10.4: Het verteringsstelsel + 10.5: organen voor vertering

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 10: het verteringsstelsel

Wat gaan we vandaag doen?

Uitleg basisstof 10.4 + 10.5 (15 min.)

Aan het werk

Leerdoelen 10.4

-Je kunt omschrijven wat vertering is

-Je kent vijf verteringsklieren

-Je kunt de functie van darmperistaltiek omschrijven

Tip: maak onder de les aantekeningen

Leerdoelen 10.5

-Je kunt de delen van het verteringstelsel noemen met hun functie

-Je kent de functies van speeksel en maagsap 

Tip: maak onder de les aantekeningen

Verteringsstelsel

• Alles wat je eet of drinkt gaat door het verteringsstelsel

• Doel van het verteringsstelsel: Het klein maken van voedsel, zodat de voedingsstoffen opgenomen kunnen worden door de darmwand.

Verteringssappen

• Vertering gebeurt met                     verteringssappen

• Die verteringssappen worden gemaakt in de verteringsklieren (zie afbeelding)

Mondholte

Voedsel komt hier je lichaam binnen

Gebit -> afbijten en kauwen

Speekselklieren -> speeksel (1,5 l p.d)

- voedsel glijdt beter, kunt makkelijker slikken

-Doodt bacteriën in het voedsel

-Helpt met de vertering van zetmeel

Keelholte

Met je tong duw je het voedsel vanuit de mondholte in de keelholte 

 

• Neusholte wordt afgesloten door huig.
  
• Luchtpijp wordt afgesloten door strotklepje.
  

Maag

Maag kneedt voedsel met maagsap 

(gemaakt in maagsapklieren in de maagwand)

-doodt bacteriën

-helpt bij de vertering van eiwitten

Maagportier = kringspier aan het eind van de maag/sluit maag af. Laat steeds kleine beetjes door naar de 12-vingerige darm. (tijdelijke opslagplek)

Twaalfvingerige darm

De lever en alvleesklier komen hierop uit.

Gal: 

-gemaakt in de lever

-opslag in galblaas

-via galbuis naar 12 vingerige darm 

- maakt grote vetdruppels kleiner (geen sap, maar helpt wel verteren)

Alvleesklier (6)

Produceert alvleessap

Alvleessap verteert:

eiwitten 

koolhydraten 

vetten

Dunne darm

In de wand liggen darmsapklieren

Die maken darmsap. 

-Maken de vertering van eiwitten en koolhydraten af

In dunne darm --> veel water met opgeloste voedingsstoffen en verteringsproducten --> bloed in

Darmplooien

De dunne darm heeft darmplooien in de wand

Daarop staan uitstulpingen: darmvlokken

In darmvlokken liggen bloedvaten, de wand van darmvlokken is erg dun --> water met opgeloste stoffen kan door de wand heen --> bloed

Dikke darm

Ongeveer 1,5 M lang

Onverteerde voedselresten komen in de dikke darm.

Bevat veel bacteriën.

Water wordt opgenomen in het bloed --> dikke brei blijft over

Endeldarm

Onverteerde voedselresten gaan naar de endeldarm

Daar worden ze tijdelijk opgeslagen

Het darmkanaal wordt afgesloten door een kringspier: anus

Als de endeldarm vol is --> poepen

diarree = dikke darm haalt te weinig water uit je voedselresten

Darmperistaltiek

• Voortduwen van voedsel door aanspannen en ontspannen         darmperistaltiek
• Voedselbrij kneden en vermengen met sappen en voortduwen

Aan het (huis)werk

Lees blz. 39 t/m 58

Maak basisstof 10.4: opdracht 1, 2, 3, 4, 5, 6

Maak basisstof 10.5: opdracht 1, 2, 4, 5, 8

Oefen 

https://biologiepagina.nl/Oefeningen/Verteringsstelsel/verteringsstelsel.htm