1. Kunst en leven examenthema

Thema CSE tehatex 
vanaf 2023 
‘Kunst en leven’ 
Inleiding ‘Kunst en leven’
Kunstenaars en de kunstmarkt 
 

1 / 35
next
Slide 1: Slide
KunstMiddelbare schoolhavoLeerjaar 5

This lesson contains 35 slides, with text slides and 3 videos.

time-iconLesson duration is: 30 min

Items in this lesson

Thema CSE tehatex 
vanaf 2023 
‘Kunst en leven’ 
Inleiding ‘Kunst en leven’
Kunstenaars en de kunstmarkt 
 

Slide 1 - Slide

DOEL VAN DE INLEIDING
Waar ben je nieuwsgierig naar geworden?
Wat wil je leren?
Waar zie je tegenop?










Slide 2 - Slide

Wat moet je kennen en kunnen?

A1 beschrijving, onderzoeken, interpreteren
Je kunt beeldend werk van kunstenaars en vormgevers beschrijven, onderzoeken en interpreteren. Daarbij kun je gebruik maken van kennis van en inzicht in de geschiedenis van de beeldende kunst:

van de 19e, 20e en 21e eeuw en...

 

Slide 3 - Slide

opgaven bestaan globaal uit
- inleiding met gegevens zoals kunstenaar, titel en jaar van een eerste kunstwerk;
- beschouwende vragen;
- meer informatie en vragen waardoor meer inzicht ontstaat;
- soms vragen over materiaal, techniek en functie;
- vaak kunsthistorische vragen;
- afsluiting met concluderende vraag, standpuntvraag en/of plaatsing in een context (cultureel, maatschappelijk of persoonlijk).

Slide 4 - Slide

er is veel aandacht voor
- kunstbeschouwing;
- de kunstwerken zelf;
- manier waarop deze tot stand komen;
- en betrokkenheid / engagement van de kunstenaar bij (kunst en) het leven.

Slide 5 - Slide

KUNST EN LEVEN

1. In hoeverre verschilt de beroepspraktijk van een moderne kunstenaar uit de 20e of 21e eeuw met die van de kunstenaar uit de middeleeuwen, renaissance, barok of negentiende eeuw?
2. In hoeverre is in de loop der tijd de maatschappelijke status en de sociaaleconomische positie van de kunstenaar veranderd?
3. Hoe en waarom presenteert de kunstenaar zich op een bepaalde manier in zijn werk (bijvoorbeeld in een zelfportret)?




Slide 6 - Slide

KUNST EN LEVEN
4. Hoe en waarom wordt het leven van de kunstenaar of diens visie op de maatschappij zichtbaar in zijn werk?

5. Hoe en waarom wordt de kunstenaar door anderen gezien en verbeeld (bijvoorbeeld door andere kunstenaars of de pers)?
6. In hoeverre weerspiegelt het atelier of de woning van de kunstenaar zijn of haar visie op (kunst en) het leven?
7. Hoe en waarom maakt de kunstenaar zijn eigen leven tot onderdeel van zijn kunst?



Slide 7 - Slide

DOEL VAN DE VERDIEPING
Je kan na deze les antwoord geven op de invalshoeken.


Deze invalshoeken bepalen de inhoud van het CSE.
Dinsdag 16 mei 2023 09:00-11:30

Slide 8 - Slide

Kunstenaars en de kunstmarkt
ONDERWERP 1 VAN 9
Elke les 1 onderwerp.
Verdieping in de flexuren en/of studiewerk.

Slide 9 - Slide

Kunstenaars en de kunstmarkt

1. In hoeverre verschilt de beroepspraktijk van een moderne kunstenaar uit de 20ste of 21ste eeuw met die van een kunstenaar uit de middeleeuwen, of negentiende eeuw?

2. In hoeverre is in de loop der tijd de maatschappelijke status en de sociaaleconomische positie van de kunstenaar veranderd?


Slide 10 - Slide

Wij bespreken ...
De bovenkant en de onderkant van de kunstmarkt / Marlene Dumas / Kunstenaar versus architect, ontwerper /
(Over)leven als kunstenaar / Kunst en geld door de eeuwen heen / Vóór, tijdens en na 19e eeuw / Cultureel ondernemers /
Studio Roosegaarde / Atelier Van Lieshout / Jeff Koons / Afsluiting

Slide 11 - Slide

MAAR EERST
een filmpje -->>

Slide 12 - Slide

Slide 13 - Video

Inleiding: leven van kunst

Middeleeuwen: kunstenaar is alleskunner (vervaardigt allerlei gebruiksvoorwerpen)
19e eeuw: kunst om de kunst (kunst heeft geen ander doel, zoals een gebruiksfunctie of een politieke boodschap uitdragen) l'art pour l'art
decoratieve, toegepaste kunst wordt als minderwaardig gezien
Nu: kunstenaars op uiteenlopende terreinen actief (net als in de middeleeuwen) geld verdienen met de verkoop van schilderijen, beelden of foto’s valt niet mee

Slide 14 - Slide

De bovenkant en de onderkant van de kunstmarkt


BKK: ‘Slechts 5% van de beeldende kunstenaars in 
Nederland zit boven de armoedegrens’ (95% leeft in 
armoede)

Veel media-aandacht voor recordprijzen op
 kunstveilingen Maar: gaat vaak over kunst van overleden 
kunstenaars. Uitzonderingen: Hockney, Koons, Richter, Hirst en Dumas

NIEUWS
november 2021: Da Vinci maakte dit werk zeer waarschijnlijk niet. Maar: geschilderd ‘met toestemming of onder toezicht van’ Da Vinci.

VRAAG
Kat in de zak voor $ 450.300.000?
Wat doet dit nieuws met de waarde van het schilderij bij een volgende verkoop?

Slide 15 - Slide

De bovenkant en de onderkant van de kunstmarkt



Vincent van Gogh
Leefde in armoede
Tijdens zijn leven verkocht hij enkele schilderijen
Ruilde werken met andere kunstenaars tegen voedsel of teken- en schildermaterialen

VOORBEELD: 
Portret van Dr. Cachet
Duurste Van Gogh ooit
In 1990 geveild voor 82,5 miljoen dollar (73,45 miljoen euro)

Slide 16 - Slide

Marlene Dumas (1953)

Zuid-Afrikaans, woont en werkt sinds 1976 in Amsterdam
Succesvol
Schilderijen op doek en papier
Mens als onderwerp
Schildert naar foto’s, beelden uit de media
Losse stijl, suggestief: geeft in enkele rake streken iemands houding of uitdrukking weer
Breed gewaardeerd:
-Herkenbare beelden
-Uitdrukkingskracht
Onderwerp lijkt vaak aangenaam, maar is het niet

Dumas aan het werk (2014), maakt zélf haar werk

Jeff Koons in zijn atelier, medewerkers maken de schilderijen (veel vraag naar)

Slide 17 - Slide

op eerste gezicht:
lieflijk portret van een
keurig kind

maar: subtiele, kwaadaardige blik in ogen

vervreemdend

Slide 18 - Slide

Autonoom kunstenaars

(Autonoom betekent vrij, zelfstandig, onafhankelijk)
Maken ‘vrij werk
Werken zelden in opdracht
Blijven kunst produceren, ook al staan daar geen inkomsten tegenover (passie/roeping)




Architecten en ontwerpers
  
Werken in opdracht voor
Particulieren
Bedrijven
Overheid
Maken zelden ‘vrij werk’, alléén om:
Ideeën te testen
Ideeënrijkdom onder de aandacht te brengen van mogelijke opdrachtgevers (bijv. prijsvragen: Pierre Cuypers won een prijsvraag en mocht het Rijksmuseum ontwerpen)
Beëindigen beroepspraktijk als er geen opdrachten meer binnenkomen

Slide 19 - Slide

(Over)leven als kunstenaar in Nederland

- Sinds 2002 praten kunstenaars over geld, daarvoor waren termen ‘kunst’ en ‘geld’ onverenigbaar
- Merchandise
- Nu:
Creativiteit inzetten om geld te verdienen
Meerwaarde: brug slaan tussen samenleving en kunst
Cultureel ondernemerschap is onderdeel van kunstenaarschap

Corneille ontwierp in 1996 stropdassen voor een bedrijf, maar werd hem in de kunstwereld niet in dank afgenomen.

Slide 20 - Slide

Cultureel ondernemers

Daan Roosegaarde (1979):
Studio Roosegaarde
Nederlandse ondernemer, uitvinder en ontwerper
Werkt in opdracht (maar bepaalt wel zelf wat hij wel/niet aanneemt)
Kunst en technologie
Projecten die leven in stedelijke omgeving verbeteren, klimaatcrisis bestrijden en verbeelding prikkelen
Fietspad onderdeel van project Smart Highway:
 Wegen die overdag opladen en oplichten in het donker

VRAAG
Welke meerwaarde heeft het, en welke problemen levert het op, om kunstenaars te vragen voor ontwerpen met praktisch nut (zoals dit fietspad)?

Slide 21 - Slide

Cultureel ondernemers

Joep van Lieshout (1963): Atelier Van Lieshout (AVL)
Autonoom, maar werkt ook in opdracht
Soms praktisch te gebruiken, maar meestal om bekeken te worden en aan het denken te zetten.
Grootschalig, fabrieksachtig atelier in Rotterdam
Succesvol cultureel ondernemer:
20 mensen in dienst voor productie
4 mensen in dienst voor PR en organisatie van opdrachten en tentoonstellingen



Slide 22 - Slide

Cultureel ondernemers

Jeff Koons (1955), Verenigde Staten
Veel assistenten in dienst, want: veel vraag naar zijn werk vanuit vrije markt

VRAAG
Kun je de medewerkers van Koons kunstenaars noemen?

Slide 23 - Slide

Afsluiting: subsidies

VRAAG

Vind jij dat een kunstenaar overheidssubsidie moet ontvangen?


Slide 24 - Slide

Discussie over voors van subsidies


Samenleving kan niet zonder kunst (om andere redenen dan economische)
 
Kunst moet ondersteund worden als het ten onder dreigt te gaan op vrije markt





Slide 25 - Slide

Discussie over tegens van subsidies


Kunstenaar komt los te staan van samenleving door subsidies.

Kunstenaar moet zich opstellen als ‘cultureel ondernemer’
-Meer werk verkopen
-Opdrachtgevers zoeken
Dit beleid is na 2002 voortgezet > minder subsidies

Slide 26 - Slide

Kunstenaars en de kunstmarkt

1. In hoeverre verschilt de beroepspraktijk van een moderne kunstenaar uit de 20ste of 21ste eeuw met die van een kunstenaar uit de middeleeuwen, of negentiende eeuw?

2. In hoeverre is in de loop der tijd de maatschappelijke status en de sociaaleconomische positie van de kunstenaar veranderd?


Slide 27 - Slide

Do hit chair

Slide 28 - Slide

37 
− Metaal is stug en wie een mooie vorm/zacht zitvlak wil scheppen moet niet te hard en niet te zacht kunnen slaan.
− Het metaal kan bij te hard slaan scheuren, en gaten/scherpe randen zijn niet comfortabel/zitten niet lekker.
− Het metaal kan bij onzorgvuldig slaan scherpe randen/hoeken
opleveren, en dat kan leiden tot schade aan kleding of lichaam.
per

Slide 29 - Slide

Slide 30 - Slide

Slide 31 - Slide

Slide 32 - Slide

Slide 33 - Slide

Slide 34 - Video

Slide 35 - Video