Eerste les TL3 september 2023

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Welkom

Nederlands

Planning

• Aanwezigheid + plattegrond (voorlopig)
• Klas aanmaken in LessonUp
• Verwachtingen
• PTA - uitleg -> als er voldoende tijd is
• Terugkijken op de les

Aanwezigheid + plattegrond

Voorlopig zit je bij Nederlands (en 

het mentoruur) op deze plek.

Klas aanmaken

• Lessen Nederlands -> gegeven m.b.v. LessonUp                                                      
• Belangrijke lessen -> gedeeld
• Oefentoetsen 
• Leerstof voor de toetsen 

• Ga naar lessonup.app -> Nederlands NUI
• LET OP: Gebruik je mailadres van Reggesteyn!

Verwachtingen

• Wat hoop je voor dit schooljaar - anoniem
• Wat verwacht ik van jullie?
• Wat verwachten jullie van mij?
• Wat kun je van mij verwachten?

Wat hoop je voor dit
schooljaar?
ANONIEM

Wat verwacht ik van jullie?

Ik verwacht van je:

• dat je stil bent als ik dat van je vraag - dat is sowieso het geval tijdens de uitleg
• dat je opdrachten netjes in je schrift maakt
• dat je antwoorden goed nakijkt en met een andere kleur verbetert
• dat je het vraagt als je iets niet snapt
• dat je je huiswerk maakt, als je dat op krijgt 
• dat je respect toont voor iedereen in de klas
• dat je iedereen op een aardige manier benadert

Wat verwacht je van mij als docent?
Je mag meerdere dingen noemen!
Wees reëel en duidelijk.

Wat kun je van mijn verwachten?

Ik

• heb respect voor jou
• besteed aandacht aan jou
• geef goede uitleg
• bereid mijn lessen zorgvuldig voor
• zorg dat jij voorbereid bent op de toetsen

• beantwoord vragen

Tijdens de les

• zit je telefoon in de telefoontas - het nummer correspondeert met het nummer op de leerlingenlijst; 
• vertel ik wat je kunt verwachten en wat de planning is;
• probeer ik te checken of je alles snapt;
• mag je vragen stellen;
• heb je een boek, schrift, leesboek, pen en een gekleurde pen bij je;
• eet en/of drink je niet, tenzij we hebben overlegd dat dat mag.

Welkom

Nederlands

Kijk op de plattegrond 

en 

ga op de juiste plek zitten

Planning

• Wat zijn je doelen bij Nederlands?
• Uitleg PTA
• Uitleg 'Hoe schrijf je een brief?' 
• Uitleg schrijfopdracht - voor PTA
• Aan de slag met de schrijfopdracht
• Korte check wat we hebben geleerd.

Wat is/zijn jouw doel(en)
dit jaar bij Nederlands?

Planning

• Check: wat weet je nog?
• Korte herhaling van de theorie van gisteren
• Aan de slag met je kennis
• Nakijken van de opdrachten - indien voldoende tijd
• Korte check wat je hebt geleerd

Wat weet je nog van begrijpend lezen?
Welke begrippen ken jij?

Hierover gaat de hele tekst

1. de kernzin
2. de hoofdzaak
3. het onderwerp
4. de samenvatting

Wat is een deelonderwerp?

Welke tekstdoelen zijn er bij Nederlands?

De tekst samengevat in 1 zin

1. hoofdzaak
2. bijzaak
3. samenvatting
4. hoofdgedachte

Waar vind je de kernzin meestal?

Noem twee 'plekken'.

Belangrijke begrippen

Waar denk je aan bij het woord
'opsomming'?

Opsomming

Er wordt een aantal zaken van hetzelfde genoemd.

Op school hebben we verschillende vakken:

- Nederlands

- Engels

- Wiskunde

Je kunt ook zeggen:

Op school hebben we verschillende vakken:

Ten eerste hebben we Nederlands, daarnaast

Engels, ook hebben we wiskunde...

• Het verband OPSOMMING herken je aan de volgende signaalwoorden:
• Ten eerste
• ook
• verder
• bovendien
• tevens
• en 
• daarnaast
• ten slotte
  

Aan de slag

Bladzijde 12 t/m 14

Maak de startopdacht en opdracht 1

Let op: 

Tekst 2 gaat verder op bladzijde 14.

Examenjaar

• Examen start dit jaar -> klas 3 en 4
• Alle toetsen tellen mee voor het examen
• PTA ontvang je nog - daarin staan ALLE toetsen van klas 3
• Het gemiddelde einde van het jaar -> cijfer waarmee je start in klas 4
• Handelingsdelen -> O / V / G

Ziek / afwezig / te laat

• Ziek? Van tevoren afmelden -> voordat de toets begint
• Afwezig met reden -> voorafgaand aan de toets gemeld
• Te laat? Je mag binnenkomen en de toets maken 

Inhalen -> Proces Verbaal

Als de docent aangeeft dat er een moment kan worden ingepland 

Welkom

Nederlands

Planning

• Goedemorgen!
• Uitleg 'Hoe schrijf je een brief?' 
• Uitleg schrijfopdracht - voor PTA
• Aan de slag met de schrijfopdracht
• Korte check wat we hebben geleerd

Wat is/zijn jouw doel(en)
dit jaar bij Nederlands?

Zakelijke brief

De volgende zaken komen in je brief aan de orde:

• Je stelt jezelf voor - voornaam, achternaam, leeftijd, woonplaats.
• Je vertelt wat je gezinssituatie is (ouders (getrouwd/gescheiden), broers/zussen, huisdieren).
  
• Je geeft aan wat je hobby’s (dus niet je sport) zijn en hoe vaak je die beoefent.
  
• Noem je sport vertel hoeveel tijd je daarmee bezig bent (welke dagen, wedstrijden, enz.)
• Geef aan wat je doel in leerjaar drie is.
  
• Vertel wat je moet doen om dit doel te behalen.
  
• Geef aan met welke vakken je moeite hebt en waardoor dat komt.
  
• Vertel wat je mentor kan doen om jou te helpen tijdens dit schooljaar.
  
• Vertel waarom je de keuzevakken hebt gekozen.
  
• Geef aan of je al (gedeeltelijk) weet in welke richting je na 3TL wilt gaan verder leren.
• Sluit je brief af met een nette afsluitende zin.

Huiswerk

Voor morgen heb je GEEN huiswerk!

Maak de brief thuis NIET (af).

Dat doe je tijdens de les.

De brief wordt door een klasgenoot nagekeken en beoordeeld. 

Daarna maak je de definitieve versie van je brief.
De kladversie en de netversie tellen samen als handelingsdeel

Welkom

Nederlands

Planning

• Checken huiswerk
• Belangrijke onderdelen in de brief
• Bespreken nakijkblad
• Elkaars werk nakijken 
• Aan de slag met je verbeterpunten
• Inleveren opdracht - 2 versies onder elkaar
• Korte check wat we hebben geleerd.

bladzijde 222

Zakelijke brief

De volgende zaken komen in je brief aan de orde:

• Je stelt jezelf voor - voornaam, achternaam, leeftijd, woonplaats.
• Je vertelt wat je gezinssituatie is (ouders (getrouwd/gescheiden), broers/zussen, huisdieren).
  
• Je geeft aan wat je hobby’s (dus niet je sport) zijn en hoe vaak je die beoefent.
  
• Noem je sport vertel hoeveel tijd je daarmee bezig bent (welke dagen, wedstrijden, enz.)
• Geef aan wat je doel in leerjaar drie is.
  
• Vertel wat je moet doen om dit doel te behalen.
  
• Geef aan met welke vakken je moeite hebt en waardoor dat komt.
  
• Vertel wat je mentor kan doen om jou te helpen tijdens dit schooljaar.
  
• Vertel waarom je de keuzevakken hebt gekozen.
  
• Geef aan of je al (gedeeltelijk) weet in welke richting je na 3TL wilt gaan verder leren.
• Sluit je brief af met een nette afsluitende zin.

Check de brief van je buur

• Vul het beoordelingsformulier nauwkeurig in
• Voor- en achterkant
• Markeer de fouten
• - spelfout / hoofdletter / leestekens -> groen
• - zinsfouten -> blauw
• Bespreek de fouten met elkaar

Nette versie

• Kopieer de nagekeken brief -> MET FOUTEN
• Plak de brief eronder
• Verbeter de brief
• Check nogmaals
• Lever de brief in -> Magister opdrachten -> huiswerk

Welkom

Nederlands

Planning

• Check: wat weet je nog?
• Korte herhaling van de theorie van gisteren
• Aan de slag met je kennis
• Nakijken van de opdrachten - indien voldoende tijd
• Korte check wat je hebt geleerd

Wat weet je nog van begrijpend lezen?
Welke begrippen ken jij?

Hierover gaat de hele tekst

1. de kernzin
2. de hoofdzaak
3. het onderwerp
4. de samenvatting

Wat is een deelonderwerp?

Welke tekstdoelen zijn er bij Nederlands?

De tekst samengevat in 1 zin

1. hoofdzaak
2. bijzaak
3. samenvatting
4. hoofdgedachte

Waar vind je de kernzin meestal?

Noem twee 'plekken'.

Belangrijke begrippen

Waar denk je aan bij het woord
'opsomming'?

Opsomming

Er wordt een aantal zaken van hetzelfde genoemd.

Op school hebben we verschillende vakken:

- Nederlands

- Engels

- Wiskunde

Je kunt ook zeggen:

Op school hebben we verschillende vakken:

Ten eerste hebben we Nederlands, daarnaast

Engels, ook hebben we wiskunde...

• Het verband OPSOMMING herken je aan de volgende signaalwoorden:
• Ten eerste
• ook
• verder
• bovendien
• tevens
• en 
• daarnaast
• ten slotte
  

Aan de slag

Bladzijde 12 t/m 14

Maak de startopdacht en opdracht 1

Let op: 

Tekst 2 gaat verder op bladzijde 14.

Welkom

Nederlands

Planning

• Check: wat weet je nog?
• Korte herhaling van de theorie van gisteren
• Aan de slag met je kennis
• Nakijken van de opdrachten - indien voldoende tijd
• Korte check wat je hebt geleerd

Hoe pak je een lange tekst aan?

Denk aan de tips die je gisteren hebt gekregen.

De belangrijkste informatie in de alinea.

1. de kernzin
2. de hoofdzaak
3. het onderwerp
4. de samenvatting

Hoe noem je het onderwerp van een alinea?

Een schrijver kan verschillende doelen hebben met 

zijn tekst. Welke doelen zijn er? 

Alle kernzinnen van de tekst bij elkaar.

1. hoofdzaak
2. bijzaak
3. samenvatting
4. hoofdgedachte

Wat is de hoofdgedachte van een tekst?

Waar denk je aan bij het woord
'opsomming'?

Opsomming

Er wordt een aantal zaken van hetzelfde genoemd.

Op school hebben we verschillende vakken:

- Nederlands

- Engels

- Wiskunde

Je kunt ook zeggen:

Op school hebben we verschillende vakken:

Ten eerste hebben we Nederlands, daarnaast

Engels, ook hebben we wiskunde...

• Het verband OPSOMMING herken je aan de volgende signaalwoorden:
• Ten eerste
• ook
• verder
• bovendien
• tevens
• en 
• daarnaast
• ten slotte
  

Aan de slag

• Maak de startopdracht - blz. 12
• Lees tekst 2 en maak de vragen

1. Markeer de inleiding
2. Markeer de belangrijkste zin van iedere alinea
3. Markeer het slot
4. Maak daarna pas de vragen

Belangrijk: bij vraag 5 noteer je het antwoord in je schrift!

Huiswerk

Opdracht 1 nog niet klaar hebt; zorg je dat die af is.

Neem je Reggesteynpas mee naar school - we gaan een leesboek uitzoeken in de mediatheek.

Welkom

Nederlands

Planning

• Check: huiswerk
• Nakijken huiswerk
• Aan de slag met een nieuwe opdracht
• Huiswerk opgeven voor volgende week dinsdag

Antwoorden - startopdracht

1. Zin 2 of 3. 
2. Informeren (zin 2) of overhalen (zin 3)
3. Heel erg verliefd zijn, er is geen grens (geen moeite om te vertrekken uit Nederland).

Tekst 2 - opdracht 1

Antwoorden - opdracht 1

1. Je verschuift een grens, iets doen wat je nog niet eerder deed om een nieuwe ervaring op te doen.
   
2. De start van het project Xperience van het Carmel College Sailand.
3. Welke projecten zijn er? Wat houden de projecten in? Hoeveel leerlingen doen er mee per project? Wat is het doel van de projecten?
4. ‘De leerlingen bepaalden zelf wat ze wilden leren en hoe ze zichzelf wilden uitdagen.’
   
5. Alinea 2: ‘De deelnemers hebben meegedacht over de invulling van de drie verschillende programma’s.’                                        Alinea 3: ‘Alle leerlingen uit het derde leerjaar konden zich inschrijven voor een Xperience-project.’                                              Alinea 4: ‘Xperience-projecten zijn internationaliseringsprogramma’s waarmee de leefwereld van de leerlingen wordt                                    vergroot en 21e-eeuwse vaardigheden worden geleerd.

Antwoorden - opdracht 1

• 6 Uitleg (voorbeelden is ook goed)
  
• 7 Door de tussenkopjes
  
• 8 De leefwereld van leerlingen vergroten en 21e-eeuwse vaardigheden leren (al. 4).
  
• 9 Maatschappelijke betrokkenheid en tolerantie.
  
• 10 Sociale competenties (al. 8)
  
• 11 ‘Ze werden uitgezwaaid en aangemoedigd door hun ouders en leerkrachten.’ (al. 5)
  
• 12 project 2 (Trektocht in Europa), want dat is eigenlijk een overlevingstocht, een survival, en daar moet je topfit voor zijn
• 13 Werken in Salland: Maatschappelijke projecten in nabijheid school
  
• Trektocht in Europa: Trektocht naar de Belgische Ardennen
  
• Marokko in beeld: Inzicht krijgen in de verschillen en overeenkomsten tussen de Marokkaanse en de Nederlandse cultuur
  
• 14 A Een aantal derdejaars vmbo-leerlingen van het Carmel College Salland is gestart met het project Xperience, bedoeld om hun leefwereld en vaardigheden te vergroten.
  

Huiswerk

Woordenschat - bladzijde 26 -> hierover gaat SE1

Maak de startopdracht

Lees de theorie nauwkeurig door - hierover krijg je vragen tijdens de les. 

Einde van de les

Welkom

Nederlands

Planning

• Checken kennis nieuw onderwerp
• Korte uitleg nieuwe paragraaf
• Aan de slag met de opdrachten

Leg je spullen op tafel

Lezen in je leesboek

Concentreer je op je boek

Lees het stuk waarmee je bezig bent af

Aan de slag

Aan de slag

• Bladzijde 7
• Lees tekst 1
• Maak opdracht 1
• Klaar?
• Ga verder met opdracht 2 - blz. 8/9

Huiswerk

• Blz. 8/9
• Opdracht 2

EN

• Zoek een soort 'geheimschrift' op internet.
• Bedenk een zin of een cijfercode die je klasgenoten moeten proberen te kraken.

Exitticket

Welkom bij Nederlands

5  

718

Leg je spullen op tafel

Lezen in je leesboek

Concentreer je op je boek

Lees het stuk waarmee je bezig bent af

Aan de slag

Maandag leesboek bij je hebben

• Huiswerkcheck
• Korte herhaling
• Nakijken/bespreken opdracht 
• Kijken en luisteren

Begrijpend 

lezen

Wat weet 

je nog?

Herhaling

Leesvaardigheid

Teksten

Korte herhaling

Kernzin

Bron

bijzaken

Anekdote

3-deling van een tekst

Oriënteren

Onderwerp

Deelonderwerp

Hoofdzaken

Hoofdgedachte

Nakijken/bespreken opdracht

Kijken en luisteren

• Schoolexamen
• Luisteren/kijken -> daarna vragen
• Strategie
• Theorie -> blz. 15
• Aan de slag met de opdrachten 

Doelstelling: . . .

PTA

Wat heb je geleerd?

• Herhaling - aanpak van een tekst
• Kijken en luisteren - aantekeningen maken is belangrijk
• Noteer de hoofdzaken van het verhaal
• Aantekeningen hoeven niet netjes te zijn

LES 3

Welkom bij Nederlands

Leg je spullen op tafel

Lezen in je leesboek

Concentreer je op je boek

Lees het stuk waarmee je bezig bent af

Aan de slag

• Lezen
• Boekencontrole
• Korte herhaling - kijken en luisteren
• Aan de slag met de opdracht
• Bespreken antwoorden
• Wat heb je geleerd?

Doel van de les

• Je kunt aantekeningen maken bij een kijk- en/of luisterfragment 
• Je kunt de hoofdzaken uit een kijk- en/of luisterfragment herkennen
• Je kunt beoordelen of een tekst bruikbaar is

Luisteren

• Je gaat luisteren naar een radiofragment uit het programma De Gids
• Luister precies en maak aantekeningen
• Na het luisteren krijg je flink wat vragen die je moet kunnen beantwoorden. 

De vragen

1. Wat is het onderwerp

2. Wat is het doel van dit programma?

3. Welke gebeurtenis is de aanleiding voor dit onderwerp?

4. Op hoeveel % van de scholen is het mis met de luchtkwaliteit?

5. Noem vijf gevolgen van slechte luchtkwaliteit voor leerling/docent.

6. Wat is de belanrijkste oorzaak van slechte luchtkwaliteit?

7. Waarom zijn er meer problemen in de winter dan in de warmere maanden?

8. Welke twee problemen zie je vaak bij nieuwe schoolgebouwen?

9. Wat is de voornaamste reden dat schoelen niets doen aan de slechte   

    luchtkwaliteit?

De antwoorden

1. Slechte luchtkwaliteit op scholen
2. Informeren
3. De scholen zijn weer begonnen, terwijl het warm is buiten.
4. 80%

De antwoorden - vraag 5

- concentratie vasthouden is lastig

- hoofdpijn

- vermoeidheid

- geurklachten

- overdracht van infectieziektes

- leerprestaties worden minder

De antwoorden 

• 6 slechte ventilatie
  
• 7 Omdat er in de wintermaanden meestal geen raam  opengezet wordt, vanwege de kou. 
• 8 Er kan maar één raam open en er is geen zonwering.
  
• 9 De budgetten voor onderwijshuisvesting zijn tegenwoordig erg krap.
  

Kijken EN luisteren

• Kijk en luister naar het fragment uit 'De wilde keuken'.
• Luister precies
• Maak aantekeningen
• Na het kijken en luisteren, maak je de vragen via LessonUp

Wat heb je allemaal nodig om tomaten te kunnen telen?

1. dunne poep en kunstmest
2. dunne poep en water
3. kunstmest en water

Hoe lang kan een tomatenplant wel worden?

1. ongeveer 9 meter
2. ongeveer 11 meter
3. ongeveer 14 meter

Tomaten uit kassen smaken lang niet zo lekker als tomaten die buiten groeien

1. 
2. 

Het meest gegeten tuinbouwproduct ter wereld is de tomaat.

1. 
2. 

Hoeveel tomatenrassen zijn er op de wereld?

1. duizend
2. duizenden
3. zesenzestig

Waarom worden in Nederland steeds nieuwe tomatenrassen ontwikkeld?

1. De teler kiest met de winkelketen een goed te telen en verkopen ras.
2. De telers willen een tomatenras dat beter bij hun manier van telen past.
3. Volgens de teler wil de consument tomaten die steeds lekkerder smaken.

Waarom wordt de lekkerste tomaat nog steeds niet verkocht?

1. De kleur is verkeerd en de vorm is niet goed.
2. De vorm is niet goed en er is nog geen naam voor.
3. Er is nog geen naam voor en de kleur is verkeerd.

Om welke reden aten mensen in de 16e eeuw geen tomaten?

1. Je moest veel geld voor tomaten betalen.
2. Tomaten waren als voedsel onbekend.
3. Tomaten zouden giftig zijn.

Hoe ontstond tomatenpuree?

1. Een meneer in Portugal heeft de tomatenpuree bedacht
2. Geëmigreerde Italianen hadden heimwee naar de saus van mama.
3. Tijdens een transport vielen een aantal kisten tomaten op de grond.

Wat gebeurt er met de smaak als je onrijpe tomaten in de puree stopt?

1. De smaak wordt bitter.
2. De smaak wordt zoeter.
3. De smaak wordt zuurder.

Je hebt nu 10 vragen beantwoord bij het fragment over 'tomaten'.
Hoe heb je gescoord?

1. Uitstekend maximaal 0 fouten
2. Behoorlijk goed maximaal 1 of 2 fouten
3. Redelijk goed 3 of 4 fouten
4. Onvoldoende 5 of meer fouten

In dit schooljaar moet je een SE Kijken en luisteren maken. Vandaag heb je daarmee geoefend.
Wat heb je geleerd of wat weet je nu als het gaat om
een kijk- en luistertoets?

Heb je behoefte aan meer oefenstof tijdens de les?
Heb je oefening nodig, geef dan aan waarmee je wilt oefenen.
Als je geen oefening nodig hebt, geef dan aan waarom niet.

Voor de volgende les

Raadsel

Lisa en Ralf zijn aan het knikkeren.

Als Lisa een knikker wint van Ralf, hebben ze allebei evenveel knikkers. Als Ralf een knikker wint van Lisa, dan heeft Ralf twee keer zoveel knikkers als Lisa.

Hoeveel knikkers heeft Lisa en hoeveel knikkers heeft Ralf?

• Lisa heeft er 5 
• Ralf heeft er 7
• Als Lisa wint, heeft zij er 6; dan heeft Ralf er ook 6.
• Als Ralf wint, heeft hij er 8; dan heeft Lisa er 4

Wat verwacht je van mij als docent?