H5 Herhaling

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 1

Welkom!

Neem rustig plaats en leg je boeken alvast op tafel

Geschiedenis

Maris College - Klas 1 - vmbo 

H5 Ontdekkers en hervormers

Vandaag!

• Lesdoelen
• Kritiek op de kerk
• Luther uit de kerk
• Aan de slag!
• Afsluiting 

Kritiek op de kerk

Rond 1511 komt de Duitse monnik Maarten Luther terug van een reis naar Rome. Hij is woedend..

• Hij zag hoe de katholieke geestelijken genoten van luxe
• Hij zag hoe hoe de katholieke geestelijken veel geld verdienden door religie (godsdienst)

Met name de Paus in Rome verdiend veel geld aan gelovigen;

• De katholieke kerk verkoopt aflaten;
  Dit waren brieven die mensen konden kopen om hun zonden af te kopen; nu kwamen ze in de hemel volgens de Paus

In 1517 schrijft Luther een brief vol kritiek op de kerk;

• Luther was tegen de verering van heiligen, daarover stond niets in de bijbel
• Luther vond dat de mensen zelf de bijbel moesten lezen, ze moesten niet alleen luisteren naar geestelijken

Luther's 95 stellingen

In 1517 schrijft Luther een brief vol kritiek op de kerk;

•  In de brief staan maar liefst
  95 kritiekpunten op de kerk
• Luther spijkert deze op een kerk in Wittenberg (Duitsland)

Luthers 95 stellingen

In de brief van Luther stond onder andere;

• Dat er in een kerk geen versieringen en goud thuis horen
• Dat de bijbel voor iedereen te lezen moet zijn
• God is geen persoon op aarde (de Paus), maar zit in je hart 

Luther uit de kerk

De Paus was woedend over de kritiek van Luther

• De Paus eiste dat Luther zijn kritiek terug nam
  
  
• Luther weigerde dit en moest zich melden bij de Koning van het Duitse Rijk Karel V

Luther

Koning van het Duitse Rijk Karel V

Luther weigert ook bij Karel V zijn kritiek terug te nemen.

• Luther wordt vogelvrij verklaard; iedereen mag hem vanaf nu doden
  
  
• De Hertog Frederik van Saksen steunt Luther en biedt hem bescherming in zijn kasteel

De Bijbel was enkel te lezen in het Latijn

• Dit was een taal die bijna niemand sprak of kon lezen

Luther wilde dat veranderen;

• Hij schreef de bijbel in volkstaal. Zo konden meer mensen het lezen en zelf over het geloof nadenken
• Boekdrukkunst

Luther krijgt door zijn bijbel in volkstaal steeds meer volgelingen;

• Steeds meer mensen hebben ook kritiek op de kerk en volgen het verhaal van Luther
• Dit gaat grote gevolgen hebben..

Katholieken en protestanten

• Er waren meer hervormers die protesteerden tegen de kerk
• Op veel plekken gingen christenen splitsen van de katholieke kerk
• Protestanten
• Hervorming / Reformatie

Katholieken en protestanten

• Er ontstonden kleine en grote groepen protestanten
• Geen heiligen vereren, geen monniken en eenvoudige kerkgebouwen
• Dominee

• Veel Nederlanders waren aanhanger van de Franse hervormer Johannes Calvijn
• Calvinisme
• Eenvoudig leven
• Hard werken
• Bijbel bestuderen

Hoewel er grote en kleine verschillen zijn...

...horen beide kerken bij de christelijke godsdienst

Godsdienstenoorlog

Door de hervorming ontstonden er overal in Europa oorlogen tussen katholieken en protestanten

• Godsdienstoorlogen
• Beeldenstorm
• https://schooltv.nl/video-item/de-beeldenstorm-godsdienststrijd-in-de-nederlanden

Met name Keizer Karel V (keizer van het Duitse Rijk voerde veel oorlogen tegen Protestanten:

• In de Nederlanden vervolgde hij protestanten door ze op te sporen en gevangen te nemen 
• Het protestantse geloof werd op veel plekken verboden

Het ontstaan van protestantse kerken 

• Hoe reageerden de katholieke machthebbers?
  
  
• Hoe ontmoetten de protestanten elkaar?
  
  
• Hoe kon het protestantse geloof zich zo snel verspreiden?
  
  
• Welke gebieden werden protestants?

Welkom!

Neem rustig plaats en leg je boeken alvast op tafel

Geschiedenis

Maris College - Klas 2 - vmbo 

H5 Ontdekkers en hervormers

Portugese ontdekkers

• Vanaf de tijd van de kruistochten gingen veel Europeanen naar Indië om specerijen te kopen
• Nootmuskaat, kruidnagel, peper en plantaardige smaakstoffen
  
  
• Vervolgens namen zij de specerijen weer mee naar Europa
• In Europa werden de specerijen doorverkocht voor heel veel geld
• Deze specerijen waren in Europa heel duur -- waarom?

Portugese ontdekkers

• In de 15e eeuw wilden de Portugezen zelf de specerijen in Indië gaan halen
• Ze gingen op zoek naar hun eigen zeeroute langs de west- en oostkust van Afrika
• Vasco da Gama
  
  
• De Portugezen stichten handelsposten aan de kust van Afrika en Azië
• Vanuit daar drijven ze handel met de plaatselijke bevolking 
• Ze brachten de gekochte producten naar Lissabon en verkochten deze daar met veel winst
  
  
• Zo ontstond de Europese expansie  

Christoffel Columbus

• Italiaanse zeeman 
• Zee bestaat uit zeemonsters, gevaarlijke draaikolken en kokende zeeën 
  
  
• Spanjaarden wilden ook een eigen route naar Indië
• Christoffel Columbus krijgt de opdracht in 1492 om een andere zeeroute te vinden naar Indië
• Drie schepen over Atlantische Oceaan
• Amerika i.p.v. Indië 
• Bewoners worden Indianen genoemd
  
  
• Na deze ontdekking, kwamen er veel veroveraars naar Amerika toe
• Op zoek naar goud
• Indianen worden uitgemoord of sterven door ziektes

Indianen

• Een deel van indianen leven in landbouwsamenleving
• Andere deel in landbouw stedelijke samenleving -- hadden eigen cultuur
• Azteken & Inca's 
• Veel ontdekkers komen naar Amerika
• Goud
• Spanjaarden worden de baas van de Indianen
• Indianen worden vermoord of sterven aan ziektes

Kolonies

• Na veroveraars komen missionaren & kolonisten naar Amerika
• Stichten kolonies: land dat wordt overgenomen en onderdeel wordt van een ander land
• Spanjaarden vernielen alles van de Indianen: tempels en godenbeelden
• Dwingen Indianen om katholiek te zijn 
• Dwingen Indianen om als slaaf te werken in de goud en zilvermijn én op plantages

Driehoekshandel

• Plantages: 'landbouwbedrijven' die een gewas verbouwen zoals: suiker, cacao en tabak
• Indianen kunnen zware werk niet aan
• Afrikanen worden uit Afrika gehaald om te werken op plantages (slaven)
• Trans-Atlantische slavenhandel
• Afrikanen worden slecht behandeld...

Trans-Atlantische slavenhandel

1e reis: vanuit Europa naar West-Afrika

• Schepen namen handelswaren mee naar Afrika, zoals: geweren, buskruit, messen, alcohol, metaal etc.
• Deze producten werden geruild met de Afrikaanse bevolking voor tot slaafgemaakte

2e reis: van Afrika naar Amerika

• Slaafgemaakte werden op slavenschepen geladen 
• Kleine, krappe ruimte -- veel ziek en overlijden
• Slaven werden bij aankomst, opgeknapt en gewassen
• Plantage eigenaren kopen slaven --> brandmerken
• Aan het werk op plantages

3e reis:

• WIC kocht producten die op plantages werden verbouwd, zoals: rietsuiker, cacao en katoen mee terug naar Europa om te verkopen