Havo 3 - Samenleving - Hoofdstuk 3

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Miljoenennota 

Staatsschuld

• een begrotingstekort = toename staatsschuld

• een begrotingsoverschot = afname staatschuld

Nationaal inkomen

Nationaal inkomen = alle inkomens van de inwoners van een land bij elkaar

• Nederland verdient een groot deel van het nationaal inkomen met export.
• Ook geven we een groot deel van ons nationaal inkomen uit aan de import.
  

Staatsschuldquote

De staatsschuldquote is staatsschuld als percentage van het nationaal inkomen.

Duurzaamheid

Duurzaamheid

Welvaart en koopkracht

Welvaart:

• De mate waarin je in je behoeften kunt voorzien.
  

Koopkracht:

• De hoeveelheid producten die je kunt kopen met je inkomen.

Hoe meer koopkracht, hoe meer we blijven kopen..

Wat kunnen negatieve effecten zijn van het vele consumeren van de mens?

Duurzaam

• Duurzaam produceren = produceren zonder schade voor mensen/natuur voor nu en in de toekomst
  

Maken 

3.1-3.7

• Duurzame gebruiksgoederen zijn spullen
   die lang meegaan.
  
  

• Verbruiksgoederen zijn goederen, die
    maar 1 keer worden gebruikt (of op gaan).
  
  

Gebruiksgoederen en verbruiksgoederen

Leg het verschil uit tussen gebruikers en verbruikersgoederen

Circulaire economie

De term circulaire economie is momenteel heel populair. 

Het heeft te maken met hoe dingen weer
terugkomen in bedrijven en productie.

Uiteindelijk moeten alle producten recyclebaar

zijn en de nieuwe grondstoffen die 

toegevoegd worden tot het minimum beperkt  

Circulaire economie 

Voorbeelden van duurzame economische veranderingen

• Deeleconomie
• Gebruiksmaximalisatie
• levensduurverlenging
• Refurbishing
• Upcyclen
• Downcylen

We lopen ze allemaal langs

Deeleconomie

• Delen/uitlenen
• Minder vraag naar grondstoffen
• Maar waarom eigenlijk nou een deeleconomie?

Welke bedrijven zijn voorbeeld van een deel economie? Leg je antwoord uit

Gebruiksmaximalisatie

• Producten/spullen worden langer gebruiken.
• Vinted --> gebruikte kleding
• Marktplaats --> 2e hands spullen.

Levensduurverlenging

• Ervoor zorgen dat producten/spullen langer meegaan
• Efficiënt en slim inrichten 
• Refurbishing --> bepaalde onderdelen hergebruiken

www.mitsubishi-liften.nl

Upcyclen/downcyclen

Upcycling: Gebruikte materialen --> nieuw, waardevol product. Bijvoorbeeld van een bezem een telefoonhouder maken of van pallets een tuinset maken.

Downcycling: Gebruikte materialen --> minder waardevol product. Bijvoorbeeld van autobanden kunstgraskorrels maken

Aan de slag

Maken tot en met 3.8 tot en met 3.21

Klaar? Nakijken of verder tot en met 3.15

Welkom

3 Havo ||  2022-2023

Samenleving Hoofdstuk 3

Programma

• Herhaling 
• Theorie 
• Aan de slag
• Kleine activiteit

Leg uit dat in een circulaire economie huren een alternatief kan zijn voor kopen

Leg het verschil uit tussen upcyclen en downcyclen

Upcyclen/downcyclen

Upcycling: Gebruikte materialen --> nieuw, waardevol product. Bijvoorbeeld van een bezem een telefoonhouder maken of van pallets een tuinset maken.

Downcycling: Gebruikte materialen --> minder waardevol product. Bijvoorbeeld van autobanden kunstgraskorrels maken

Recyclen of hergebruiken?

Recyclen:

Het opnieuw gebruiken van de materialen

Hergebruiken:

Het opnieuw gebruiken van een goed

Het verschil tussen recyclen en de circulaire economie

• Bij recycling worden producten aan het einde van hun levenscyclus omgevormd tot een ander/nieuw product. Hier heb je dus nog wel afval en nieuwe grondstoffen nodig
• Bij circulair is afval, de nieuwe grondstof. Er is dus geen restafval, je maximaliseert het hergebruik en er zijn geen nieuwe grondstoffen nodig

Circulaire economie

In een circulaire economie is er juist geen afval meer! Je gebruikt alle grondstoffen opnieuw (recyclen) om een nieuw product te produceren. Circulaire economie gaat dus over de manier waarop wij consumeren (gebruiken), maar ook produceren (maken)!

1.

2.

3.

4. 

“ Het Parijs Akkoord is tot nu toe het meest omvattende voornemen van de VN om de door de mens veroorzaakte klimaatverandering wereldwijd aan te pakken 

Het Klimaatakkoord van Parijs is een wereldwijde overeenkomst van de Verenigde Naties ondertekend door vrijwel alle landen ter wereld. Hierin zijn onder andere vrijwillige afspraken gemaakt om de opwarming van de aarde af te remmen door de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen. Het doel is om de opwarming wereldwijd gemiddeld tot ruim beneden de 2°C te beperken ten opzichte van de gemiddelde temperatuur op aarde voor de industriële revolutie. Het akkoord verplicht de deelnemende landen om plannen in te dienen voor nationaal klimaatbeleid en om over de uitvoering daarvan te rapporteren. De inspanningen die landen nu hebben beloofd voor de komende jaren zijn niet genoeg om de opwarming tot ruim beneden 2°C te beperken. Nederland heeft als gevolg van het Klimaatakkoord een Klimaatwet aangenomen en streeft ernaar om de broeikasgasuitstoot binnen Nederland in 2030 te halveren en in 2050 terug te brengen naar netto bijna nul.

Hoe kan de overheid mensen en bedrijven stimuleren om de milieuproblemen tegen te gaan in de wereld?

Subsidie en accijns

• Wil je iets stimuleren? -> subsidie
• Wil je iets afleren? -> accijns 

Hoe krijgen we de consument mee?

Uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau blijkt dat Nederlanders geeft om het milieu en de toekomst van onze planeet. Alleen als mensen zelf in moeten leveren voor de planeet.. dat vinden we niet leuk.

De financiële prikkel blijft voor mensen heel belangrijk.

Positief gedrag moet beloond worden. Negatief gedrag moet extra belast worden. Zonder deze dwang vinden we veranderingen vrij lastig.

Aan de slag

Maken tot en met 3.1 tot en met 3.21

Klaar? Nakijken + maken van de zelftest

Tot 6 minuten voor het einde van de les

Stelling 1

"Als vegetarische producten, zoals vleesvervangers goedkoper zouden zijn, zal ik minder vlees eten en meer vegetarisch"

Stelling 2

"Er moet een vliegtaks komen op vliegtuigtickets"

Stelling 3

"De overheid moet burgers verplichten om duurzamer te consumeren"

Bijvoorbeeld: 

- Maximaal 5 minuten douchen per dag

-Maximaal de kachel op 18 graden

-Minimaal 3 dagen in de week geen vlees eten

Stelling 3

"De overheid moet burgers verplichten om duurzamer te consumeren"

Stelling 4

"De overheid moet juist de bedrijven regels opleggen met betrekken tot duurzaam produceren"