2VG H1-H5 Lezen - herhaling

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Nederlands is

dinsdagdilemma

Je benT analfabeet.

Je hebt schubben over je hele lijf.

Wat leer je? 

Quizleg: Herhaling Lezen H1 t/m H5

1.    Leesstrategieën (5)

2.    Titel en onderwerp

3.    De hoofdgedachte

4.   Tekstdoel, tekstsoort, tekstvorm

5.   Tekstverbanden met signaalwoorden

6.   Functie inleiding en slot

7.   Betogende tekst

8.   Argument, tegenargument, weerlegging

9.   Beknopte en schematische samenvatting

10. Vaste tekststructuren (4)

Bespreek de antwoorden 5.3 Lezen,  15 t/m 18ab, blz. 109

Welke vragen verwacht je op de toets?

Maak een halfuur in groepjes een schematische samenvatting van de theorie die dit jaar in de paragrafen Lezen zijn behandeld.

- Werk op een A3-papier.

- Noteer per paragraaf welke onderwerpen aan de orde zijn gekomen.

- Noteer in steekwoorden wat jullie lastig vinden en waarom.

- Hoe kunnen jullie werken aan de lastige onderdelen van de stof?

Tip: Verdeel de lesstof onder elkaar.

Waar wil je zeker uitleg over krijgen?

1. Leesstrategieën

2. Titel en onderwerp

3. Hoofdgedachte

4. Tekstdoel, tekstsoort, tekstvorm

5. Tekstverbanden en signaalwoorden

6. Functie van de inleiding en het slot

7. Kenmerken betoog

8. Argumentenstructuur betoog

9. Beknopte en schematische samenvatting

10. Tekststructuren (4)

Waar wil je ook uitleg over krijgen?

1. Leesstrategieën

2. Titel en onderwerp

3. Hoofdgedachte

4. Tekstdoel, tekstsoort, tekstvorm

5. Tekstverbanden en signaalwoorden

6. Functie van de inleiding en het slot

7. Kenmerken betoog

8. Argumentenstructuur betoog

9. Beknopte en schematische samenvatting

10. Tekststructuren (4)

Wat?	§4.3 en 5.3 Lezen: Test jezelf
Hoe?	Talent online, zelf stil
Hulp?	Boek, klasgenoot, Straver
Resultaat?	Niveau bepalen
Leerdoel?	Tekstanalyse H1 t/m H5
Klaar?	Daltontaak, l ezen

1. Leesstrategieën

1. Verkennend lezen: leuk boek zoeken in de bieb of film op Videoland, een eerste indruk
2. Nauwkeurig lezen: nieuws lezen
3. Zoekend lezen: woordenboek of bron bekijken 
4. Studerend lezen: leren voor een toets
5. Kritisch lezen: beoordelende vragen stellen, 'Klopt dit?'

2. De titel en het onderwerp

- De titel geeft een aanwijzing over het onderwerp en de tekstsoort.

- Een tekst gaat ergens over. Dit noem je het onderwerp van een tekst. Lees de tekst eerst verkennend en stel dan de vraag: Waarover gaat de hele tekst?

- Formuleer het onderwerp in een tot en paar woorden.

- In een tekst kunnen verschillende dingen over een onderwerp gezegd worden. Deze kleine stukjes over het onderwerp zijn deelonderwerpen. 

Vaak gaat één alinea over één deelonderwerp.

3. De hoofdgedachte is...

... het belangrijkste wat de schrijver over het onderwerp zegt! 

Zo formuleer je de hoofdgedachte:

• Bepaal het onderwerp van de tekst.

• Wat is het belangrijkste is dat de schrijver over het onderwerp zegt?

• Omschrijf dit in één zin.

Waar vind je de hoofdgedachte?

• Meestal in de inleiding, de eerste alinea of soms letterlijk in het slot 
  
• De hoofdgedachte hoeft niet letterlijk in de tekst te staan. 
• De hoofdgedachte van een betogende tekst bestaat uit de mening van de schrijver, meestal gevolgd door zijn belangrijkste argument(en).

Let op!

Twee teksten met hetzelfde onderwerp kunnen heel goed twee verschillende hoofdgedachtes hebben!

Voorbeelden hoofdgedachte

Bij het onderwerp ‘plastic’ kan de hoofdgedachte zijn: 

Plastic zorgt voor steeds meer zwerfafval.

Bij het onderwerp 'voetbal' kan de hoofdgedachte zijn:

Bij het onderwerp 'vakantie' kan de hoofdgedachte zijn?

Voorbeeld: Oikos

Wat is het onderwerp?

Wat is daarover de belangrijkste boodschap?

Formuleer in één zin.

4. Tekstdoel, tekstsoort, tekstvorm

Wat wil de schrijver met de tekst bereiken? 

De schrijver wil	tekstdoel	toelichting	voorbeelden van tekstvormen
de lezer informatie geven	informeren	informatie over iets wat werkelijk bestaat en je komt iets te weten	nieuwsbericht, schoolboektekst krantenartikel, handleiding, interview, recept
de lezer overtuigen van een mening	overtuigen	een standpunt of mening en argumenten, redenen	ingezonden brief, klachtenbrief, tijdschriftartikel,
de lezer iets laten doen of kopen	activeren, tot handelen aansporen	oproep om in actie te komen en iets te kopen of te doen	advertentie, reclamefolder, oproep, poster
de lezer vermaken	amuseren	Vaak verzonnen gebeurtenissen en je leest om te ontspannen	leesboek, stripverhaal, gedicht liedtekst, toneelstuk

5. Signaalwoorden in tekstverbanden (blz. 157) 

In een goedgeschreven tekst bestaat een verband tussen de woorden, zinnen en alinea’s. Signaalwoorden geven het tekstverband aan.

tekstverband	signaalwoorden
opsommend	ook, daarnaast, ten eerste, en ...
tijdsvolgorde	eerst, terwijl, toen, intussen, zodra ...
tegenstellend	maar, integendeel, toch ...
uitleggend	bjvoorbeeld, zoals, dat wil zeggen ...
redengevend	want, omdat, daarom, immers, namelijk ...
concluderend	dus, dan ook, concluderend, de slotsom is, hieruit volgt...
samenvattend	kortom, om kort te gaan, samenvattend, al met al ...
oorzaak en gevolg	doordat, daardoor, zodat, waardoor, met als gevolg ...
verglijkend	net als, zoals, evenals ...
middel en doel	om te, waarmee, daarmee, opdat ...
voorwaardelijk	als, wanneer, indien, mits, tenzij, op voorwaarde dat ...

Functie inleiding

6. Wat is de functie van de inleiding?

Aandacht trekken en het onderwerp introduceren.

 

Hoe? 

- De aanleiding vertellen 

- Een anekdote geven 

- De hoofdgedachte of een standpunt bepalen

- Een belangrijke vraag stellen 

- Een samenvatting van de tekst geven

Wat is de functie van het slot?

7. De betogende tekst

Betogen betekent argumenteren, een soort debateren op papier.

De betogende tekststructuur bestaat meestal uit een driedeling.

Inleiding	De schrijver noemt het onderwerp en geeft daarover zijn mening.
Kern	De schrijver geeft geloofwaardige argumenten voor zijn mening.
Slot	De schrijver trekt een conclusie of een samenvatting

8. betogen = argumenteren

1. standpunt of mening 

2. argumenten, redenen 

3. tegenargument

4. weerlegging

9. Een beknopte samenvatting schrijven

Schrijf volledige zinnen en gebruik signaalwoorden. 

Zoek de (vaste) tekststructuur en de hoofdzaken. Die gaan je helpen!

Lees elke alinea goed door en zoek kernzinnen.

Schrijf daarna in één of twee zinnen waar de alinea over gaat. Doe dit zoveel mogelijk in jouw eigen woorden. 

1

2

3

4

Een mindmap is een schematische samenvatting. 

Elke tak geeft een ander deelonderwerp aan.

10.1. verklaringsstructuur

inleiding	Een verschijnsel, gebeurtenis
kern	redenen, oorzaken, verklaringen
slot	samenvatting, aanbeveling van de belangrijkste verklaring(en)

10.2. voor- en nadelenstructuur

inleiding	vraag of stelling
kern	voor- en nadelen
slot	conclusie

10.3. probleem- oplossingsstructuur

inleiding	vraag of stelling
kern	gevolgen, oorzaken, oplossingen
slot	samenvatting oplossing(en), aanbeveling

10.4. conclusie-argumentenstructuur

inleiding	standpunt, mening
kern	argumenten, redenen tegenargument, weerlegging
slot	conclusie

Tips voor de proefwerkweek 4.3 en 5.3 Lezen

- Bestudeer de blauwe theoriegedeelten uit de H1 t/m H5

- Leer de samenvatting achterin het boek op bladzijde 157.

-  Heb je een goede mindmap van de lesstof?

- Bedenk zelf vragen die op het proefwerk kunnen komen

- Geen paniek, want het gaat jullie allemaal lukken! 

Wat?	§4.3 en 5.3 Lezen: Test jezelf
Hoe?	Talent online
Hulp?	Boek, klasgenoot, Straver
Resultaat?	Niveau bepalen
Leerdoel?	Tekstanalyse H1 t/m H5
Klaar?	Daltontaak, l ezen

Hoe ging het in de klas?

Wat weet je nu?

Wat weet je nu?

1. Leesstrategieën (5)

2. Titel en onderwerp

3. De hoofdgedachte

4. Tekstdoel, tekstsoort, tekstvorm

5. Tekstverbanden met signaalwoorden

6. Functie inleiding en slot

7. Betogende tekst

8. Argument, tegenargument, weerlegging

9. Beknopte en schematische samenvatting

10. Vaste tekststructuren (4)

Einde van de les