VWO 5 - Thema Midden-Oosten - Les 6 (Marokko)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Vandaag

Welkom!

Terugblik vorige les

- Huiswerk bespreken

Uitleg: Marokko en het Ottomaanse Rijk in de 18e eeuw

Lesdoel evaluatie

Aan het einde van de les kun je:

• Uitleggen hoe Marokko en het Ottomaanse Rijk in verval raakten.
• Het begrip Wahabisme uitleggen.

Opdracht 4

• a. Zanzibar, voor de kust van Oost-Afrika, lag op belangrijke handelsroutes tussen Afrika, het Midden-Oosten en India. De regio was welvarend door de kruidnagelhandel, wat de benodigde infrastructuur en middelen bood om de slavenhandel te ondersteunen.
• b. De massale gevangenneming en wegvoering van mensen leidde tot bevolkingsafname en veranderde de demografische samenstelling van Oost-Afrika. Traditionele economische activiteiten zoals landbouw en ambacht werden verstoord, waardoor gemeenschappen afhankelijk werden van de slavenhandel. De vraag naar slaven veroorzaakte gewapende conflicten, waarbij lokale leiders en stammen vaak rivalen aanvielen en gevangen namen om ze als slaven te verkopen.

Opdracht 1

• a. De Ottomaanse en Perzische rijken werden rivalen. De Ottomanen waren soennitisch en de Perzen sjiitisch. Dit leidde tot religieuze spanningen en zelfs oorlogen tussen de twee rijken. Hun conflict beïnvloedde ook andere moslimgemeenschappen en versterkte de verdeeldheid tussen soennieten en sjiieten in de hele regio.

• b. Rond 1600 wilde Shah Abbas I van Isfahan een indrukwekkende hoofdstad maken om zijn macht te tonen. Dit zorgde voor werkgelegenheid en economische groei, en benadrukte de culturele en religieuze identiteit van het Safawidische rijk. Isfahan werd het centrum van politieke, economische en culturele bloei onder zijn bewind.

Opdracht 1

• c. Een motief voor Shah Abbas I om diplomatieke contacten aan te knopen met Europese staten was om strategische allianties te smeden die hem konden helpen in zijn rivaliteit met het Ottomaanse Rijk. 

• d. Tijdens de Safawidische periode in de 16e eeuw veranderde de houding tegenover christenen in Perzië. Onder Shah Abbas I was er meer tolerantie, deels vanwege politieke redenen zoals het sluiten van allianties met Europese mogendheden.

• e. Zij kregen het gevoel dat koningen hun toestemming nodig hadden om te regeren.

Opdracht 3

• a. Het betekende het einde van de Ottomaanse expansie in Europa. Na deze nederlaag konden de Ottomanen niet langer verder uitbreiden en werden ze zelfs gedwongen zich terug te trekken.

• b. Frankrijk sloot een alliantie met Ottomaanse Rijk om tegenwicht te bieden tegen de Habsburgers. Dit leverde Frankrijk handelsprivileges op en strategische steun in conflicten tegen hun gemeenschappelijke vijand. Het VK wilde toegang krijgen tot oosterse markten. Nederland begon in de 17e eeuw nauwe handelsrelaties met het Ottomaanse Rijk om hun handelsimperium uit te breiden. Ze profiteerden van handelsprivileges die toegang gaven tot waardevolle goederen en versterkten hun positie als leidende handelsnatie.

Opdracht 3

• c.  In beide rijken werden tulpen een statussymbool, wat de groeiende welvaart weerspiegelde.

• d. De zwakke controle van het Ottomaanse Rijk over de Barbarijse staten stimuleerde lokale leiders om inkomsten via piraterij te vergaren. Piraterij en slavernij waren lucratieve bronnen van inkomsten voor de Barbarijse staten.

Welke uitspraak is juist?

1. In de 17e eeuw was er religieuze tolerantie tegenover de christenen.
2. In Perzië werd het sjiisme de staatsgodsdienst en daardoor groeide de sjiitische minderheid.
3. Omstreeks 1600 nam de religieuze tolerantie tegenover de christenen in Perzië af door sjiitische geestelijken.
4. Onder sjah Abbas I werd Isfahan de Perzische hoofdstad.

Welke uitspraak is onjuist?

1. De Fransen, Engelsen en Nederlanders kregen rechten om in het Ottomaanse Rijk te komen handeldrijven.
2. De straatvaart werd bevorderd door de piraterij van de Barbarijse zeerovers.
3. Door de Ottomaans-Europese contacten werd Nederland wereldleider in de tulpenhandel.
4. Met de mislukte belegering van Wenen in 1683 eindigde de Ottomaanse expansie in Europa.

Welke uitspraak is juist?

1. De VOC dreef handel met Mokka via de Perzische Golf.
2. De VOC kocht meer koffie in Mokka toen koffiedrinken in Europa populair was geworden.
3. Voor de VOC was het Perzische goud de belangrijkste reden om handel te drijven met Perzië.

Deze les:

Marokko en het Ottomaanse Rijk in de 18e eeuw.

Marokko

• Een onafhankelijk land onder leiding van een sultan

• In eerste instantie een rijk land
• - Door Trans-Sahara handel

• Welvaart nam af
• - Doordat Portugezen en Spanjaarden                Marokkaanse havensteden bezetten

Marokkaanse politiek

• In 17e eeuw politieke verdeeldheid
• - Krijgsheren voortdurend in oorlog

• Stabiliteit onder de Alaouieten
• - Sultan Moulay Ismail
• - Veroverde heel Marokko
• - Bouwde veel paleizen

GB en Marokko

• 1704: Groot-Brittannië bezet Gibraltar
• - Controleren daar scheepvaart

• Sultan verleende GB handelsrechten
• - Sultan kreeg wapens en munitie
• - GB slaven

• Na Ismail's dood Marokko in verval
• - GB weet te voorkomen dat Marokko een           kolonie wordt van Frankrijk

1600

1700

1800

Ottomaanse Rijk    brokkelt af

• Vanaf ongeveer 1700 brokkelt het rijk af

• De regering in Istanbul heeft steeds minder gezag
• - Er ontstaan lokale dynastieën

Egypte

• Mamlukken komen aan de macht
• - Trekken zich weinig van de sultan aan

• 1798: Napoleon bezet Egypte
• - Steelt veel Egyptische kostbaarheden
• - Wordt in 1801 verslagen door de                          Ottomanen en Britten

• Nieuwe Egyptische dynastie
• - Trok zich ook weinig van de sultan aan

Arabië

• In de 18e eeuw opstand tegen de Ottomanen
• - Onder invloed van het wahabisme

• Wahabisme
• - = zeer orthodoxe soennitische stroming
• - Grondlegger werkte samen met de                     familie Saoed

Lesdoel evaluatie

Aan het einde van de les kun je:

• Uitleggen hoe Marokko en het Ottomaanse Rijk in verval raakten.
• Het begrip Wahabisme uitleggen.

Wahabisme

Maken:

blz. 57 opdrachten 1, 2 en 4