§ 1.1 Materialen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

§1.1 Materialen

H1 Materialen en stoffen

Doelen

Aan het einde van de les kan ik: 

1. het verschil uitleggen tussen natuurlijke en synthetische materialen.
2. uitleggen wat grondstoffen zijn.
3. uitleggen wat een composiet is.

Hoofdstuk 1. Materialen en stoffen

§1.1 Materialen

Natuurlijke en synthetische materialen 

• Natuurlijke materialen zijn materialen van natuurlijke oorsprong.

• Synthetische materialen zijn materialen die je met chemische processen uit grondstoffen moet maken. 

Hoofdstuk 1. Materialen en stoffen

§1.1 Materialen

Natuurlijk

Synthetisch

Kunststoffen

Kunststoffen zijn synthetische materialen die (voornamelijk) uit aardolie worden gesynthetiseerd. 

• Wat zijn voordelen van kunststoffen?
• Wat zijn nadelen van kunststoffen?

Hoofdstuk 1. Materialen en stoffen

§1.1 Materialen

Materialenmix

Soms is er voor een bepaalde toepassing geen geschikt materiaal beschikbaar.

1. een nieuw materiaal ontwikkelen

2. eigenschappen van materialen combineren

Een materiaal dat is samengesteld om betere materiaaleigenschappen te krijgen noem je een composiet.

Hoofdstuk 1. Materialen en stoffen

§1.1 Materialen

Voorbeelden

Doelen

Als het goed is kan ik nu:

1. het verschil uitleggen tussen natuurlijke en synthetische materialen.
2. uitleggen wat grondstoffen zijn.
3. uitleggen wat een composiet is.

Hoofdstuk 1. Materialen en stoffen

§1.1 Materialen

Materiaal en stofeigenschappen

Welk materiaal je kiest, hangt af van de eigenschappen van het materiaal.

• Eigenschappen van materialen heten materiaaleigenschappen.
• Eigenschappen van zuivere stoffen heten stofeigenschappen.

Hoofdstuk 1. Materialen en stoffen

§1.1 Materialen

Voorbeelden van stofeigenschappen:

1. Oplosbaarheid
2. Hydrofiel (polair) of hydrofoob (apolair)
3. Smelt- en kookpunt
4. Warmte- en stroomgeleiding
5. Elasticiteit
6. Hardheid
7. Dichtheid (volgende les)

Hoofdstuk 1. Materialen en stoffen

§1.1 Materialen

Aan de slag!

Lezen Materiaal- en stofeigenschappen (blz. 10 en 11)

Maken opgaven: 3, 5, 6

Ben je klaar? Ga iets schoolgerelateerd doen. 

Hoofdstuk 1. Materialen en stoffen

§1.1 Materialen

Doelen

Aan het einde van de les kan ik: 

1. het verschil uitleggen tussen een grootheid en een eenheid (extra)
2. berekeningen maken met dichtheid

Hoofdstuk 1. Materialen en stoffen

§1.1 Materialen

Dichtheid

De dichtheid is de massa van een stof of materiaal per eenheid van volume. 

• ρ is de dichtheid in kilogram per liter (kg/L)
• m is de massa in kilogram (kg)
• V is het volume in liter (L)

Hoofdstuk 1. Materialen en stoffen

§1.1 Materialen

Dichtheid

ρwater = 0,9982 kg/L

dus 1 L water heeft een massa van 0,9982 kg

ρ_alcohol = 0,80 g/cm3

dus 1 cm3 alcohol heeft een massa van 0,80 g

Hoofdstuk 1. Materialen en stoffen

§1.1 Materialen

Stappenplan

1. Lees de tekst en onderstreep de gegevens.
2. Schrijf de gegeven grootheden op met bijbehorende eenheid.
3. Schrijf de formule op van de gevraagde grootheid.
4.  Zorg dat de eenheden van de gegevens bij elkaar passen (eventueel dus omrekenen).
5. Reken de gevraagde grootheid uit met de formule.
6. Controleer je antwoord en of deze de juiste eenheid heeft (eventueel dus omrekenen).
7. Geef antwoord op de vraag.
8. Controleer of je antwoord logisch is. 

Hoofdstuk 1. Materialen en stoffen

§1.1 Materialen

Voorbeeld

Annejelle heeft een metalen blokje met een volume van 18 cm3. De massa van het blokje is 49 g.

1. Bereken de dichtheid van het blokje.

2. Van welke stof is het blokje gemaakt?

Hoofdstuk 1. Materialen en stoffen

§1.1 Materialen

Oefenen

Khalid heeft een blokje aluminium met een massa van 1,35 kg. Hij wil het volume van het blokje berekenen, dus heeft hij de dichtheid van aluminium opgezocht: 2,7 g/cm3

Bereken het volume van het blokje in liters.

Hoofdstuk 1. Materialen en stoffen

§1.1 Materialen

Uitwerking

1. zie tekst

2. m = 1,35 kg

ρ = 2,7 g/cm³

V = ?

3. V = m / ρ

4. m = 1,35 kg = 1350 g

5. V = 1350 / 2,7 = 500

6. V = 500 cm³ = 0,5 dm³ = 0,5 L

7. Het blokje heeft een volume van 0,5 L

TIP

1 L = 1 dm³