BS5 Immuunsysteem BS8 bloedgroepen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

3.5 Het immuunsysteem

Vraag van vandaag:

Hoe werkt het corona vaccin?

pfizer + moderna = mRNA vaccin 

janssen + AstraZeneca = normaal vaccin

Leerdoelen

• Je kunt beschrijven hoe antistoffen bescherming bieden tegen infecties.
• Je kunt beschrijven op welke manier immuniteit kan ontstaan.
• Je kunt omschrijven wat er aan de hand is bij een allergie.
• Je kunt beschrijven waarin de bloedgroepen van elkaar verschillen.

Lichaamsvreemd

• Stoffen die niet in het lichaam thuishoren
• Lichaam heeft barrières om ziekteverwekkers (bacteriën en virussen) buiten het lichaam te houden
• 1. Huid
• 2. Slijmvliezen ( neus en keel, met trilhaartjes)
• 3. Maagzuur

Infectie

• Ziekteverwekker toch door de huid heen? --> infectie
• Afweersysteem/ immuunsysteem wordt actief.
• Witte bloedcellen moet ziekteverwekkers opsporen en dood maken

• Virussen zijn geen levende wezens. Ze bestaan uit DNA met een schil van eiwit.
  
• Afweersysteem/ immuunsysteem herkent virus aan antigeen op de buitenkant van een cel of virus

• Lichaamsvreemde antigenen activeren het afweersysteem

Antigeen is voor elk type bacterie of virus anders.

Antigenen

• Infectie: binnendringen van ziekteverwekkers (bacteriën, virussen, schimmels)
  
• Lichaamsvreemde stoffen: antigenen
  
• Immuunsysteem gaat aan de slag
  
• Witte bloedcellen maken ziekteverwekkers onschadelijk door insluiten 
  

Antistoffen

• Antistoffen: stoffen die gemaakt worden door witte bloedcellen
  
• Antistoffen zitten opgelost in het bloed
  
• Antistoffen reageren op de antigenen
  
• Antistoffen werken specifiek: ze werken maar op één antigeen
  
• Ziekteverwekkers worden in-actief gemaakt

Immuniteit: Heel snel heel veel antistoffen aanmaken waardoor je niet ziekt wordt = immuun

Natuurlijke immuniteit

Je bent eerder geïnfecteerd door een ziekteverwekker en  je witte bloedcellen hebben daardoor onthouden welke antistof ze moeten maken om deze indringer te verslaan. 

Bij een nieuwe infectie wordt je niet meer ziek omdat er direct antistoffen gemaakt kunnen worden.

Kunstmatige immuniteit

- Met een vaccin worden onschadelijk gemaakte antigenen in het bloed ingebracht

- Het lichaam gaat antistoffen maken.

- Als je in aanraking komt met de echte ziekteverwekkers kunnen de witte bloedcellen gelijk nieuwe antistoffen maken

Vaccineren

Rijksvaccinatieprogramma: Om kinderen te vaccineren tegen ziektes waar je vroeger dood aan kon gaan.

Vaccinatiegraad: Mazelen 95% =  95% moet gevaccineerd zijn om te zorgen dat de ziekte zich niet kan verspreiden onder de mensen.

Corona: 77% volledig gevaccineerd

Allergische reactie

• Allergie= overgevoelig voor een bepaalde stof.
  
• Bijvoorbeeld hooikoorts

• Afweersysteem/ Immuunsysteem reageert erop: Rode plekken, uitslag, jeuk, branderig gevoel en ontstekingen.

Anafylactische reactie

•  Heftige allergische reactie. Opzwellen van slijmvliezen en lippen, benauwd.
• Bloedvaten verwijden en de bloeddruk daalt.
• Heel gevaarlijk en evt. dodelijk. Daarom hebben deze mensen vaak een EpiPen bij zich.
• Injectienaald met adrenaline. Om de bloeddruk weer te laten stijgen. 

Bloedgroepen

Er zijn 4 bloedgroepen:

• Bloedgroep A
• Bloedgroep B
• Bloedgroep AB
• Bloedgroep O
  

Bloedgroepen

ABO systeem- agglutinatie

Heb je de volgende leerdoelen behaald/ begrepen?

1. Je kunt beschrijven hoe antistoffen bescherming bieden tegen infecties.

2. Je kunt beschrijven op welke manier immuniteit kan ontstaan.

3. Je kunt omschrijven wat er aan de hand is bij een allergie.

4. Je kunt beschrijven waarin de bloedgroepen van elkaar verschillen.

Aan de slag

BS 5 en 8