Paragraaf 4.1: Een nieuwe kijk op de wereld

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

Een van de redenen dat het bestuur van een middeleeuwse koning niet makkelijk was:

1. De koningen hadden vaak onderlinge ruzies.
2. Bijna niemand kon lezen en schrijven.
3. Elke stad of gewest had zijn eigen wetten, munten en regels.
4. Het was onmogelijk belasting te heffen voor middeleeuwse koningen.

Wat betekent centraliseren (of een centraal bestuur)?

De Tweede Kamer (de Staten-Generaal van 2024)

Lagere adel die de koning helpt met besturen.

centralisering

De Staten-Generaal opgericht door Filips de Goede

Filips de Goede bestuurt vanaf een plek: dezelfde wetten en belastingen.

Hertogen en grafen innen belasting

Waarom word Filips de Goede 'de Vader van Nederland' genoemd?

Op welke twee manieren probeerden koningen in de Middeleeuwen hun macht te vergroten?

Wat betekent een 'staat'?

Samen nakijken:

Opdracht 7 t/m 10 op pagina 166 en 167.

H4. Nieuw geloof, nieuw land

Tijd van ontdekkers en hervormers (1500-1600)  

H4. Nieuw geloof, nieuw land

4.1 Een nieuwe kijk op de wereld

Leerdoelen:

• Je kunt uitleggen dat mensen door de renaissance anders dachten over het leven en de wereld
  
• Je kunt twee oorzaken noemen voor de ontdekkingsreizen
  
• Je kunt beschrijven welke gevolgen de komst van Europeanen had voor gebieden in Azië, Afrika en Amerika
  

4.1 Een nieuwe kijk op de wereld

De Renaissance

• Rond 1300 kregen mensen belangstelling voor: gebouwen, kunst, verhalen en wetenschap uit de Griekse en Romeinse oudheid. 
• Er ontstond een nieuwe cultuur: Renaissance (wedergeboorte). De cultuur uit de oudheid bloeide weer op. 

 

In dit kunstwerk uit de Renaissance zie je hoe belangrijk de mensen de oude Griekse filosofen vonden, zoals Socrates en Plato.

4.1 Een nieuwe kijk op de wereld

De Renaissance

• Begon in Italië. 

4.1 Een nieuwe kijk op de wereld

De Renaissance

• Begon in Italië. 
• Daar was nog veel uit de Romeinse tijd, zoals het Pantheon. Deze gebouwen werden als voorbeeld gezien. 

4.1 Een nieuwe kijk op de wereld

De Renaissance

• Rijke burgers begonnen anders over het leven te denken. Ze vonden het leven nu ook belangrijk , niet alleen het leven na de dood (zoals in de middeleeuwen).  

Van: ''Gedenk te sterven'' (Momento Mori) naar ''Pluk de dag'' (Carpe Diem)

4.1 Een nieuwe kijk op de wereld

De Renaissance

• Rijke mensen lieten mooie huizen bouwen en kunst maken.  Vroeger liet alleen de kerk dit doen.

4.1 Een nieuwe kijk op de wereld

De Renaissance

• Ook in de wetenschap kwam er een verandering: ze verzamelden info uit de tijd van de Grieken en Romeinen. 

4.1 Een nieuwe kijk op de wereld

De Renaissance

• Erasmus: 
• Hij vertaalde opnieuw een deel van de Bijbel naar het Latijn. 
• Hij ontdekte fouten in de oude vertaling.
• Geleerden werden kritischer. 
• Ze namen niet alles aan wat de kerk beweerde.
• Je moest zelf nadenken.
  

4.1 Een nieuwe kijk op de wereld

De Renaissance

• Tussen 1300 en 1600 verspreidde de renaissance zich over de rest van Europa. 

• In 1500 eindigen de middeleeuwen en begint de vroegmoderne tijd (1500-1800) 

4.1 Een nieuwe kijk op de wereld

Oorzaken van ontdekkingsreizen

• Columbus probeerde dit in 1492 maar ontdekte een nieuw continent: Amerika.

4.1 Een nieuwe kijk op de wereld

Oorzaken van ontdekkingsreizen 

• Ontdekkingsreis = reis naar gebieden die Europeanen nog niet kenden.

•  Doel: Nieuwe route over zee naar Azië vinden.

4.1 Een nieuwe kijk op de wereld

Oorzaken van ontdekkingsreizen

1) Zelf reizen om zelf producten in te kopen (peper, zout  

    etc.). Specerijen werden gebruikt als geneesmiddel en 

    voor de smaak.

2) Voor het eerst was het mogelijk grote reizen te maken (door 

     (middel van kompas en kaarten).

4.1 Een nieuwe kijk op de wereld

Gevolgen van de ontdekkingsreizen

• Door de komst van Europeanen, waren er grote gevolgen voor mensen in Azië, Amerika en Afrika:

1) Ze stichtten handelsposten --> met geweld dwongen ze lage 

    prijzen af.

4.1 Een nieuwe kijk op de wereld

Gevolgen van de ontdekkingsreizen

2) Spanjaarden veroverden gebieden in Midden-en Zuid-

     Amerika (koloniën).

      Plantages (landbouwbedrijven) werden gesticht, Indianen 

      werden gedwongen hier te werken

4.1 Een nieuwe kijk op de wereld

3) De Europese cultuur (taal, geloof) verspreidt zich over de 

      wereld. Sommige indianenculturen hielden op te bestaan 

      (Azteken). Spanjaarden vonden die cultuur 'heidens' (niet-

       christelijk).