26 EBG - Scheidbare werkwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo lwoo
• Leerjaar 1

Scheidbare werkwoorden

Soms worden werkwoorden in een zin gescheiden.

Deze werkwoorden noemen we scheidbare  werkwoorden. 

Voorbeelden zijn:

uitslapen, opzoeken, weggooien

Scheidbare werkwoorden

Veel Nederlandse werkwoorden hebben een voorvoegsel

      in-,    op- ,    mee-,    terug- ,   schoon-

De meeste van deze werkwoorden zijn scheidbaar. 

Schoonmaken: 

Ik maak mijn kamer schoon. 

Ik maakte mijn kamer schoon. 

Ik heb mijn kamer schoongemaakt.

Scheidbare werkwoorden

voorvoegsels zijn vaak voorzetsels

maar soms ook 'gewone' woorden:

schoon-

kwijt-

vast-

samen-

Scheidbare werkwoorden

Elk werkwoord heeft dan een andere betekenis.

• staan: opstaan, afstaan, aanstaan, uitstaan, tegenstaan
  
• doen: aandoen, opdoen, overdoen, afdoen, uitdoen
• maken: klaarmaken, schoonmaken, afmaken, uitmaken, opmaken
• komen: aankomen, opkomen, uitkomen, wegkomen, meekomen

          

Scheidbare werkwoorden

• staan: opstaan, afstaan, aanstaan, uitstaan, tegenstaan
  
• doen: aandoen, opdoen, overdoen, afdoen, uitdoen
• maken: klaarmaken, schoonmaken, afmaken, uitmaken, opmaken
• komen: aankomen, opkomen, uitkomen, wegkomen, meekomen

Bijvoorbeeld:

Ik sta op van mijn stoel.                                   De jongen staat zijn plaats af aan mij.

Het digibord staat al een hele dag aan.     Alle telefoons staan nu uit.

          

Scheidbare werkwoorden

Deze werkwoorden komen vaak voor.

Ken je de betekenis?

Waar staat het losse stukje? tt

Wij                maken         morgen      het huis                              schoon.

Hij                  geeft                                  het boek                            terug.

Aisha             maakt       vanavond    haar toets     thuis          af.

Waar staat het losse stukje? vt

Ik                     belde                                    mijn vader                          op.

Hij                   stapte                                                         bij de kerk       in.

Mohamad    maakte                              het touwtje                            vast.

Waar staat het losse stukje? volt.

Ik                     heb                                 mijn vader                          opgebeld.

Hij                   is                                                            bij de kerk    ingestapt.

Mohamad    heeft                              het touwtje               vastgemaakt.

Wat is het werkwoord?
De buurvrouw maakt haar bril schoon.

Wat is het werkwoord?
Wij trekken onze sokken uit.

Wat is het werkwoord?
Zij rijdt rond in haar nieuwe auto.

Wat is het werkwoord?
De jongen maakt zijn ontbijt klaar.

We gaan samen oefenen. Pak je wisbordje of schrift.

Hoe wordt de zin?

1. invullen / jullie / het formulier
2. schoonmaken / de man / zijn bril
3. aantrekken / wij / onze jassen
4. binnengaan / hij / het gebouw
5. rondrijden / zij / op een rode fiets

Je gaat nu zelf opdrachten maken.

Iedereen maakt de roze opdrachten.              

                    

                    Als je klaar bent kun je verder met de groene opdracht.

                        
               De blauwe opdrachten zijn voor als je tijd over hebt.

                    

Schrijf het hele werkwoord in je schrift.

1. Ik stap altijd als laatste de bus in.
2. Jan slaapt in het weekend graag uit.
3. Was je die dure kopjes voorzichtig af?
4. Waar stap jij uit?
5. Doe de ramen even dicht!
6. De docent schrijft de namen op.
7. Ik doe het raam open.

Of mondeling

Schrijf het hele werkwoord in je schrift.

8.  Mijn zus doet het licht aan.

9.  Mijn broer maakt de auto schoon.

10. Ik kan dit zware werk niet goed aan.

11.  Hij maakt het geld vanavond aan ons over.

12. Gelukkig het is zaterdag, vandaag slaap ik uit.

13. Belt jouw zus je weleens op?

14. Leest jouw docent wel eens een boek voor?

Zet in de goede volgorde.
op - Ik - je - bel - vanavond

Zet in de goede volgorde
af - De wekker - loopt- om - uur - zes

Zet in de goede volgorde:
Neem - dat boek - jij - mee - morgen ?

Zet in de goede volgorde:
komt - aan - Hoe laat - de trein - ?

Zet in de goede volgorde:
ruim - Ik - straks - op - mijn - kamer

https:

Opdracht 1

1. Klik straks op de volgende dia op de website.
2. Maak met de woorden een zin.
3. Typ de zin  en lees de zin hardop voor.
4. Luister daarna naar het juiste antwoord en herhaal.
5. Het zijn 17 zinnen.

https:

Opdracht 2

1. Lees dit eerst!
2. Maak de opdrachten op de website.
3. Er zijn 6 oefeningen. Je moet er 2 maken.
4. Ga nu naar de volgende dia en klik op de website.

https:

Opdracht 1

1. Lees dit eerst!
2. Maak straks de opdrachten op de website.
3. Er zijn 6 oefeningen. Je moet er 4 maken.
4. Ga naar de volgende dia en klik op de website.

https:

Opdracht 2 

Schrijf zinnen in de verleden tijd in je schrift

1. afwassen / hij / de glazen
2. opbellen / ik / mijn moeder
3. opvoeden / mijn buurman / de hond
4. uitdelen / hij / snoepjes
5. klaarmaken / de kok / het eten
6. opbouwen / de mannen / de muur
7. wegstoppen  / jullie / die telefoons

Opdracht 3.

Schrijf zinnen in de voltooide tijd in je schrift.

1. hebben / afwassen / Hij / de glazen
2. hebben / opbellen / Ik / mijn moeder
3. hebben / opvoeden  / Mijn buurman / de hond
4. hebben / uitdelen / Hij / snoepjes
5. zijn / klaarmaken / De kok / het eten
6. hebben / opbouwen / De mannen / de muren 
7. hebben / wegstoppen / Jullie / die telefoons