4/10: poëzie les 2 - beeldspraak

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom!

Pak alvast: Nieuw Nederlands en laptop

Laptops blijven nog dicht

Deze les

Opmerking so 

Beeldspraak en stijlfiguren

Lesdoelen

• Je weet wat beeldspraak is;
• Je weet wat een vergelijking, metafoor en personificatie is;
• Je weet wat stijlfiguren zijn;
• Je kent de meestvoorkomende stijlfiguren. 
• Je kunt een gedicht parafraseren.

Beeldspraak

• Beeldspraak is figuurlijk taalgebruik. Er wordt niet letterlijk gezegd wat er wordt bedoeld. 
• Er wordt een beeld gebruikt voor iets wat letterlijk wordt bedoeld (object).
• Voorbeeld: 'Ik heb honger als een paard.'

1. Vergelijking

1. Vergelijking met 'als' of ander (vergelijkend) woord 
   Hij is een beer van een vent.
   
   
2. Vergelijking zonder 'als' of ander (vergelijkend) woord
   Je kamer, die zwijnenstal, moet worden opgeruimd!

• Beeld én object staan in de zin.

2. Metafoor

• Het object wordt vervangen door het beeld
    Wat een zwijnenstal is het hier!
• Spreekwoorden en gezegden zijn vaak metaforen
    Als er een schaap over de dam is, volgen er meer.

3. Personificatie

• Levenloze of abstracte dingen
   krijgen menselijke eigenschappen
• Bijv.: De wind huilt om het huis. 
• Bijv.: Mijn kamer smeekt om een opruimbeurt. 

'Hij is zo trots als een pauw'

Welke vorm van beeldspraak?

1. Vergelijking
2. Personificatie
3. Metafoor

'In het zonlicht dansten talloze stofjes.'

Welke vorm van beeldspraak?

1. Vergelijking
2. Metafoor
3. Personificatie

Stijlfiguren

• Vormen van taalgebruik die de aandacht vestigen op bepaalde aspecten van de inhoud van een tekst
• Stap 1: stijlfiguur herkennen
• Stap 2: achterhalen waar aandacht op gevestigd wordt

Veelvoorkomende stijlfiguren

• Enumeratie of opsomming
• Bijv.: 'Zes, twintig, honderd mensen kwamen naar het feest toe.'
• Repetitio of herhaling: een woord/ woordgroep wordt meerdere keren herhaald
• Bijv.: 'Uur na uur na uur zagen we hetzelfde.'
• Anafoor: meerdere zinnen achter elkaar beginnen met dezelfde woorden
• Bijv.: 'Niemand die het ziet. Niemand die het hoort.'

Veelvoorkomende stijlfiguren

• Antithese of tegenstelling: twee tegengestelde begrippen worden naast elkaar geplaatst
• Bijv.: 'Ik blijf je trouw in goede en slechte dagen.'
• Paradox: een tegenstelling met een schijnbare tegenstrijdigheid
• Bijv.: 'Het grote constante in het leven is verandering.'

Parafraseren

• In grote lijnen en in eigen woorden uitleggen waar het gedicht over gaat
  
• Onduidelijkheden > gebruik je analyse voor antwoorden

Oefenen

• Opdracht 3 bij beeldspraak
• Opdracht 4 of 5 bij stijlfiguren + herhaling
• Opdracht 7 herhalingsopdracht
• Blz. 209
• Niet klaar = huiswerk
• We bespreken het de volgende les!

Vooruitblik

Huiswerk: opdracht 3, 4 of 5 en 7

Laatste les: opdrachten bespreken, herhalen en oefenen

Toetsstof toetsweek:

• Proza: NN 6.1 en reader (zie reader voor literaire begrippen > staan in NN of aanvullende theorie)
  
• Poëzie: NN 6.2 (behalve 6.2.4)