5.4 - Het ontstaan van staten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Het ontstaan van staten

Leerdoelen

• Je kunt de belangrijkste gevolgen opnoemen van de opkomst van de geldeconomie. 
  
• Je kunt uitleggen waarom waarom vorsten hun gebied centraal wilden organiseren en hoe ze dit deden.
• Je kunt uitleggen waarom veel machtige edelen en rijke steden veel verzet toonden tegen de invoering van een centraal bestuur 

Wat zijn stadsrechten?

Stadsrechten

https://schooltv.nl/video-item/stadsrechten-regels-en-wetten-van-een-stad

Centraal bestuur 

Vroege middeleeuwen: vorsten reizen rond om zaken te regelen/recht te spreken + overal plaatselijke wetten

Late middeleeuwen: vorsten begonnen hun gebied  vanuit één plaats te besturen en probeerden overal in hun rijk dezelfde wetten en belastingen in te voeren.  (centraal bestuur)

Steeds meer centraal bestuur

• Vorsten trekken niet meer rond, maar besturen hun gebied vanuit één plek. Je noemt dit een centraal bestuur. 
• Vanuit hier werd er rechtgesproken, wetten uitgevaardigd en belastingen geïnd. 
• Zo ontstonden de eerste staten. 
  

Staten

Door de centralisatie (centraal bestuur) ontstaan er staten: 

landen met duidelijke grenzen, waar overal dezelfde wetten en regels gelden.

Wie verliezen macht bij het vormen van staten?

Vorsten, ambtenaren en huurlegers

• Koningen hadden weinig meer te zeggen over de steden. Via belasting konden zij profiteren van de rijkdom. 
• Gevolg I: Koningen konden ambtenaren in dienst nemen die hielpen bij het bestuur. 
• Gevolg II: koningen konden een huurleger betalen zonder het leenstelsel. 

Gevolgen voor het bestuur (v.a 13e eeuw): 

• Macht van de adel en rijke steden kleiner en macht van de vorsten groter

www.canonvannederland.nl

Zelfstandig werken

• Lees eerst paragraaf 5.4.

• Maak daarna opdracht 4, 5, 8, 9, 10 en 11 in MEMO
  
  
• Ben je klaar? Dan ga je aan de slag met de test jezelf van deze paragraaf.