H14 Veranderingen in de moderne samenleving 14.1 Context: traditioneel of modern

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

14.1 Context: traditioneel of modern

Traditionele samenlevingen vertonen veel meer variatie dan moderne.

 Die lijken op elkaar vanwege processen van rationalisering, staatsvorming, democratisering, institutionalisering, individualisering en globalisering. Er zijn wel verschillen maar de overeenkomsten in moderne samenlevingen (stadsculturen) zijn groot. (voorspelbaarheid)

In een traditionele cultuur zijn meer heilige huisjes. Daar is meer van wat anderen irrationeel vinden. Rationalisering is onttovering volgens Max Weber.

Voor- en nadelen van rationalisering:

uitbouw van wetenschap, grotere mate van beheersing van sociale processen de natuur
rationele en efficiënte vormgeving van arbeidsorganisaties
nadruk op universele formele regels en gelijke behandeling in gelijke gevallen ipb gunsten verlenen obv emotionele bindingen
meten van opbrengsten en aandacht voor juiste persoon op de juiste plaats.

Nadelen van rationalisering:
controle en overheersing van middelen ipv doelen
differentiatie in arbeidsverdeling leidt tot vervreemding en grote machtsverschillen (Marx)
onpersoonlijke, bureaucratische benadering van relaties tussen mensen
hoge eisen leiden tot stress en uitsluiting
toename macht bureaucratische organisaties.

Traditionele samenleving met mechanische solidariteit

Er wordt voor elkaar gezorgd, maar wel volgens tamelijk vastliggende regels waaraan je je moet houden en waar niet van af geweken mag worden. Er is weinig ruimte voor individualiteit en er zijn repressieve wetten.

Moderne samenleving met organische solidariteit

Enkele van de belangrijkste kenmerken van organische solidariteit zijn hoge individualiteit, constitutionele en organisatorische wetten, secularisatie, hoge bevolking en dichtheid. Durkheim wijst erop dat, hoewel er een hoge arbeidsverdeling is in organische solidariteit, dit noodzakelijk is voor het functioneren van de samenleving, omdat de bijdrage die elk individu aan de samenleving levert, de samenleving in staat stelt te functioneren als een sociale eenheid.

Je moet wel samenwerken om op dit niveau een goed functionerende samenleving te krijgen.

In dit paradigma worden de voordelen van rationalisering voor de (moderne) samenleving benadrukt.

1. Conflictparadigma
2. Rationele actorparadigma
3. Sociaalconstructivismeparadigma
4. Functionalismeparadigma

Volgens dit paradigma leidt rationalisering tot maatschappelijke ongelijkheid - dit leidt tot strijd tussen de bezitters en bezitslozen. Vervreemding vindt plaats omdat de mens die geen zeggenschap heeft over hoe of wat er geproduceerd wordt in een isolement komt.

1. Conflictparadigma
2. Rationele actorparadigma
3. Sociaalconstructivismeparadigma
4. Functionalismeparadigma

In dit paradigma leidt rationalisering ertoe dat actoren het proces in toenemende mate kunnen beheersen om de eigen doelen te bereiken. (dit uit zich bijvoorbeeld in Persoonlijke ontwikkelingsplannen. POP die je in veel bedrijven terugziet)

1. Conflictparadigma
2. Rationele actorparadigma
3. Sociaalconstructivismeparadigma
4. Functionalismeparadigma

Traditionele samenlevingen verschillen onderling meer van elkaar (variatie op macroniveau) dan Moderne van Traditionele samenlevingen (ze komen er tenslotte allemaal uit voort…) (Jared Diamond)
 We spreken daarom van de Moderne Samenleving vs Traditionele Samenlevingen

Moderne samenlevingen variëren juist meer op microniveau (vanwege individualisering)

Wat is de belangrijkste conclusie van Jared Diamond?

Hofstede: traditioneel collectivistisch vs modern individualistisch.

Individualisering - vraagt om eigen verantwoordelijkheid nemen en zelfstandigheid tonen. Het individu treedt als nieuwe sociale eenheid op de voorgrond. De tocht naar volwassenheid is meer persoonlijk en volgt weinig rituelen.

Rationeel?

Empirisch bewijs voor Individualisering???? gebaseerd op ervaring, of op bewijs uit de praktijk (dus niet rationeel per se)

Er zijn juist veel verschillen te vinden als het gaat om individualisering voor een land een groep een cohort etc.

Maken

2,3,4