Persoonlijkheidsstoornissen

• GGZ
• MBO
• Studiejaar 2

Persoonlijkheidsstoornissen

Big Five

Wanner is het een persoonlijkheidsstoornis?

- Afwijkend van eigen cultuur

- Duurzaam en star patroon van niet functionerend denken, voelen, beleven, relaties, impulsbeheersing.

- Veroorzaakt lijden voor zorgvrager en/of omgeving

- Niet door lichamelijke aandoening (NAH/dementie)

10 persoonlijkheidsstoornissen

Onderverdeeld in 3 clusters
A:  Wantrouwen/excentriek/vreemd

B:  Dramatisch/emotioneel/labiel

C:  Angstig/nerveus

Oorzaken persoonlijkheidsstoornis

Temperament

Opvoeding

Sociale factoren

Levenservaring

De samenhang tussen deze oorzaken is belangrijker dan de individuele oorzaken.

Cluster A

1. Paranoïde persoonlijkheidsstoornis
   
2. Schizoïde persoonlijkheidsstoornis
3. Schizotypische persoonlijkheidsstoornis

Kenmerken:

• Weinig contact
• Beperking sociale relaties
• Leven geïsoleerd
• Soms excentriek
• Hulp vermijdend.

Cluster B

1. Borderline persoonlijkheidsstoornis
2. Antisociale persoonlijkheidsstoornis
3. Narcistische persoonlijkheidsstoornis
4. Theatrale persoonlijkheidsstoornis

Kenmerken

• Weinig beheersing impulsen en emoties.
• Snelle behoeftebevrediging
• Slecht in het onderhouden van (stabiele) relaties.
• Verstorend effect op omgeving

Cluster C

1. Afhankelijke persoonlijkheidsstoornis
2. Vermijdende persoonlijkheidsstoornis
3. Dwangmatige (obsessief-compulsieve) persoonlijkheidsst.
   

Kenmerken
Sociale vermijding
Dwangmatig handelen
Onzelfstandigheid.
Beter aanpassen maatschappij dan cluster A en B

Borderline

• Impulsief gedrag: financieel, relationeel
• Stemmingsschommlingen
• Onzeker
• Voelen zich eenzaam
• Verwachtingen leiden tot teleurstellingen
• Zelfbeschadiging

Automutilatie (zelfbeschadiging)

• Symptoom van ondraaglijke innerlijke pijn, radeloosheid en wanhoop
• Lichamelijke pijn verzacht de innerlijke pijn
• Ontladen van spanning
• Onmacht gevoel van controle

Houding (persoonlijk) begeleider

Houding (persoonlijk) begeleider

• Zelfverzekerd  / Niet autoritair / Neutrale houding
• Structurerend / Eenduidigheid / Afspraken nakomen
• Nabijheid met afstand
• Zo min mogelijke beperkingen / Autonomie behouden / Zelfregie / Keuzevrijheid.

Professionele zorg

• Stel grenzen
• Tolereer geen grensoverschrijdend gedrag
• Wees duidelijk
• Niet laten manipuleren