3/ Het schrijfproces

• Algemeen
• Secundair onderwijs

3/ Het schrijfproces

We zitten nog steeds in deze fase van de OC: VERKENNEN

Lezen maar!

- mindmapping- 

Bronnen structureren in een mindmap

Zet het onderwerp van je literatuurstudie centraal. 

Lees je bronnen.

Noteer belangrijke kernwoorden. Dit worden de hoofdtakken van je mindmap.

Noteer bij elke tak concrete informatie uit de bronnen (details, voorbeelden, feiten, ideeën; belangrijke citaten, ...)

Gebruik kernwoorden.

Citeren, parafraseren of plagiëren?

Wat is wat precies?

Citaat

Parafrase

Plagiaat

een letterlijk overgenomen passage uit een publicatie

een weergave in eigen woorden van een passage uit een publicatie

het overnemen van het werk, de ideeën, woorden of creaties van iemand anders zonder correcte bronvermelding

"Meer broeikasgassen in de atmosfeer zorgen voor hogere temperaturen op aarde. Dit heeft grote gevolgen voor mens en natuur. Zo steeg de gemiddelde temperatuur van de aarde met 1,1 graad sinds het einde van de 19e eeuw."

Volgens de Rijksoverheid is de gemiddelde temperatuur van de aarde sinds het einde van de 19e eeuw met 1,1 graad gestegen door de toename van broeikasgassen.

"Meer broeikasgassen in de atmosfeer zorgen voor hogere temperaturen op aarde. Dit heeft grote gevolgen voor mens en natuur. Zo steeg de gemiddelde temperatuur van de aarde met 1,1 graad sinds het einde van de 19e eeuw." (Rijksoverheid, 2023)

Plagiaat, citaat of parafrase

"Meer broeikasgassen in de atmosfeer zorgen voor hogere temperaturen op aarde. Dit heeft grote gevolgen voor mens en natuur. Zo steeg de gemiddelde temperatuur van de aarde met 1,1 graad sinds het einde van de 19e eeuw."

"Meer broeikasgassen in de atmosfeer zorgen voor hogere temperaturen op aarde. Dit heeft grote gevolgen voor mens en natuur. Zo steeg de gemiddelde temperatuur van de aarde met 1,1 graad sinds het einde van de 19e eeuw." (Rijksoverheid, 2023)

Volgens de Rijksoverheid is de gemiddelde temperatuur van de aarde sinds het einde van de 19e eeuw met 1,1 graad gestegen door de toename van broeikasgassen.

plagiaat

citaat

parafrase

Plagiaat

Wanneer je een bron gebruikt, is het belangrijk deze altijd op een correcte manier te vermelden. Doe je dat niet, dan pleeg je plagiaat.

Er bestaan verschillende systemen om bronnen correct te vermelden. Wij gebruiken het APA-systeem. Dit is één van de meest gebruikte systemen in het wetenschappelijk onderzoek. 

Je kan bronnen citeren of parafraseren.

Stichting OER (2006) concludeert in haar onderzoek dat bewustwording bij docenten, een homogene boodschap, voorlichting en discussieteams voor een instellingsbreed plagiaatbestrijdingsbeleid erg belangrijk zijn.

1. Citaat
2. Parafrase

Flankpijn kan worden gedefinieerd als “pijn tussen de ribbenboog en de bekkenkam” (Vrooman & Van Balken, 2021, p. 12).

1. Citaat
2. Parafrase

“Slaap is van groot belang voor de lichamelijke en geestelijke gezondheid” (Meerlo & Havekes, 2021).

1. Citaat
2. Parafrase

De kans op conflicten tussen twee landen neemt toe naarmate de onderlinge economische afhankelijkheid groeit. Er zijn drie mogelijke gevolgen wanneer twee landen belangen delen. Steevast ontstaat bij een of meerdere partijen de vrees dat de partner onevenredig veel baat heeft bij de relatie, het samenwerkingsverband zal verbreken, of met een andere partij in zee zal gaan (Friedman, 2015).

1. Citaat
2. Parafrase

Trainee Ahmed Yassine werkte als freelance journalist, maar maakte de overstap naar het onderwijs. Over zijn beweegredenen voor de overstap zegt hij het volgende: “Veel 1-op-1 contact hebben, met de jeugd bezig zijn, en echt een relatie kunnen opbouwen met mensen, dat vind ik belangrijk” (Saidi, 2021).

1. Citaat
2. Parafrase

Uit onderzoek van Jawara (2021) blijkt dat er veel behoefte is aan informatie over tweetalige opvoeding.

1. Citaat
2. Parafrase

Wanneer parafraseren en wanneer citeren?

Kies de juiste optie: ga je citeren (A) of parafraseren (B)?

Zin uit onderzoek van RIVM: “Roken verhoogt het risico op kanker, met name longkanker, en op hart- en vaatziekten.”

1. Volgens het RIVM (RIVM, 2023) "verhoogt roken het risico op kanker, met name longkanker, en op hart- en vaatziekten.”
2. Het RIVM ontdekte dat mensen die roken vaker longkanker krijgen dan niet-rokers. (RIVM, 2023)

Je gaat dit parafraseren.

Letterlijk citeren is hier niet nodig; het kan prima in eigen woorden worden uitgelegd. De boodschap blijft hetzelfde.

Het RIVM ontdekte dat mensen die roken vaker longkanker krijgen dan niet-rokers.

Kies de juiste optie: ga je citeren (A) of parafraseren (B)?

Uitspraak van Malala Yousafzai: "Eén kind, één leraar, één boek en één pen kunnen de wereld veranderen.”

1. "Eén kind, één leraar, één boek en één pen kunnen de wereld veranderen.” (Yousafzai, 2013)
2. Volgens Malala Yousafzai kan onderwijs veel veranderen voor kinderen. (Yousafzai, 2013)

Je gaat dit citeren.

Het is een beroemde uitspraak, woorden moeten exact worden overgenomen.

Wanneer je deze uitspraak zou parafraseren, gaat de kracht van het citaat verloren.

"Eén kind, één leraar, één boek en één pen kunnen de wereld veranderen.” (Yousafzai, 2013)

Kies de juiste optie: ga je citeren (A) of parafraseren (B)?

Uitspraak van Greta Thunberg: "I want you to act as if the house is on fire, because it is."

1. “I want you to act as if the house is on fire, because it is.” (Thunberg, 2019)
2. Greta Thunberg vergeleek de klimaatcrisis met een brandend huis om urgentie te benadrukken. (Thunberg, 2019)

Kies de juiste optie: ga je citeren (A) of parafraseren (B)?

Uitspraak uit een artikel over sociale media: "Tieners die dagelijks uren op sociale media doorbrengen, ervaren vaker slaapproblemen."

1. “Tieners die dagelijks uren op sociale media doorbrengen, ervaren vaker slaapproblemen.” (Jansen, 2022)
2. Uit onderzoek blijkt dat tieners die veel tijd op sociale media doorbrengen vaker slecht slapen. (Jansen, 2022)

Je laat zien dat je de inhoud van de tekst goed begrijpt.

1. Citaat
2. Parafrase

Je pleegt geen plagiaat.

1. Citaat
2. Parafrase

De originele formulering is zo perfect dat je het niet beter of anders zou kunnen schrijven.

1. Citaat
2. Parafrase

Je eigen stem blijft overheersen in je eindwerk.

1. Citaat
2. Parafrase

De betekenis van de tekst is niet veranderd.

1. Citaat
2. Parafrase

Je wil de mening van een professional neerschrijven.

1. Citaat
2. Parafrase

De tekst is in andere woorden uitgedrukt.

1. Citaat
2. Parafrase

Je wilt de exacte definitie van een begrip gebruiken.

1. Citaat
2. Parafrase

Samengevat

Een parafrase is een weergave in eigen woorden van een passage uit een publicatie. Parafraseren heeft steeds de voorkeur.

Citeren is het letterlijk overnemen van een tekst. Je doe je slechts om drie redenen:

1. Je wilt een begrip definiëren.

2. Parafraseren zou de kwaliteit van de oorspronkelijke tekst verminderen.

3. Je gebruikt een citaat om bewijsmateriaal te leveren of een argument te ondersteunen.

Let op: in beide gevallen moet je de bron vermelden!

Stappenplan parafraseren

Volg het stappenplan om te parafraseren

                Stap 1: Lees het stukje tekst meerdere keren zodat je begrijpt wat er staat.

                Stap 2: Noteer de kernwoorden.

                Stap 3: Doe de oorspronkelijke tekst weg en schrijf de tekst in jouw eigen woorden. Gebruik de kernwoorden als  

                                kapstok.

                Stap 4: Vergelijk jouw versie met de oorspronkelijke versie. Ga na of er nog veel zinnen in dezelfde woorden staan.

                Stap 5: Maak aanpassingen waar nodig.

                Stap 6: Vermeld de bronnen op een juiste manier.

Enkele tips:

      1. Verander de volgorde van de informatie.

      2. Gebruik zoveel mogelijk synoniemen. De website synoniemen.net kan je hierbij helpen.

      3. Wijzig de zinsstructuur.

      4. Maak van een lange zin meerdere kortere zinnen. Zorg voor variatie. Te veel korte zinnen klinken weinig academisch.

Welke zin heeft de voorkeur in een (academische) paper of literatuurstudie?

1. In dit werk wordt uitgelegd wat autoritatieve opvoeding inhoudt.
2. Ik ga in dit werk uitleggen wat autoritatieve opvoeding inhoudt.

Welke zin heeft de voorkeur in een (academische) paper of literatuurstudie?

1. We zagen dat kinderen van autoritaire ouders vaak minder zelfvertrouwen hebben.
2. Uit de resultaten blijkt dat kinderen van autoritaire ouders vaak minder zelfvertrouwen hebben en vaker stress ervaren.

Welke zin heeft de voorkeur in een (academische) paper of literatuurstudie?

1. Dit onderzoek gaat over opvoedingsstijlen.
2. In dit onderzoek worden verschillende opvoedingsstijlen besproken en wordt onderzocht hoe deze het gedrag en welzijn van kinderen beïnvloeden.

Aandachtspunten 

• Vermijd 'ik' of 'wij'

        Maak je de zinnen liever passief. Dat is zakelijker en  

        academischer.

• Maak (ook) samengestelde zinnen. 

       Te eenvoudige zinnen klinken niet academisch.

Verwijzen naar bronnen

Wanneer je een citaat of een parafrase gebruikt, wat moet je altijd in de tekst zelf vermelden?

1. Alleen de naam van de auteur
2. De naam van de auteur en het jaar van publicatie
3. Alleen de titel van het boek of artikel
4. De volledige URL van de bron

Bronverwijzingen in je tekst

Wanneer je iets uit een bron haalt (door te citeren of te parafraseren), moet je hiernaar verwijzen in je tekst, zoals:

“I want you to act as if the house is on fire, because it is.” (Thunberg, 2019) 

Het RIVM ontdekte dat mensen die roken vaker longkanker krijgen dan niet-rokers. (RIVM, 2023)

Literatuurlijst achteraan

Je maakt ook een bronnenlijst achteraan je tekst. 

Deze volgt ook de APA-normen.

Dit doe je om plagiaat te vermijden, om zelf bronnen terug te vinden en om anderen op het juiste spoor te zetten.

Welke van de volgende opties is de juiste, volgens de APA-normen?

Welke optie is correct als vermelding in de bronnenlijst achteraan je werk?

1. A
2. B
3. C

Literatuurlijst achteraan

Achternaam Auteur, Initialen. (Jaar, dag maand). Titel artikel. Naam Publicatie. Geraadpleegd op dag maand jaar, van URL

Meer uitleg vind je hier op de website van Scribbr.

Gebruik bij voorkeur Word om je bronnen automatisch te beheren via het tabblad “Verwijzingen”. Zo worden ze correct weergegeven volgens de APA-normen.

To AI or not to AI?

Wat denk jij dat mag?

Wat denk jij dat mag?

Wat mag?

Geen AI

Structuur

Bewerking

Aanvulling

AI toegestaan

To AI or not to AI?

✅ Wat mag wel?

· Vragen stellen om begrippen beter te begrijpen.

· Hulp vragen bij het formuleren van een hypothese of het structureren van je tekst.

· Feedback vragen op je inleiding, conclusie of bronvermelding.

· Zoektips krijgen om betrouwbare informatie online te vinden.

❌ Wat mag niet?

· Je hele tekst laten schrijven door AI.

· Informatie overnemen zonder te controleren of het juist is.

· Bronnen gebruiken die door AI zijn verzonnen (zogenaamde “hallucinaties”).

· Plagiaat plegen door AI-teksten letterlijk over te nemen zonder bronvermelding.

· 🔍 Hoe gebruik je AI kritisch?

· Controleer altijd of de informatie klopt en actueel is.

· Zoek zelf naar echte bronnen die je kunt vermelden in je paper.

· Gebruik AI als sparringpartner, niet als auteur