Schildklier

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Schildklier

Produceert het schildklierhormoon

Beïnvloedt de stofwisseling, groei en ontwikkeling
(verbranding in cellen)

De schildklier

de schildklier

Maakt het schildklierhormoon.

• Regelt de stofwisseling: stimuleert de verbranding in de cellen.
  

Lesdoelen: 

Je kunt vertellen:

• Waar ligt de schildklier en de bijschildklieren
  
• Wat is de functie van de schildklier en de bijschildklieren
  
• Wat is er aan de hand bij een hypo- hyper thyreoïdie
  
• Welke behandelingen zijn er voor schildklieraandoeningen.
  
• Welke specifieke complicaties kunnen optreden na een totale strumectomie
  

Werking schildklier

de schildklierhormonen (T3 & T4) zijn van invloed op de stofwisseling van (vrijwel) alle lichaamscellen en lichaamsweefsels.

Deze schildklierhormonen zijn onmisbaar voor de volgende lichamelijke functies en eigenschappen:

Celstofwisseling

Voedselverwerking (spijsvertering)

Hartslag & zuurstofcirculatie

Lichamelijke groei & ontwikkeling

Instandhouding & uitbreiding van zenuwstelsel

Temperatuur (indirecte thermostaat-functie)

Vetverbranding

Spierspanning & werking van gewrichten

Vochthuishouding

Psyche & hersenactiviteit

Als er voldoende (niet te veel & niet te weinig) schildklierhormonen in het bloed zitten, dan spreken we van “euthyreoïdie”…

Hypofyse

Dit is een orgaantje dat ligt in de tussen hersenen.

Het heeft de grootte van een erwt.

De hypofyse bestaat uit een voorkwab en een achterkwab.

De hypofyse is door middel een steeltje verbonden met de hypothalamus. (deze ligt in de hersenstam).

Terugkoppelingssysteem

De hypothalamus is de grote regelaar. Hij geeft de hypofyse opdracht om meer of minder hormonen te produceren. Het hormoonstelsel en het zenuwstelsel werken nauwkeurig met elkaar samen.

TSH – thyroïd stimulerend hormoon. Dit hormoon zet de schildklier aan tot de productie van: 

Thyroxine. (T3 en T4) Dit hormoon heeft invloed op alle cellen in het lichaam. Met als doel: het regelen van de stofwisseling. Thyroxine verhoogt de verbranding in de cellen.

Calcitonine. Dit hormoon verlaagt het calciumgehalte in het bloed. Calcium is nodig voor de opbouw van botten en tanden en bij overdracht van zenuwprikkels en spiercontracties en bloedstolling

Invloed van TSH op de bijschildklieren

De bijschildklieren worden door de produktie van TSH aangezet tot de produktie van het parathormoon.

Dit hormoon heeft ook invloed op de calciumbalans. Het verhoogt het calciumgehalte in het bloed.

Calcitonine en parathormoon zijn antagonisten van elkaar. Dat wil zeggen dat wanneer het calciumgehalte in het bloed te hoog wordt, er meer calcitonine gemaakt zal worden. Wanneer het weer te laag wordt, zal er meer parathormoon gemaakt worden. 

Hyperthyreoïdie: schildklier produceert te veel hormonen

Symptomen van een verhoogde stofwisseling:

• vermagering ondanks goede eetlust
•  snelle pols
  
•  transpireren
  
•  diarree
•  onrust
  
•  menstruatiestoornissen
  

00:37

Hoe heet het stukje van de schildklier tussen de 2 kwabben?

01:39

Bij onvoldoende T3 en T4 verlopen het metabolisme en de groei van het lichaam

1. op een (te) traag niveau
2. te snel

02:24

Welk orgaan zorgt voor het TSH hormoon?

1. De hypothalamus
2. De hypothalamus en de hypofyse
3. De hypothalamus en de zwarte kern
4. De middenhersenen

03:05

Hoe heet een goedaardige vergroting van de schildklier?

04:15

Hoe noem je de levensgevaarlijke, acute vorm van hyperthyreoïdie?

05:15

Hoe wordt de ziekte van Hashimoto behandeld?

thyreomimetica

Behandeling hyperthyreoïdie

Thyreostatica

 Schildklierremmers > schildklier geeft minder hormoon af.

Radioactief jodium

De straling die het radioactief jodium in de schildklier uitzendt, remt de groei van de schildkliercellen waardoor ook de productie van het schildklierhormoon vermindert

Thyreoïdectomie

 Wegnemen van schildklier bij abnormale werking of struma

Ziekte van Graves (ziekte van Basedov) 

De schildklier produceert teveel schildklier hormoon.

Auto immuun ziekte.

De schildklier is diffuus vergroot (diffuus struma).

Uitpuilende ogen.

Behandeling ziekte van Graves

• De schildklier medicamenteus te blokkeren met Strumazol.
  

Hierbij moet dan vaak wel schildklierhormoon (levothyroxine)) worden bijgegeven omdat er anders een tekort ontstaat. Na een tijd (b.v. 1 jaar) kan de behandeling worden gestaakt om te zien of er weer een normale schildklierwerking ontstaat.

• Als de ziekte van Graves terugkomt, wordt er in principe overgegaan tot definitieve therapie in de zin van behandeling d.m.v. toediening van radioactief jodium. Er is wel kans op het ontstaan van een hypothereoïdie
• Als alternatief bestaat er een operatieve behandeling.

Hypothyreoïdie: schildklier produceert te weinig hormonen

Symptomen van een verlaagde stofwisselingsactiviteit:

• Gewichtstoename
• trage pols
  
• kouwelijkheid
  
• obstipatie
  
• verminderde activiteit
  
• menstruatiestoornissen
  

De ziekte van Hashimoto

Dit is een ziekte van de schildklier, waarbij ons eigen afweersysteem zich richt tegen schildkliercellen, waardoor deze cellen kapot gaan en de schildklier geleidelijk langzamer gaat werken en steeds minder schildklierhormoon maakt.

 Er ontstaat dan hypothyreoïdie ofwel een te traag werkende schildklier.

Vervolg Hashimoto

De oorzaak is een auto immuun ziekte.

Klachten ontstaan geleidelijk.

Oorzaak auto immuun ziekte?

De ziekte van Hashimoto is een veel voorkomende ziekte, die vooral volwassen vrouwen treft. 

Behandeling: schilklierhormomen

Struma

een vergroting/vormverandering van de schildklier:

• Diffuus
• Nodulair (knobbelvormig)
  
• Solitaire(één) knobbel
  

En schildkliervergroting of vormverandering hoeft niet samen te gaan met een toename van de functie. Bij een schildkliervergroting kan de functie ook normaal of juist verminderd zijn.

Wanneer een strumectomie operatie

Schildklierkanker: totale strumectomie

Diffuus of nodulair struma met locale bezwaren: sub totale strumectomie

Hypertyreoïdie: subtotale strumectomie

Strumectomie

Er mag geen enkele schildklieroperatie verricht worden als er sprake is van een hyperthyroïdie. 

Bij zo’n operatie zou ineens te veel schildklierhormonen in het bloed terechtkomen waardoor de stofwisseling zo hoog zou worden dat uitputting optreedt en de dood het gevolg is: thyreotoxische crisis

Post operatieve complicaties

Dyspneu: benauwdheid door optreden van bloeding of ernstig oedeem, waardoor druk op de luchtpijp.

Heesheid: a.g.v. bloeding of oedeem waardoor druk op de stembandzenuw; stembandzenuw kan ook tijdens de operatie geraakt zijn.

Tintelingen/ spierkrampen: kunnen ontstaan door verlaagd calciumgehalte in het bloed door minder of niet meer functioneren van de bijschildklieren.

Bij een verlaagd gehalte van het calcium als gevolg van uitval van de bijschildklieren kunnen zich tetanie (kramptoestand van de spieren) en hartritmestoornissen voordoen!!

Therapie:Toedienen calciumtabletten en vitamine D

Welke specifieke post operatieve zorg is er nodig bij een zorgvrager die een totale strumectomie heeft ondergaan

• let op bloeding: kleine bloeding geeft al druk- en benauwdheidsklachten. Drain goed observeren en hechtingsverwijderingsset klaarleggen
• oedeem of beschadiging zenuw kan op stembanden werken en geeft obstructie bovenste luchtwegen (insp. stridor en hoge ademfreq)
• thyreotoxische crisis
• heesheid
• hypoparathyreoïdie wat leidt tot hypocalciëmie, wat leidt tot symptoom van TRousseau, symptoom van chvostek of tintelen vingertoppen en gezicht. Dan wordt Calcium (en vit D voor betere opname) voorgeschreven
• gedragsveranderingen

Hoe zit het met de substitutie therapie van schildklierhormomen bij een totale strumectomie?

Weet jij nu:

Waar de schildklier en de bijschildklieren liggen

Wat de functie is van de schildklier en de bijschildklieren

Wat er aan de hand is bij een hypo- hyper thyroidie

Welke behandelingen er zijn.

Welke specifieke complicaties erop kunnen treden na een totale strumectomie