Moderne literatuur

Literatuur
1900-tot nu
1 / 46
next
Slide 1: Slide
NederlandsMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 5,6

This lesson contains 46 slides, with interactive quizzes, text slides and 12 videos.

time-iconLesson duration is: 50 min

Items in this lesson

Literatuur
1900-tot nu

Slide 1 - Slide

Moderne literatuur
1900-1940

Slide 2 - Mind map

naturalisme
neo-romantiek
de nieuwe roman
nieuwe zakelijkheid
historische avantgarde

Slide 3 - Slide

Slide 4 - Video

Nescio (J. Grönloh)
  •  Pseudoniem, Latijn voor "Ik weet (het) niet"
  • Neoromantische verhalen 
  •  Drie novellen: De uitvreter, Titaantjes en Dichtertje.
  • Vriendengroep: onpraktische artistieke lui, nostalgie naar onwetendheid, wijsheid is niet superieur. 

Slide 5 - Slide

Willem Elsschot
  • Vlaams
  • Cynisch
  • Minimalisme
  • Vergeleken met Nescio
  • Kaas, Het dwaallicht, Het huwelijk

Slide 6 - Slide

Ferdinand Bordewijk
  • Nieuwe zakelijkheid (tijdens Interbellum)
  • Strakke zinsbouw 
  • Geen overbodigheden
  • Beeldspraak: hard
  • Thema's: tucht, orde en angst  
  • Karakter, Bint, Blokken

Slide 7 - Slide

Wat hebben Nescio en Elsschot met elkaar gemeen?

Slide 8 - Open question

Slide 9 - Video

historische avantgarde
dadaisme expressionisme vitalisme
modernisme

Slide 10 - Slide

Slide 11 - Slide

De grote drie

Slide 12 - Slide

Willem Frederik Hermans

1921-1995


Slide 13 - Slide

Info
  • Komt uit een Amsterdams onderwijsgezin
  • Studeerde fysische geografie
  • Zus en neef pleegden zelfmoord bij inval Duitsers (1940)
  • Weigerde in 1972 de P.C. Hooftprijs; accepteerde in 1977 de Prijs der Nederlandse Letteren
  • Schreef proza, poëzie, essays
  • Wordt beschouwd als een van 'de grote drie'

Slide 14 - Slide

Zijn werk
  • Hoofdpersonen: bezien wereld met cynisme en wantrouwen én zijn vaak zelf ook niet te vertrouwen.
  • Diepere zin: de mens is een wezen dat geen echte greep op de realiteit heeft, chaos overwint 
  • Engagement: wantrouwen tegen alles wat meent de waarheid in pacht hebben (geloof/politiek etc.)
  • Nooit meer slapen, De donkere kamer van Damokles, Het behouden huis etc. 



Slide 15 - Slide

Harry Mulisch 1927-2010



"Ik ben de Tweede Wereldoorlog."



Schreef romans, toneelstukken, reisverslagen, autobiografische boeken, essays, gedichten en reportages

Slide 16 - Slide

Informatie
  • Geboren in 1927 te Haarlem
  • Vader was collaborateur, moeder Joods 
  • 1936: scheiding ouders, moeder vertrekt naar VS
  • 1959: Het stenen bruidsbed
  • 1975: Twee vrouwen / 1982: De aanslag / 1992: De ontdekking van de hemel / 2000: Siegfried: een zwarte idylle
  • Ontving alle literaire prijzen die er in Nederland zijn

Slide 17 - Slide

Zijn werk

  • De mens wordt gedreven door krachten die hij niet kan beheersen, vaak niet eens kent. 
  • Kunstige beeldspraken
  • Suggestieve overdrijvingen
  • Vreemde woorden
  • Toespelingen op allerlei culturen en literatuur (intertekstualiteit)

Slide 18 - Slide

Gerard Reve (1923-2006)

Slide 19 - Slide

Slide 20 - Video

Info
  • Geboren in 1923 te Amsterdam
  • 1947: De avonden
  • 1949: Werther Nieland
  • 1966: Nader tot u
  • 1968: P.C. Hooft-prijs 
  • Somber, doet zelfmoordpoging
  • Homoseksueel
  • Rellen: hij uit zich meerdere keren racistisch en wordt aangeklaagd wegens godslastering.

Slide 21 - Slide

Zijn werk
  • Volwassenwording
  • Rituelen
  • Seks

Slide 22 - Slide

Van links naar rechts:
A
Reve, Hermans, Mulisch
B
Mulisch, Hermans, Reve
C
Hermans, Mulisch, Reve
D
Reve, Mulisch, Hermans

Slide 23 - Quiz

Wie zei 'Ik ben de oorlog'?

Slide 24 - Open question

In welke periode schreef Bordewijk voornamelijk?
A
Tijdens de Eerste Wereldoorlog
B
Tijdens het Interbellum
C
Tijdens de Tweede Wereldoorlog
D
Na 1945

Slide 25 - Quiz

Wie schreef het boek Kaas?
A
Hermans
B
Bordewijk
C
Nescio
D
Elsschot

Slide 26 - Quiz

Wie van de 'grote drie' spreekt jou het meest aan en waarom?

Slide 27 - Open question

romans in de jaren 60
Verzetsliteratuur
Taboedoorbrekende romans:
Afrekenen met geloof of burgerlijkheid ouders (anti burgerlijk)// pessimistisch wereldbeeld // personages zijn antihelden // defictionalisering//experimentele romans


Slide 28 - Slide

Jan Wolkers (1925-2007)
Veel kritiek over 
expliciete beschrijvingen van seksualiteit en dood en ziekte;
afrekening met het gereformeerde geloof en moeizame relatie met ouders;
eenzaamheid van de hoofdpersonen keert vaak terug in zijn werk;
Turks Fruit, Terug naar Oegstgeest , Kort Amerikaans

Slide 29 - Slide

Slide 30 - Video

Opdracht
I  Lees de fragmenten 1 en 2 van Turks Fruit en maak de bijbehorende opdrachten.
II  Formuleer voor jezelf uit de fragmenten de kenmerken/ passages, die bepalend zijn voor de literatuur van de jaren zestig
timer
10:00

Slide 31 - Slide

Slide 32 - Video

Wat zijn de kernmerken van De beweging van Vijftig ? De Vijftigers
(Laagland cursus 13!)

Slide 33 - Open question

neorealisme
Tegenbeweging van de Vijftigers/ De Beweging van Vijftig
Doel: in het gewone probeerde met het ongewone te zien; alles kan poezie zijn (vervreemding = nieuwe kijk op de werkelijkheid)

Lees de twee gedichten op pagina 183

Slide 34 - Slide

Lees de gedichten 'eight days a week' en 'lager onderwijs' (Laagland)
Wat is volgens jou bijzonder aan deze gedichten?

Slide 35 - Open question

HUISWERK voor dinsdag na de vakantie
Lees het fragment uit J.J. Kessels, the novel van Thomese en bestudeer de theorie over het postmodernisme in Laagland.
Op welke manier is hier sprake van het post-modernisme?

Lees de proloog van De aanslag van Harry Mulisch; in de les van dinsdag 20 oktober volgt de opdracht hierbij.

Slide 36 - Slide

postmodernisme
Postmodernistische literatuur is zowel een voortzetting van de experimenten door schrijvers uit de modernistische periode (met kunstgrepen als fragmentarisch schrijven, paradox, verschillende vertellers, etc.) als een reactie ertegen.
Modernisme: zoeken naar betekenis in chaotische wereld
Postmodernisme: (speels) ontwijken van die betekenis

Slide 37 - Slide

postmoderne literatuur
metafictie;
niet datgene wat verteld wordt, maar het vertellen zelf staat centraal;
kunstgrepen verteller;
postmodernisme versus realisme

Auteurs: o.a. Thomese, A.F. TH. van der Heijden

Slide 38 - Slide

Slide 39 - Video

Slide 40 - Video

Slide 41 - Video

Slide 42 - Video

Slide 43 - Video

Slide 44 - Video

Slide 45 - Video

Noem de belangrijkste kenmerken van het boek dat jij gaat lezen.

Slide 46 - Open question