H3 - Spelling - Tussenletters

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Pak je leesboek en ga lekker lezen!

Even herhalen

1. Frans heeft gister zijn hekje ... (verven). 
2. Wij willen graag weten hoe die docent zijn vragen ...(beantwoorden)
   
3. Die bank heeft zijn klanten onvoldoende ...(informeren) over de risico’s van deze transactie.
   
4. Die politicus ....(uiten vt) tijdens een hoorzitting felle kritiek op het functioneren van enkele bekende bankdirecteuren.
   

Antwoorden

1. Geverfd 
2. Beantwoordt
3. geïnformeerd
4. Uitte

Jullie weten na vandaag

Pannenkoek? of Pannekoek?

Wat gaan we deze les doen?

• Wat weet je nog?
• Theorie Spelling H3
• Opdrachten maken bij Spelling H3

Doel van deze les: Je weet hoe je samenstellingen met en zonder tussenletters correct spelt.

Wat is de juiste spelling?
> En waarom?

1. moederkindje
2. moederskindje

Wat is de juiste spelling van de volgende samenstelling:

stad + schouwburg

1. stadsschouwburg
2. stadschouwburg

Tussenletters in samenstellingen

Een samenstelling = twee of meer losse woorden aan elkaar geplakt:
stoel + poot = stoelpoot                       

tafel + kleed = tafelkleed

voet + bal + veld = voetbalveld

Soms moet je tussen die twee (of drie) woorden tussenletters toevoegen:         -(e)n-, -e- of -s-. 

Wanneer schrijf je -en-

Als het eerste woord een meervoud op -en heeft: 

Roos --> rozen

Boek --> boeken

Roos + geur = rozengeur

Boek + kaft = boekenkaft 

gebruik -e-

• een meervoud op -s heeft: garages, dus: garagebedrijf.
  
• een meervoud op -en én -s heeft: groenten en groentes, dus: groentesoep.
  
• iets is waarvan er maar één is, zoals zon of maan: zonnescherm.
  
• een versterkende betekenis heeft: apetrots, reuzesterk.
  
• geen zelfstandig naamwoord is: lachebek, want lach is hier een vorm van het werkwoord lachen.
• als het geen meervoud heeft: gerstenat

Wanneer schrijf je een tussen -s?

• Je schrijft een tussen -s in een samenstelling als je die hoort:

jongensboek / stationsrestauratie

• Als je het niet kunt horen, omdat bijvoorbeeld het tweede woord met een s-klank begint, dan vul je een ander tweede woord in om te checken of er een 's' moet worden toegevoegd:

bedrijf + chef : bedrijf + kat  > bedrijfskat, dus bedrijfschef

station + straat  : station + kat > stationskat, dus stationsstraat

Nu jij!

1. Luister goed of je een -s- in het woord hoort.

2. Zo niet, plak er een ander woord aan vast om erachter te komen of je een -s- moet schrijven.

Schrijf de juiste samenstelling op

1. schoonheid + slaapje 
2. handel + stad
3. huis + sleutel
4. gezelschap + spel

Schrijf de juiste samenstelling op

1. schoonheid + slaapje = schoonheidsslaapje
2. handel + stad = handelsstad
3. huis + sleutel = huissleutel
4. gezelschap + spel = gezelschapsspel

Wat is de juiste spelling van de samenstelling?
reet + goed

1. retegoed
2. retengoed

retegoed

want:

samenstelling is een bijvoeglijk naamwoord

+

eerste deel versterkt betekenis tweede deel

Klik op de goede samenstelling:

pan + koek

1. pannekoek
2. pannenkoek

pannenkoek

want:

het eerste deel is een znw met een meervoud op -en

(extra 'n' nodig vanwege uitstpraak;

anders staat er 'panenkoek')

Klik op de goede samenstelling:

zon + straal

1. zonnestraal
2. zonnenstraal

zonnestraal

want:

het eerste deel (zon) is enig in z'n soort

Klik op de goede samenstelling:

gerst + korrel

1. gerstekorrel
2. gerstenkorrel

gerstekorrel

want:

het eerste deel is een znw dat geen meervoud heeft

(het meervoud van gerst = gerst)

Klik op de goede samenstelling:

hoogte + verschil

1. hoogteverschil
2. hoogtenverschil

hoogteverschil

want:

het eerste deel is wel een znw,

maar heeft twee meervoudsvormen:

hoogten en hoogtes

Klik op de goede samenstelling:

seconde + wijzer

1. secondenwijzer
2. secondewijzer

secondewijzer

want

het eerste deel is wel znw,
maar heeft twee meervoudsvormen:

seconden en secondes

Klik op de goede samenstelling:

plat + land + school

1. plattenlandschool
2. plattenlandsschool
3. plattelandsschool
4. plattelandschool

plattelandsschool

geen -n want:

het eerste deel is géén znw, maar een bijv. naamwoord: plat

maar wel +s

tip: vervang 'school' maar door 'kat': je hoort een 's', dus schrijf je een 's'!

Tip:

- Bekijk eerst het uitlegfilmpje op NN Online. In dit filmpje wordt de theorie uitgelegd en er wordt een aantal voorbeelden gebruikt om de theorie te verhelderen. 

- Maak de opdrachten met de theorie of deze LessonUp ernaast. Als je twijfelt over een antwoord, kan de theorie je op weg helpen.

Aan de slag!

Maak de opdrachten van Spelling hoofdstuk 3: Tussenletters in samenstellingen.  

Wanneer schrijf je een -s-?

Wanneer schrijf je -en- en wanneer -e-?

In hoeverre heb je het lesdoel gehaald: Ik kan samenstellingen met en zonder tussenletters correct spellen.

😒🙁😐🙂😃

Huiswerk

Donderdag 23 november:

Opdracht 1-5