Samengestelde zinnen en voegwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Samengestelde zinnen

Lesdoel

- samengestelde zinnen herkennen
- enkelvoudige van samengestelde zinnen onderscheiden
- voegwoorden aanduiden
- zelf (tekst met) samgenstelde zinnen maken 

Wat is volgens jou een samengestelde zin?

Enkelvoudige zin

- 1 persoonsvorm en 1 onderwerp

- bv Victoria wordt graag uitgedaagd.

Samengestelde zin

- meerdere zinnen en meerdere persoonsvormen

- bv Victoria wordt graag uitgedaagd, omdat ze nieuwsgierig is en houdt van competitie.

Hoe herken je een samengestelde zin?

Maak een samengestelde zin met 'hoewel'.

Hoofd- en bijzinnen

Hoofdzin

- belangrijkste zin
- samenstelling van twee hoofdzinnen (en, maar, of, ...)

- Tuna en Amelia genieten van een frisdrankje na school, en, laten een asielhond uit.

Bijzin

- ondergeschikte zin aan de hoofdzin: extra uitleg (bv reden, tijdstip, moeilijke omstandigheden, ...)

- Hana en Mehak laten een asielhond uit, omdat ze hun angst voor honden willen overwinnen. 

Neven- en onderschikkend

Nevenschikkend

- belangrijkste zin
- samenstelling van twee hoofdzinnen (en, maar, of, ...)
- o en pv: klef koppel (vlak naast elkaar) 

- Tuna en Amelia genieten van een frisdrankje na school, en, laten een asielhond uit.

Onderschikkend

- ondergeschikte zin aan de hoofdzin: extra uitleg (bv reden, tijdstip, moeilijke omstandigheden, ...)
- o en pv in bijzin: niet naast elkaar

- Hana en Mehak laten een asielhond uit, omdat ze hun angst voor honden willen overwinnen. 

Met welk trucje onderscheid je een nevenschikking van een onderschikking?

Duid het voorbeeld van een onderschikkende samengestelde zin aan.

1. Het wordt een geweldig amusante zomer.
2. Farah trekt erop met haar vriendinnen of leest om te ontspannen.
3. Terwijl Redge een anekdote vertelt, luistert Seraphine aandachtig.
4. Jayden had een grap uitgehaald. Hij probeerde nu echter te ontsnappen aan Nana.

Duid het voorbeeld van een nevenschikkende, samengestelde zin aan.

1. Zakaria wou zich aan een plonsje wagen, maar hij is zijn zwembroek vergeten.
2. De familie van Maysa maakt prachtige stoeptekeningen voor haar verjaardag.
3. Moneka wil met haaien zwemmen of de hoogste berg ter wereld beklimmen.
4. Wanneer Aya wakker wordt op de laatste dag van het schooljaar, stuurt ze iedereen een vrolijk berichtje.

Duid het juiste betrekkelijke voornaamwoord aan.

Ayoub vulde de enquête in over leren leren ... hij nieuwe studietips haalde.

1. waarin
2. waaruit
3. waarmee
4. wat

Vul aan met een correct betrekkelijk voornaamwoord: Gökalp, ... deze ochtend extra vroeg opgestaan was, rende kei hard richting de bushalte.

1. die
2. hij
3. dat
4. wie

Vervolledig de bijzin met een logische hoofdzin.
Doordat er een felle wind raast, ...

1. komt de zon tevoorschijn.
2. blijft iedereen aan boord.
3. beuken de rotsen ertegen.
4. is de zeilles een hele uitdaging.

Voegwoorden

Voegwoorden voegen de ene zin bij de andere.

Nevenschikkende voegwoorden (en, of, maar, dus, ...) voegen twee hoofdzinnen samen.

Onderschikkende voegwoorden (omdat, terwijl, zodat, ...) voegen een hoofdzin en een bijzin samen.
Betrekkelijke voornaamwoord (die, dat, wat waarmee, van wie, ...) voegen een bijzin en een antecedent (zelfstandig naamwoord) samen.

Hoe herken je een samengestelde zin?

Met welk trucje onderscheid je een nevenschikking van een onderschikking?

Oefenen

Maak zelfstandig de oefeningen die je als hand-out kreeg.
- oef 1 en 2
- Klaar?
Zoek op vrt.news een artikel dat je interesseert.
Vat het artikel in vijf enkelvoudige zinnen samen (zodat een anderstalige nieuwkomer de tekst vlot kan lezen).

De oefeningen samen nakijken

Oefenen

Maak zelfstandig de oefeningen die je als hand-out kreeg.
- oef 3, 4 en 5
- klaar? oef 5

Weet je het nog?

Een enkelvoudige zin heeft een ....?

Een samengestelde zin bestaat uit ....?

Een samengestelde zin met een hoofd- en een bijzin is ....?

Wat voegen nevenschikkende voegwoorden samen?