Grammatica les 4

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Wat gaan we doen?

2. Persoonsvorm en zinsdelen

3. Werkwoordelijk gezegde en naamwoordelijk gezegde 

4. Opdrachten maken

5. Afsluiting

LESDOELEN

- je weet hoe je de persoonsvorm in een zin kan vinden

- je weet een werkwoordelijk en naamwoordelijk gezegde te vinden

- je weet hoe je een zin in zinsdelen kan verdelen

persoonsvorm vinden

De persoonsvorm is altijd een werkwoord.

1. waar
2. niet waar

0

      Het werkwoordelijk gezegde

Het werkwoordelijk gezegde bestaat uit alle werkwoorden die in de zin staan. 

Het geeft altijd aan dat iets of iemand iets doet. (DOEN ZIN)

Jan kijkt naar buiten.

Jan heeft naar buiten gekeken.

          Het naamwoordelijk gezegde

Het naamwoordelijk gezegde bestaat uit één of meer werkwoorden en een (zelfstandig, bijvoeglijk, enz.) naamwoord. 

Het naamwoordelijk gezegde geeft altijd aan dat iets of iemand iets is (ZIJN ZIN).

Henk heeft de hond uitgelaten.

1. naamwoordelijk gezegde
2. werkwoordelijk gezegde

Deze jas moet worden geruild.

1. naamwoordelijk gezegde
2. werkwoordelijk gezegde

Ik heb gisteren goed voor de toets geleerd.

1. naamwoordelijk gezegde
2. werkwoordelijk gezegde

Dat taartje lijkt me erg lekker.

1. naamwoordelijk gezegde
2. werkwoordelijk gezegde

Mijn neef is gitaarleraar.

1. naamwoordelijk gezegde
2. werkwoordelijk gezegde

Dat meisje wordt later tandarts.

1. naamwoordelijk gezegde
2. werkwoordelijk gezegde

Zinsdelen

Wat zijn zinsdelen?

• Een zin bestaat uit zinsdelen.
• Een zinsdeel kan bestaan uit één woord, maar ook uit een paar woorden die bij elkaar horen.
• Belangrijk: de persoonsvorm is altijd een zinsdeel!

Eerst de PV vinden en dan de zin in zinsdelen verdelen.

Een zinsdeel / kan / één woord/ zijn .

Ieder 'stukje' van de zin dat je voor de persoonsvorm kunt plaatsen is een apart zinsdeel.

Dit weekend gaan we naar de efteling.

Zinsdelen vinden

Stap 2: welke woorden kunnen vóór de persoonsvorm staan? Puzzelen en schuiven maar!

De dokter  heeft  aan de patiënt een pijnlijke prik  gegeven

• De dokter | heeft | aan de patiënt een pijnlijke prik | gegeven
  
• Aan de patiënt | heeft | de dokter een pijnlijke prik | gegeven
  
• Een pijnlijke prik | heeft | de dokter aan de patiënt | gegeven
  

De dokter  heeft  aan de patiënt een pijnlijke prik  gegeven

Na deze slide zijn twee routes mogelijk:

1. naar het online schoolbord (link in volgende dia), en hier meeschrijven met de antwoorden van de leerlingen.

2. De leerlingen laten vertellen en met de dia's 14-16 nog eens kort uitleggen en illustreren hoe het werkt.

Voorbeeld

Tussen zinsdelen zet je deze streepjes: |

Stap 1: zoek de persoonsvorm en zet deze tussen 2 streepjes: 

je hebt het eerste zinsdeel al gevonden!

De dokter | heeft | aan de patiënt een pijnlijke prik gegeven.

De dokter | heeft | aan de patiënt | een pijnlijke prik | gegeven

1. zoek eerst de persoonsvorm (pv)

2. zoek welke zinsdelen er vóór de persoonsvorm passen

3. plaats zinsdeelstrepen

De baby slaapt zacht

In de middag probeerde hij te leren

Op het terras valt de plant opeens om

Moeilijk, want een splitsbaar werkwoord en een dubbelzinnige zin. 

GELEERD?

- je weet hoe je de persoonsvorm in een zin kan vinden.

- je kunt een werkwoordelijk en naamwoordelijk gezegde vinden.  

- je weet hoe je een zin in zinsdelen kan verdelen.

Volgende les

- Verder oefenen met zinsdelen pv, wg, en ng.

- Onderwerp

tips en tops