Thema 4 oefenen Allelfrequenties - de regel van Hardy-Weinberg

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Leerdoelen

4.1 Je kunt uitleggen hoe allelen in een populatie overerven

Welke van de salamanders uit afb. 51 is nu eigenlijk een aparte soort?

Van hoeveel verschillende allelen maakt de regel van HW gebruik?

Populatiegenetica

Zonder selectiedruk is de doorgifte van de genen willekeurig.
Wie met wie paart berust dan op toeval.

Allelfrequenties binnen populatie blijven dan constant.

Hiermee kun je gaan rekenen.

Wet van Hardy-Weinberg

Geen beïnvloedende factoren → dan blijven de genfrequenties generaties lang constant.

Populatie moet voldoen aan volgende voorwaarden:

•     Grote populatie
•     Geen mutaties
•     Geen emigratie/immigratie
•     Geen selectie
•     Paren volgens toeval

Vul de allelfrequentie voor Lm en Ln in

Lm = p

Ln = q

LmLm = 119

LmLn = 76

LnLn = 13

q² = 13/208 = 0,0625

q = 0,25

Dus Ln = 0,25

Dan is Lm = 0,75

Vul het aantal heterozygote leerlingen hieronder in

https:

Vul in:
Populatiegrootte: 200
Generaties: 20
Stel de frequentie van het rode allel op 0,61
Hoe groot is de allelfrequentie van het rode allel na 10 generaties?

Vul in welk deel van de geelvleugeligen heterozygoot is

Als 45 van de 50 vogels gele vleugels hebben, dan hebben er 5 witte vleugels. DIE moet je hebben!

q2 = 5/50 = 0,1
q (a) = 0,32

p (A) = 0,68

Hoeveel zijn er heterozygoot in de hele populatie?

2 * 0,68 * 0,32 = 0,44  (dus 44%)

Maar de vraag was: hoeveel van de geelvleugeligen zijn heterozygoot....? Alle geelvleugeligen bij elkaar zijn p2 + 2pq = 0,68*0,68 + 0,44 = 0,90

Welk deel hiervan is heterozygoot? Dat is 0,44 / 0,90 = 0,49   (dus 49%)

​p​2​​+2pq​​2pq​​

Vul de frequentie van allel L in

L = polydactylie

l  = wildtype

"normale mensen" hebben genotype ll. Dit zijn de q² die je zoekt!

q² = 220/896 = 0,2455

q = 0,50

p = 0,50

Genetic drift

In kleine populaties kunnen veranderingen in allelfrequentie door toeval optreden. 

Als een selecte groep migreert en alleen recessieve genen heeft...(Founder effect)
Of als een grote groep uitsterft en de overlevers vooral een recessief gen hebben (Bottleneck)

Founder effect - Amish

• gemeenschap van kleine groep kolonisten
• gen voor polydactylie (extra vinger of teen)
• buitenstaanders niet toegelaten tot groep
• genetisch geisoleerd
• polydactylie veel voorkomend bij Amish

Veranderingen in allelfrequentie

Bottleneck effect

Gene flow

Founder effect

Zelf werken

opdr 44 t/m 48, 54, 58, 60

Willen twee ouders die niet albino zijn, toch een albino kind krijgen, dan moeten ze wel heterozygoot zijn!

A = wildtype

a = albinisme = 0,01 (staat al in de tekst!)

Dus q = 0,01 en p = 0,99

Kans dat moeder Aa is = 2 * 0,99 * 0,01 = 0,0198‬

Kans dat vader Aa is = 2 * 0,99 * 0,01 = 0,0198‬

Kans dat ze samen een kind krijgen dat aa is = 0,25

Totale kans: 0,0198 * 0,0198 * 0,25 = 0,00009801‬‬  (erg klein dus...)

Veranderende allelfrequenties

Ga in je simulatie naar het onderdeel "Natural selection":

Schrijf onder elkaar in je schrift de antwoorden op de volgende vragen. Aan het einde stuur je een foto van je antwoorden door.

1. Er komt een predator en die houdt van blauwe bolletjes. Verander de overlevingskans van het blauwe fenotype en verklaar wat er gebeurt.
2. Er komt een nieuwe predator en die houdt heel erg van paarse bolletjes. Verklaar wat er gebeurt.
3. Het intermediaire fenotype heeft een voordeel ten opzichte van beide andere kleuren. Maar het blauwe fenotype is dodelijk. Wat gebeurt er? Kan je dit verklaren?
4. Zet alle overlevingskansen terug op 1. Door spontane mutaties wordt een blauw allel een rood allel. Wat gebeurt er?
   

Upload een foto van je antwoorden op de vragen met de simulator.