VP basiszorg week 4: vitale functies

Vitale functies 

Basiszorg 
Week 4

Lesdoelen

De student kan:

- op basis van het verpleegplan de vitale functies en lichaamstemperatuur van de zorgvrager  bewaken.

- de ademhaling van een zorgvrager meten, interpreteren en actie ondernemen bij afwijkende waarden.

- de hartslag van een zorgvrager meten, interpreteren en actie ondernemen bij afwijkende waarden.

- de bloeddruk van een zorgvrager meten, interpreteren en actie ondernemen bij afwijkende waarden.

- de gegevens op de juiste manier registreren.

Bloeddruk-> tensie-> RR -> 120/80 mmHg

Hartslag->pols->P-> 60-100 bpm

Temperatuur->T-> 36,5-37,5 °C

Saturatie->Sat -> ≥95%

Ademhaling->AH-> 12-20 pm

Bewustzijn-> Glasgow Coma Scale -> GCS/EMV

Observeren, meten en beoordelen

Observeren

Globaal beoordelen door naar de zorgvrager te kijken. Huidskleur, gedrag (druk/onrustig of rustig/suf)

Subjectief 

Meten

Objectief. Bijvoorbeeld: temp. meten bij verdenking op koorts of ondertemp.

Beoordelen

Metingen vergelijken met eerdere metingen (indien mogelijk), voorgeschiedenis meenemen in beoordeling (bijv. saturatie bij COPD)

Hartslag

Wanneer het hart samentrekt wordt bloed de slagaders ingepompt. 

De druk in de slagaders neemt hierdoor steeds kortdurend toe bij elke hartslag. 

De hartslag is goed te voelen op plekken waar slagaders dicht onder de huid lopen.

De meest gebruikte locatie om de hartslag te meten bij volwassenen is de pols. De hartslag wordt daarom ook wel de ‘pols’ genoemd.

Hartslag

De hartslag wordt op drie punten beoordeeld:  

• frequentie; 

• regelmaat; 

• kracht.

Hartslag

De frequentie van de hartslag wordt o.a. beïnvloed door:  

• leeftijd; 

• geslacht; 

• lichaamsbeweging

Hartslag

Met toename van de leeftijd neemt de frequentie van de hartslag af. 

Kinderen hebben bijvoorbeeld een relatief hoge hartfrequentie ten opzicht van volwassenen. 

Mannen hebben over het algemeen een lagere hartfrequentie dan vrouwen.  

Bij lichaamsbeweging heeft het lichaam meer zuurstof nodig. Om de aanvoer van zuurstof toe te laten nemen is een hogere hartfrequentie nodig.

Wat is de meest gebruikte locatie om de hartslag te meten bij volwassenen?

1. Hals
2. Lies
3. Pols
4. Enkel

Wat is een tachycardie?

Tel de polsslag

fragment duurt ongeveer 30 sec

0

dat ging snel he! komt hij nog en keertje

0

Hoeveel slagen per minuut heb je geteld?

Beoordelen frequentie hartslag 

De hartfrequentie wordt uitgedrukt in aantal hartslagen per minuut. 

De normaalwaarde voor de hartfrequentie bij een volwassene is rust is een waarde tussen de 60 en 100 slagen per minuut. 

Beoordelen frequentie hartslag 

Vaak wordt geen volledige minuut geteld maar alleen een bepaald aantal seconden, bijvoorbeeld:  

15 seconden, vermenigvuldigen met 4 om de hartfrequentie te berekenen

Wanneer een onregelmatig ritme wordt gevoeld dient wel een volledige minuut gemeten te worden

Beoordelen frequentie hartslag 

Een hartfrequentie van minder dan 60 slagen per minuut wordt een bradycardie genoemd. 

Wanneer de hartfrequentie meer dan 100 slagen per minuut bedraagt, wordt dit een tachycardie genoemd.

Voorbeelden oorzaken bradycardie

• Hartaandoening         
• Traag werkende schildklier        
• Hersenaandoening       
• Medicatie

Voorbeelden oorzaken tachycardie

• Stress of spanningen                             
• Lichamelijke activiteit         
• Koorts         
• Snel werkende schildklier         
• Bloedarmoede         
• Gebruik van stimulerende stoffen zoals koffie        
• Ernstige bloedingen 

Bradycardie

Tachycardie

minder dan 60 slagen per minuut 

traag werkende schildklier

Meer dan 100 slagen per minuut

Ernstige bloeding

Ademhaling

• Er zijn twee manieren van ademhalen:
• Ribademhaling (borstademhaling)
• Middenrifademhaling (buikademhaling)
  

Ribademhaling (Borstademhaling)

• De ribben en het borstbeen bewegen
• Inademen: de ribben en het borstbeen gaan omhoog, je longen worden groter en zuigen lucht op
  
• De tussenribspieren zorgen voor de beweging

Middenrifademhaling (buikademhaling)

• Het middenrif en de buikwand bewegen
• Inademing: het middenrif beweegt omlaag, de longen worden uitgerekt en zuigen lucht op
  
• De middenrifspieren zorgen voor de beweging

Wat observeer je niet
bij de ademhaling?

1. Frequentie
2. Diepte
3. Geur
4. Regelmaat

Beoordelen AH

ademhalingsfrequentie per minuut;

regelmaat;

diepte;

bijgeluiden;

kenmerken van kortademigheid

Normaal: 12-20 per minuut 

Apneu

Dyspneu

Hyperventilatie

Gasping

Overademhaling

afwezigheid van ademhaling

benauwdheid

komt voor bij stervenden/ na ademhalings- stilstand

Afwijkende AH

Apneu

Cheyne stokes

Kussmaul 

Ademhaling meten

Kijken naar het op en neer gaan van de borstkas en buik

Eén inademing en één uitademing tellen samen als één ademhaling

Soms hand op borstkas, hand 10cm van neus en mond (luchtstroom) 

30 sec tellen (vermenigvuldigen met 2)

Bij afwijking --> hele minuut tellen 

Wanneer een cliënt weet dat op de ademhaling gelet wordt, kan deze anders gaan ademen. Het helpt om te doen alsof u de hartfrequentie meet door uw hand op de pols te leggen.

Volgende week

Temp
Bewustzijn
Bloeddruk