14.3-1 Gezichtszintuig V5 2223

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Vandaag: Hoe werkt je gezichtszintuig?

Leerdoelen

Herhaalvragen H13 en 14.1

Uitleg oog

Opdrachten maken

Leerdoelen

Na deze les, kun je:

-de bouw van het oog met de verschillende onderdelen benoemen

- uitleggen hoe het oog de hoeveelheid binnenvallend licht regelt

- uitleggen hoe je je oog scherpstelt op voorwerpen dichtbij of veraf en hoe een bril afwijkingen kan corrigeren

- uitleggen hoe je diepte kunt zien

Herhaalopdracht Volkskrant

Wat: Lees het artikel van de Volkskrant over pijnstillers en maak de vragen die eronder staan. Kijk het na als je klaar bent.

Hoe: Alleen

Hoe lang: 10 minuten

Hulp: Boek, BINAS, vragen stellen

Resultaat: Je hebt wat onderdelen van H13 herhaald.

Klaar? Lees 14.3

Hans rechteroor werkt niet zo goed. Als het geluid wordt versterkt (door een gehoorapparaat) hoort hij wel goed. Wat zegt dit over de prikkeldrempel van zijn receptorcellen?

Je stapt onder de douche. Je voelt dat het water nog heel koud is en springt gelijk weer uit de douche.

Benoem de stappen die plaatsvinden in je lichaam vanaf het moment dat je het water voelt tot aan het moment dat je wegspringt. Gebruik de termen prikkel, receptor, impuls, sensorische zenuwcel en motorische zenuwcel

Casus Zelfrijdende Auto
Zelfrijdende auto’s zijn de toekomst: het verkeer stroomt sneller door, het is veiliger en je kunt onderweg nog even op je smartphone werken. Of al deze veronderstellingen gaan kloppen, moet nog blijken. Voorlopig zijn er nog veel mensen die snel last van wagenziekte hebben. Intussen is patent aangevraagd op een systeem dat wagenziekte tegengaat, het Universal Motion Sickness Countermeasure System (UMSCS). Wagenziekte ontstaat in de hersenen door een conflict tussen informatie uit de ogen (stilstaande smartphone) en de evenwichtszintuigen.
Met welk deel van je evenwichtsorganen registreer je optrekken, afremmen en bochten?

1. optrekken en afremmen via de halfcirkelvormige kanalen en capulae en bochten via de maculae
2. optrekken en afremmen via de maculae en bochten via de halfcirkelvormige kanalen en de capulae
3. optrekken, afremmen en bochten via de 2 maculae
4. optrekken, afremmen en bochten via de 3 halfcirkelvormige kanalen en capulae

Hoe werkt het oog?

Sleep de omschrijving naar het juiste onderdeel van het oog.

Harde oogvlies

Netvlies

Vaatvlies

Vangt lichtprikkels op

beschermt alles wat binnenin het oog zit

Hierin zitten de bloedvaatjes die stoffen vervoeren die het oog nodig heeft

Zet de werking van het oog in de juiste volgorde.

1

2

3

4

5

Licht weerkaatst op een voorwerp richting ons oog.

Het licht komt binnen door het  hoornvlies en de pupil.

Licht wordt door de lens (samen met het hoornvlies) als een klein en scherp maar omgekeerd beeld op het netvlies geprojecteerd.

Het licht activeert de staafjes en de kegeltjes in het netvlies en deze geven een signaal door aan de oogzenuw. 

De oogzenuwen geven de signalen door aan de hersenen. Daar wordt het beeld weer recht gezet en herkend. 

Hoe zorgt je oog voor voldoende licht in je oog?

De pupilreflex

De pupilreflex loopt via

1. het ruggenmerg
2. de hersenstam
3. de grote hersenen
4. de kleine hersenen

Hoe zorgt je oog dat het beeld scherp is?

Netvlies = Plaats waar de licht-

gevoelige zintuigcellen (staafjes

en kegeltjes) zitten, aan de

achterkant van je oogbol.

Vooral met je gele vlek zie je

scherp, daar zitten veel kegeltjes

die per kegeltje op 1 zenuwcel

aangesloten zitten

Hoe zorgt je oog dat het beeld scherp is?

Hoe zorgt je oog dat het beeld scherp is?

Scherpstellen (accomoderen) doe je door de bolheid van de lens aan te passen aan de afstand van het voorwerp.

De bolheid van je lens pas je aan met het straalvormig lichaam en de lensbandjes.

Als ik naar buiten kijk en daarna naar binnen op mijn computerscherm dan

1. Ontspannen de spieren van het straalvormig lichaam en wordt de lens plat
2. Ontspannen de spieren van het straalvormig lichaam en wordt de lens bol
3. Spannen de spieren van het straalvormig lichaam aan en wordt de lens plat
4. Spannen de spieren van het straalvormig lichaam aan en wordt de lens bol

Wat als je verziend bent?

Verziend: beeld scherp áchter je 

netvlies.

Je kunt dichtbij niet scherp zien, 

je lens is niet bol genoeg of

je oog is te kort.

Je hebt een bolle lens/ + brillenglas nodig.

Convergerende lens

Wat als je bijziend bent?

Bijziend: beeld scherp vóór je 

netvlies.

Je kunt veraf niet scherp zien, 

je lens is niet plat genoeg of

je oog is te lang.

Je hebt een holle lens/ - brillenglas nodig.

Divergerende lens 

Wat als je oudziend bent?

Oudziend: de lens is niet flexibel genoeg meer en wordt niet bol genoeg meer om goed dichtbij de zien. 

Dan heb je een leesbril nodig.

Iemand die bijziend is kan dus op latere leeftijd tóch een leesbril nodig hebben.

Iemand met een multifocale bril...

1. heeft min glazen voor verziendheid en plus voor oudziendheid
2. heeft min glazen voor bijziendheid en plus voor oudziendheid
3. heeft plus glazen voor verziendheid en min voor oudziendheid
4. heeft min glazen voor bijziendheid en min voor oudziendheid

Hoe kun je diepte zien?

BINAS 87C4

Stereoscopie

=

diepte zien

Convergentie; beide ogen licht op gele vlek

Spieren straalvorming lichaam 

--> trekken samen --> is bolle lens = gekoppeld reflex 

diepte zien

beeld van links en rechts gecombineerd 

zie uitleg laatste stuk filmpje 

Diepte zien

1

2

3

Welk deel zie je niet?

Diepte zien

1

2

3

Welk deel zie je niet?

Door de blinde vlek zie ik

1. een deel van het buitenste gezichtsveld niet
2. een deel van het binnenste gezichtsveld niet
3. voor een deel van het buitenste gezichtsveld geen diepte
4. voor een deel van het binnenste gezichtsveld geen diepte

In de BINAS kan ik de bouw van het netvlies zien in tabel

1. 87C2
2. 87C3
3. 87C2 en 87C3
4. 87C4

Waar staat de lichtbron?

1. Rechtsboven
2. Rechtsonder
3. Linksboven
4. Linksonder

Beschrijf waarom je met de gele vlek scherper ziet dan met de rest van het netvlies. Gebruik de woorden staafje, kegeltje, receptieve velden, axonen, visuele schors

Door de blinde vlek zie ik

1. een deel van het buitenste gezichtsveld niet
2. een deel van het binnenste gezichtsveld niet
3. voor een deel van het buitenste gezichtsveld geen diepte
4. voor een deel van het binnenste gezichtsveld geen diepte

Het pigment in de receptoren slijt snel. Welke organellen maken nieuw pigment?

Wanneer er geen licht valt op het netvlies, geven de staafjes en kegeltjes een constante hoeveelheid neurotransmitter af. Valt er wel licht op, dan...

1. Depolariseren de celmembranen en geven ze meer neurotransmitter af
2. Depolariseren de celmembranen en geven ze minder neurotransmitter af
3. Hyperpolariseren de celmembranen en geven ze meer neurotransmitter af
4. Hyperpolariseren de celmembranen en geven ze minder neurotransmitter af

BINAS 14.3

BINAS 87C Oog

Opdrachten

Wat: Maak 14.3 opdrachten 2 t/m 6 en werk aan het po synapsen

Hoe: Tweetallen

Hoe lang: De rest van de les

Hulp: Boek, BINAS, vragen stellen

Resultaat: Het wordt huiswerk