3.1 Hofstelsel en horigheid

Einde van het West-Romeinse Rijk
  • na Pax Romana bestuurlijke chaos, vanaf 285 al begin opsplitsing
  • vanaf 395 Rijk defintief opgesplitst (dood Theodosius):
  • - West-Romeinse Rijk, hoofdstad Rome (Latijns)
  • - Oost-Romeinse Rijk, hoofdstad Constantinopel (Griekstalig)
  • geleidelijke ontwikkeling
  • geen absolute scheiding twee delen Romeinse Rijk
1 / 17
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 5,6

This lesson contains 17 slides, with text slides and 2 videos.

time-iconLesson duration is: 60 min

Items in this lesson

Einde van het West-Romeinse Rijk
  • na Pax Romana bestuurlijke chaos, vanaf 285 al begin opsplitsing
  • vanaf 395 Rijk defintief opgesplitst (dood Theodosius):
  • - West-Romeinse Rijk, hoofdstad Rome (Latijns)
  • - Oost-Romeinse Rijk, hoofdstad Constantinopel (Griekstalig)
  • geleidelijke ontwikkeling
  • geen absolute scheiding twee delen Romeinse Rijk

Slide 1 - Slide

Slide 2 - Slide

Oorzaken val West-Romeinse Rijk

  1. te groot in combinatie met machtsstrijd
  2. hoge belastingdruk boeren > leegloop platteland
  3. inflatie (door lager zilvergehalte munten)
  4. invallen vreemde volken, oorlog
  5. Germaanse onderdanen nemen grensgebieden over >>>>>>>>>    Odoaker verdrijft Romulus Augustinus (476)


Slide 3 - Slide

Slide 4 - Slide

Clovis (466-511)

  • verdreef de (laatste) Romeinen 
  • versloeg Germaanse stammen +
  • Frankische concurrenten


  • 1e katholieke koning in Gallië
  • Clovis > Lovis > Louis
  • nieuwe machtsstructuur

Slide 5 - Slide

karakter samenleving veranderde:
  • van 'agrarisch-urbaan' (onder de Romeinen) naar 
  • (overwegend) agrarisch:
  • handel sterk achteruit gegaan
  • mensen leefden vooral op platteland (bescherming en onderhoud)  >
  • (relatief) autarkisch

Slide 6 - Slide

Tijd van Monniken en Ridders: de Vroege Middeleeuwen (500-1000) Hofstelsel en horigheid
  • standensamenleving: adel en geestelijkheid en 
  • boeren: vrije boeren (militaire plicht) en horigen (o.a. herendiensten) +
  • lijfeigenen (volledige afhankelijkheid van de landheer)
  • werkzaam op 'het domein' van een heer/klooster/koning/bisschop >
  • het Hofstelsel >
  • hoeve (=boerderij): vroonhof + land van de boeren + woeste grond
  • vooral in noordwestelijk deel van Europa
  • domeinen vaak losse lappen grond 

Slide 7 - Slide

Slide 8 - Video

KA vroege ME (500-1000) Tijd van monniken en ridders
  1. De verspreiding van het christendom in geheel Europa
  2. Het ontstaan en de verspreiding van de islam
  3. De vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de agrarisch-urbane cultuur door een zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid
  4. Het ontstaan van feodale verhoudingen in het bestuur 




Slide 9 - Slide

doop Clovis (Reims)
tombe van Clovis (Saint-Denis)

Slide 10 - Slide

Slide 11 - Slide

ontstaan feodaliteit
  • Karel Martel (690-741):
  • ridders werden vazallen (eed van trouw) in ruil voor levensonderhoud op kasteel  
  • later boerderij in leen

Slide 12 - Slide

Leenstelsel
  • > feodum > feodale stelsel
  • bestuursstelsel
  • contract leenheer en leenman: eed van trouw >bescherming gebruik landgoed 
  • ridders, graven en hertogen
  • onderdelen eed: geld (eenmalig), militaire dienst, bestuur en rechtspraak
  • niet overdraagbaar

Slide 13 - Slide

Karel de Grote (768 - 814)
  • door enorme uitbreiding rijk (>Gallie)
  • koppeling leenstelsel - bestuur:
  • graven en hertogen leenmannen
  • Nadelen:
  • ontwikkeling naar erfelijkheid van de leen > loyaliteitskwestie
  • versnippering 
  • leenmannen soms meerdere leenheren





Slide 14 - Slide

Slide 15 - Slide

Slide 16 - Slide

Slide 17 - Video