. Het probleem van politieke actoren
3. Creatie van wanorde door 'teveel overheid'
4. Geen anarchisme? Wat dan wel. Het controleren van politieke macht.

Controleren van politieke macht

• Federalisme
• Grondwetten
• Scheiding der machten
• Principes van algemene, neutrale wetten
• Transparant beleid 
• Beperkingen op waarover democratie mag beslissen 

Het probleem van Politieke macht

1. Het probleem van sociale processen 
2. Het probleem van politieke actoren
3. Geen anarchisme? Wat dan wel. Het controleren van politieke macht.

Conclusie

• Eigendom: eenvoudig regelsysteem (kennis en incentive)
• Contract: vanuit jouw eigendom: alleen verplichtingen waarmee je akkoord ging
• Onrechtmatige daag: rechtsregels over schade
• 
  

Toepassing: Welvaartsstaat

• Endogeen vs exogeen?
• Via politieke processen of via decentrale, vrijwillige processen? 
• Zowel horizontale als vertikale elementen: noodzakelijk via overheid? 
• Een bundel van goederen en diensten: moeten die via hetzelfde monopolie aangeboden worden?